Dit is een samenvatting voor het tentamen van het vak Auditing Practices van de studie Bedrijfskunde A&C aan de RUG. De samenvatting is gebaseerd op de hoorcolleges en mijn aantekeningen. De hoorcolleges zijn het meest belangrijk voor het tentamen, dus op deze manier ben je goed voorbereid op je te...
In deze samenvatting is opgenomen:
Hoorcollege 1 tot en met 7
,Inhoud
Hoorcollege 1......................................................................................................................................... 3
NV COS en fraude.............................................................................................................................. 3
Handleiding regelgeving accountancy.............................................................................................3
Fraudedriehoek............................................................................................................................... 4
Artikel Roos..................................................................................................................................... 6
Hoorcollege 2......................................................................................................................................... 7
Controlewerkzaamheden, risicoanalyse en controledoelstellingen.....................................................7
Doel van de jaarrekeningcontrole.................................................................................................... 7
Controledoelstellingen..................................................................................................................... 8
Systeemgericht en gegevensgericht controleren.............................................................................8
Risicoanalyse................................................................................................................................ 10
Controleprogramma’s processen................................................................................................... 11
Hoorcollege 3 en 4................................................................................................................................ 12
Controlemiddelen en -technieken en het controleplan per post........................................................12
Controle-informatie........................................................................................................................ 12
Steekproeven................................................................................................................................ 13
Controlerichting............................................................................................................................. 14
Controleplan per post.................................................................................................................... 14
Hoorcollege 5........................................................................................................................................ 18
Controle in een geautomatiseerde omgeving....................................................................................18
De impact van automatisering op de controle................................................................................18
Application controls en IT general control......................................................................................18
Data-analyse in de praktijk............................................................................................................ 19
Beheersing en informatiebeveiliging standaarden.........................................................................19
Hoorcollege 6........................................................................................................................................ 20
Afronding van de controle................................................................................................................. 20
Consolidatie................................................................................................................................... 20
Evaluatie en afronding................................................................................................................... 20
Verklaringenstelsel........................................................................................................................ 21
Communicatie................................................................................................................................ 22
Hoorcollege 7........................................................................................................................................ 23
Opdrachten anders dan de controle van de jaarrekening.................................................................23
Assuranceopdrachten.................................................................................................................... 23
Overige opdrachten....................................................................................................................... 24
,Hoorcollege 1
NV COS en fraude
Handleiding regelgeving accountancy
Het stramien
Het stramien voor assuranceopdrachten is uitgebracht om begrip van de elementen en doelstellingen
van een assuranceopdracht en de opdrachten waarop de standaarden van toepassing zijn te
vergemakkelijken. Het is alleen van toepassing op assuranceopdrachten! Een assuranceopdracht is
een professionele dienst waarbij een accountant voldoende en geschikte assurance-informatie wil
verkrijgen om een conclusie tot uitdrukking te brengen om de mate van vertrouwen van de beoogde
gebruikers, niet zijnde verantwoordelijke partij, in de uitkomst van de meting of evaluatie van het
onderzoeksobject ten opzichte van de criteria te versterken. Het stramien is geen standaard, maar
meer een referentiekader voor accountants.
Er zijn vijf elementen van een assuranceopdracht
Drie partijen: de accountant, de entiteit en de gebruiker;
Onderzoeksobject: de jaarrekening;
Criteria: de jaarrekening is opgesteld volgens de richtlijnen;
Assurance-informatie: er is voldoende en geschikte informatie;
Rapport: deze bevat de controleverklaring.
Aan de hand van de elementen kan een accountant beoordelen of hij een opdracht moet aannemen of
niet. Hij mag een opdracht pas aannemen als aan alle vijf de onderdelen wordt voldaan.
In bijlage 1 van het stramien wordt duidelijk gemaakt wanneer welke wetgeving gebruikt wordt. Voor
de individuele accountant zijn de VGBA en de ViO van toepassing.
Nadere voorschriften controle- en overige standaarden
De NV COS is op hoofdlijnen als volgt ingedeeld:
100-999 Opdrachten tot de controle van historisch financiële informatie;
2000-2699 Opdrachten tot de beoordeling van historisch financiële informatie;
3000-3860 Overige assuranceopdrachten
4000-4699 Aan assurance verwante opdrachten
5000-5699 Overige opdrachten
Elke COS is als volgt ingedeeld: inleiding, doelstelling, definities, vereisten en toepassing. Soms
worden er in de bijlage concrete toepassingsgerichte handleidingen toegevoegd.
NV COS 200 heeft betrekking op de algehele doelstellingen van de onafhankelijke accountant bij het
uitvoeren van een controle van financiële overzichten overeenkomstig de standaarden.
NV COS 300 heeft betrekking op de planning en controle van de financiële overzichten. De
doelstelling van de accountant is het zodanig plannen van de controle dat deze op een effectieve wijze
zal worden uitgevoerd. Een controle bestaat uit de volgende fasen:
1. Vaststelling controleopdracht;
2. Voorbereiding controle;
3. Bepaling controleaanpak en -programma;
4. Tussentijdse controle;
5. Eindejaarscontrole;
6. Evaluatie en afronding van de controle.
NV COS 315 heeft betrekking op het identificeren en inschatten van risico’s op een afwijking van
materieel belang door inzicht te verwerven in de entiteit en haar omgeving. Risico-
inschattingswerkzaamheden zijn:
, Verzoek om inlichtingen bij het management;
Cijferanalyses;
Waarneming en inspectie.
In bijlage 2 van NV COS 315 zijn omstandigheden en gebeurtenissen te vinden die kunnen wijzen op
risico’s op een afwijking van materieel belang. Bij het inschatten van risico’s moet de accountant ook
nagaan of er misschien sprake van fraude is.
NV COS 320 heeft betrekking op de materialiteit bij de planning en uitvoering van een controle.
Materialiteit doet zich voor als er afwijkingen, met inbegrip van weglatingen, zijn waarvan wordt
verwacht dat zij die afzonderlijk of gezamenlijk een invloed zullen hebben op de economische
beslissingen die gebruikers op basis van de financiële overzichten nemen. De uitvoeringsmaterialiteit
is het bedrag of de bedragen die door de accountant op een lager materialiteitsniveau dan voor de
financiële overzichten als geheel zijn vastgesteld om de waarschijnlijkheid dat het totaal van niet-
gecorrigeerde en niet-gedetecteerde afwijkingen het materialiteitsniveau voor de financiële
overzichten als geheel overschrijdt, tot een passend laag niveau terug te brengen.
Er is een benchmark voor de materialiteit. Bijvoorbeeld de winst voor belasting, de totale opbrengsten
of het eigen vermogen. Op de benchmark wordt een percentage toegepast. Het percentage
vermenigvuldigd met de benchmark is de maximale afwijking. Factoren die van belang zijn bij het
bepalen van de benchmark zijn:
Elementen van de financiële overzichten;
Specifieke aandacht van gebruikers van de financiële overzichten;
Aard, levenscyclus, sector en economische omgeving van de entiteit;
Eigendomsstructuur en manier van financiering;
Relatieve volatiliteit.
Fraudedriehoek
Tijdlijn
In de periode van 2001 tot 2016 hebben zich een aantal grote boekhoudschandalen voorgedaan.
Onder andere die van Enron, Worldcom, Ahold, Parmalat en Imtech. In 2002 werd de Sarbanes-Oxley
wet (SOX) ingevoerd in Amerika voor alle beursgenoteerde vennootschappen. In 2006 is de Wet
Toezicht Accountantsorganisaties in werken getreden in Nederland met als doel het herstel van het
vertrouwen in de accountant en de controleverklaring. Er kwamen meer voorschriften voor
accountantsorganisaties die wettelijke controles verrichten. Deze waren extra zwaar voor organisaties
van openbaar belang (OOB). De autoriteit financiële markten (AFM) werd de toezichthouder. In 2013
kwam de Wet op het Accountantsberoep in Nederland. Er kwam een verbod voor
accountantsorganisaties die OOB’s controleren om andere werkzaamheden te verrichten. Er kwam
een scheiding tussen controle en advies. Ook werd rouleren van accountantsorganisatie na acht jaar
verplicht.
Definitie fraude
Volgens NV COS 240 is fraude een opzettelijke handeling door één of meer personen uit de kring van
de leiding, de organen belast met governance, het personeel of derden waarbij misleiding wordt
gebruikt om onrechtmatig of onwettig voordeel te behalen. Fraude is echter geen juridisch begrip. Het
verschil tussen een fout en fraude is dat fraude opzettelijk gebeurt.
In NV COS 240 wordt ook de verantwoordelijkheid van de accountant vastgelegd. Hij is
verantwoordelijk voor het onderkennen van het risico van fraude in het kader van de controle van
financiële overzichten. De verantwoordelijkheid van fraude ligt bij het management, maar er mag een
professioneel kritische houding van de accountant verwacht worden. Bij de planning en uitvoering
moet de accountant aandacht besteden aan fraude. Ook moet hij binnen het controleteam
gevoeligheden bespreken. De accountant moet de frauderisicofactoren relateren aan de
fraudedriehoek. Elk ingeschat risico dat zou kunnen leiden tot een afwijking van materieel belang als
gevolg van fraude is een significant risico. De accountant moet gedurende zijn
controlewerkzaamheden een verrassingselementen toepassen en gebruikmaken van audit software.
, Fraude melden
Er kunnen zich vier situaties voordoen:
1. Signaal voor fraude: de accountant onderzoekt of het signaal een aanwijzing vormt;
2. Aanwijzing voor fraude: de accountant doet een schriftelijke mededeling aan de directie of aan
de RvC, voert aanvullend fraudeonderzoek uit, vraagt advies van een fraude-expert en
beoordeelt of een MOT-melding nodig is;
3. Redelijk vermoeden van fraude: de accountant licht de directie en RvC schriftelijk in;
4. Redelijk vermoeden van materiële fraude bij een wettelijke controle: de accountant meldt dit
aan een centraal meldpunt, tenzij:
- De klant een schriftelijk plan maakt voor herstellen en voorkomen;
- De accountant dit ontoereikend vindt en vaststelt dat het ook is uitgevoerd.
Bij een externe melding is het niet verplicht de klant eerst in te lichten. De accountant moet
vervolgens overwegen of het mogelijk is verder te gaan met de opdracht. Als de materiële
fraude niet hersteld is, is het teruggeven van de opdracht namelijk niet verplicht.
Fraude hoeft geen impact te hebben op de verklaring. De accountant heeft bovendien geen
aansprakelijkheid, tenzij de melding niet redelijk was. Materiële fraude hoeft niet gemeld te worden
aan de opvolger van de accountant, tenzij deze om collegiale inlichtingen vraagt. Als er geen sprake is
van een wettelijke controle is een externe melding niet toegestaan.
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de fraudemeldplicht uit art. 26 van de Wta en de
witwasmeldplicht uit de Wwft. De verschillen tussen deze twee zijn te zien in onderstaande tabel.
Fraudemeldplicht Witwasmeldplicht
Van toepassing op wettelijke controleopdrachten Van toepassing op alle opdrachten
Verplicht een gesprek met de cliënt om de fraude te Verbod op een gesprek met de cliënt over de
redresseren melding. Wel de eis van zorgvuldigheid uit de VGBA
De drempel is een redelijk vermoeden De drempel is een ongebruikelijke transactie
De AFM is toezichthouder Het BFT is toezichthouder
Tabel 1
Vormen van fraude
Er zijn twee soorten fraude:
Frauduleuze financiële verslaggeving: dit zijn opzettelijke afwijkingen of het weglaten van
bedragen of toelichtingen in de jaarrekening om gebruikers te misleiden. Er zijn verschillende
vormen van frauduleuze financiële verslaggeving:
- Manipulatie, vervalsing of wijziging van gegevens waaruit de jaarrekening is opgesteld;
- Bewust informatie onjuist weergeven of weglaten;
- De grondslagen voor de financiële verslaggeving opzettelijk verkeerd toepassen.
De accountant die frauduleuze financiële verslaggeving toestaat, is medeplichtig. Deze vorm
van fraude doet zich vaker voor op het managementniveau;
Oneigenlijke toe-eigening van activa: dit is het onrechtmatig onttrekken van waarden aan de
huishouding. Oftewel, diefstal van activa van de huishouding. Er zijn verschillende manieren
om dit te doen:
- Ontvangsten verduisteren;
- Materiële vaste activa ontvreemden;
- De huishouding laten betalen voor goederen die niet zijn ontvangen.
Oneigenlijke toe-eigening van activa kan verborgen worden met behulp van valse of
misleidende bestanden of documenten. Dit soort fraude doet zich zowel bij uitgaande als bij
ingaande geldstromen voor. Een voorbeeld van een omstandigheid die op fraude kan wijzen in
uitgaande geldstromen is onjuiste kostendeclaraties. Een voorbeeld voor ingaande
geldstromen is verkoopfacturen met een lager bedrag. Andere omstandigheden worden
genoemd in bijlage 3 van NV COS 240.
Verder kan er onderscheid gemaakt worden in managementfraude en werknemersfraude en interne
fraude en externe fraude. Daarnaast hebben branches hun eigen typische soorten fraude.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rugbedrijfskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
