Samenvatting
Samenvatting Literatuur rechtssociologie
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Literatuur rechtssociologie samenvatting
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
LITERATUUR WEEK 1 >Hoofdstuk 2: Wat is rechtssociologie? Huls (2015)
Rechtssociologie bestudeert wederzijdse beïnvloeding van recht en samenleving
- Law in the books: juridische activiteiten > problemen oplossen met rechtsregels en
bevoegde gezagsdragers
- Law in action: rechtssociologen > belang van maatschappelijke context van geschil
bestuderen functioneren van juridische instituties, maatschappelijke structuren en handelen
van juridische professionals en burgers + kritische vraagtekens bij juridische oplossingen
kortom: meer aandacht voor praktijk van het recht dan voor theorie
Law in the books Law in action
Wetteksten Totstandkoming
Vonnissen Functioneren juridische instituties
Bevoegdheden Effecten
Argumenten Praktijken
Oplossingen Problemen
Recht is specifiek systeem van geschilbeslechting > wanneer gaan mensen over op een geschil en hoe
lossen zij dit op?
- Geschillen zijn sociale constructies > wat is er tussen partijen gebeurd voordat zij naar de
rechtbank gaan? oog voor proceskarakter krijgen
o Situatie zonder probleem > niets aan de hand
o Naming= mogelijk probleem wordt benoemd kan concrete aanleiding voor
bestaan, maar kan ook sprake zijn van nieuwe definitie van oude situatie
o Blaming= mensen wijzen een schuldige/verantwoordelijke aan
Wanneer naming en blaming zich alleen in het hoofd van iemand afspelen >
toch sociaal component: want wat men een probleem noemt is afhankelijk
van de algemene maatschappelijke opvattingen hierover en door de groep
waarvan zij deel uitmaken
Wel in gesprek gaan over naming en blaming: ontstaat gedeelde definitie van
situatie
o Claiming= lastig om excuses, herstel, zekerheid voor de toekomst of
schadevergoeding te vragen of te eisen
Functies van recht volgens Karl Llewellyn (USA) manieren waarop het recht de samenleving dient:
1. Voorkomen desastreuze conflicten
2. Beslechten van geschillen
3. Mogelijk maken van veranderingen
4. Erkennen van bestaande gezagsstructuur
5. Vastleggen van procedureregels om andere taken uit te oefenen
Functies van recht volgens Rob Schwitters (NL)
1. Ordende functie > ordening komt tot stand als mensen in staat zijn om elkaars handelen te
voorspellen, zodat zij hun eigen gedrag op dat van anderen kunnen afstemmen
2. Instrumentele functie > recht is instrument in handen van overheid om bepaalde doelen te
realiseren middelen van het recht moeten zinvol en effectief zijn + instrumenten die
wetgever inzet moeten geschikt zijn om doel van wet te bereiken
, 3. Geschilbeslechtingsfunctie > recht biedt mechanismen om conflicten op een vreedzame
wijze te beëindigen
4. Normatieve functie/expressieve functie > recht vormt een uitdrukking van bepaalde
waarden en idealen > politieke en sociale waarden, maar ook waarden die ten grondslag
liggen aan de rechtsstaat en het EVRM (zoals rechtsbescherming individu)
Recht en sociale controle
Gedrag van mensen wordt beïnvloed door grotere sociale verbanden waarvan ze deel
uitmaken > al deze groepen en instituties oefenen sociale controle uit over jou als individu
door een stelsel van informele regels > geen juridisch bindende regels, maar kunnen wel
sancties volgens bij overtreding
John Griffiths: recht is een specialistische vorm van sociale controle, namelijk door
functionarissen van de staat en op grond van regels van overheid
Sturing
- Behoefte aan oriëntatiepunten en sturing, omdat er niet genoeg greep is op de ingewikkelde
maatschappij van tegenwoordig economische en technologische ontwikkelingen gaan snel
en bevolking is niet meer een homogene groep
- Overheidsregulering is vorm van hiërarchische sturing > ook bv netwerksturing:
zelfregulering binnen bedrijfsleven, acties van lobbygroepen of ngo’s, sociale media
governance: overheid niet meer enige instantie die richting geeft aan ontwikkeling van
samenleving
Perspectieven
- Extern perspectief > toeschouwersperspectief recht is maatschappelijk verschijnsel en
hier worden sociologische inzichten op losgelaten
o Deeldiscipline van sociologie > Marx, Weber en Durkheim
o Kritiek: sociologen staan vreemd tegenover de eigen aard van het recht, dat een
normatief, waardegeladen karakter heeft
- Intern perspectief > deelnemersperspectief rechtsrealisme: recht is het uitgangspunt en
van daaruit wordt gekeken naar effecten in de samenleving en de manier waarop het recht
tot stand komt
o Pragmatischer en staan dicht bij alledaagse problemen van beleid
o Kritiek: veel juristen hebben beperkt beeld van sociale wetenschappen ontbreekt
theoretische diepgang en afstandelijkheid
Rechtssociologie heeft constructieve dimensie
Het reikt empirische inzichten aan waardoor er een betere fit ontstaat tussen recht en
samenleving > wetten worden vaak geëvalueerd om te zien of bedoelde effecten zijn bereikt
of dat er sprake is van onbedoelde/ongewenste effecten in praktijk
Top-down benadering= gaat uit van officiële perspectief van de autoriteiten en bestuurders
Bottom-up benadering= onderzoeker kijkt naar het recht vanuit perspectief van burger of bedrijf
Leiden allebei tot verschillende waarnemingen en waarderingen van effectiviteit van recht en
regels
,Rechtssociologie: ‘empirische wetenschappelijke discipline die de wederzijdse beïnvloeding van recht
en samenleving bestudeert’
Sociale productie van het recht > de invloed van de samenleving op het recht
o Recht is product van menselijk handelen
o 4 soorten maatschappelijke bronnen van recht
Bestaande politieke machtsverhoudingen in een land recht is product van
gewilde politieke besluitvormingsprocessen
Economisch-technologische ontwikkelingen ondernemingsgewijze
productie en technologische innovatie zijn bepalend voor inrichting
rechtssysteem > rechtssysteem moet zich aanpassen aan eisen van
economie omdat onze materiële welvaart op de kapitalistische
productiewijze is gebaseerd
Functioneren van juridische professionals belangrijk om te weten hoe
rechtelijke macht functioneert en is samengesteld, omdat abstracte
wettelijke regels pas betekenis krijgen als de rechter ze in concreet geval
toepast
Rechtsopvattingen van burgers belangrijk om te onderzoeken welke
rechtskennis burgers hebben, wat hun opvattingen zijn over de manier
waarop verschillende instellingen van rechtsstaat functioneren en of ze
vertrouwen hebben in recht als oplossing voor hun geschillen
Rechtsbewustzijn (legal consciousness), driedeling
o Before the law > kijken op naar het recht en erkennen de
waarde ervan
o With the law > maken gebruik van recht als het hen uitkomt
o Against the law > zien juridische instituties als tegenstander
Sociale werking van het recht > invloed en studerende kracht van het recht op de
samenleving effecten van recht in samenleving
o Onderscheid maken in bedoelde en onbedoelde effecten
o Plaatst vraagtekens bij de stellingen dat burger de wet kent en dat hij deze
gehoorzaamt (verhouding burger - recht)
o Burger krijgt altijd gefilterde, strategisch gekleurde informatie over de wet en kijkt
anders tegen een wet aan dat hoe de wetgever deze heeft uitgevaardigd recht
bereikt burger door tv, krant, internet, werkgever, universiteit, bedrijf of vakbond bv
o Semi-autonome sociale velden (SASV)= groepen mensen die eigen regels opstellen
en deze ook handhaven > vb. familie, vriendengroepen, kerken, universiteiten of
bedrijven streven allemaal eigen doeleinden na en gelden hierbinnen formele en
informele normen waaraan groepsleden zich moeten houden > hebben hoge mate
van autonomie: bepalen zelf het doel en de manier waarop ze dit nastreven
Maken strategisch gebruik van het recht
Regels van buitenaf spelen ook een rol
Enerzijds bemoeilijken maatschappelijke organisaties de centrale
sturingsmogelijkheden van overheid, maar anderzijds kunnen zij ook basis
vormen voor maatschappelijk draagvlak dat vaak nodig is om recht
maatschappelijke betekenis te geven
, Making Sence of the Law and Society Movement > Blocq & Van der Woude (2018)
Evolutie van de Law and Society Movement (L&S) > belangrijke alternatieve kant voor empirische
studie van het recht en juridische instellingen
Vond verschuiving plaats van rechtsscholen naar de sociale wetenschappen
ELS (Empical Legal Studies) is een beweging die ontstond begin jaren 2000 in Amerikaanse
rechtsscholen > interdisciplinair van aard
- Maar in tegenstelling tot L&S ligt zwaartepunt voornamelijk binnen de rechtsscholen
- Voorkeur voor positivisme en kwantitatief onderzoek
Beide bewegingen (ELS en L&S) hebben dezelfde intellectuele wortels en zijn terug te voeren tot het
begin van de twintigste eeuw toen juridische geleerden in EU en USA verder begonnen te denken
dan alleen de puur leerstellige studie van het recht
EU: samenwerking tussen rechtsgeleerd en sociale wetenschappers is geïntensiveerd als
gevolg van de uitbreiding van het bestuursstaat effectiviteit en efficiëntie van beleid en
recht werd vergroot > beide zijn instrumenten van sociale controle
VS: sociologische jurisprudentie en juridisch realisme wonnen aan kracht + interesse
ontwikkeld in de impact van de wet > vooral gefocust op effect van juridische beslissingen
1960’s > hernieuwde interesse in de studie van law & society en oprichting La wand Society
Associaten (1964)
4 factoren die hier een rol bij speelden
o Verhoogd respect voor sociale wetenschappen > na WO II
o Burgerrechtenbeweging en strijd tegen armoede
o Financieringsmogelijkheden
o Besef dat de law in the books niet hetzelfde was als law in action
Evolutie
- Jaren 70 > zwaartepunt van het veld bewoog in richting van de wet en verliet de sociale
wetenschappen
- Gap studies
o 1960/1970 > focus van rechtssociologische wetenschappers op de identificatie van
en begrip over de kloof tussen law-on-the-books en law-in-action
o Er werd op dat moment (door de juridische wetenschap en niet door sociale
wetenschappen) gezegd dat law-in-action en law-in-the-books over het algemeen op
1 lijn liggen tot de dag van vandaag L&S wetenschappers onderzoek law-and-
society in de studie van law-in-action
o Kritiek Richard Abel: de assumptie die ten grondslag ligt aan gap studies, dat sociaal
gedrag in lijn ligt met wettelijke voorschriften, is problematisch want waarom
zouden we een harmonie tussen recht en gedrag verwachten, in plaats van een
andere soort relatie?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noanolte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen