Onderzoeksverslag Systematische Gedragsobservatie
‘In hoeverre is er een verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot volgehouden
aandacht tijdens het studeren?’
Samenvatting
Het construct ‘aandacht’ is een van de meest onderzochte constructen in de Psychologie en is een
breed begrip met vele aspecten. Eén van deze aspecten is volgehouden aandacht onder studenten.
Volgehouden aandacht is de mate waarin een persoon zich voor langdurige tijd op één taak kan
focussen. Het huidige onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een observatie instrument
waarbij er antwoord zal worden gegeven op de volgende onderzoeksvraag: ‘In hoeverre is er een
verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot volgehouden aandacht tijdens het
studeren?’. Verwacht wordt dat mannen een lagere mate van volgehouden aandacht vertonen dan
vrouwen. Mannelijke en vrouwelijke studenten zullen geobserveerd worden in de
Universiteitsbibliotheek Utrecht op de Uithof. Uit het onderzoek is gebleken dat zowel voor de
gedragingen als voor het construct blijkt dat de inter-observator betrouwbaarheid voldoende is.
Echter is het voor vervolgonderzoek belangrijk om meerdere observaties uit te voeren, zodat er
op deze manier volledigere uitspraken gedaan kunnen worden over bijvoorbeeld de
interbeoordelaars betrouwbaarheid.
Auteurs: Janneke Broeders (5682029), Evi Tsorbatzoglou (5737966),
Sophia van den Berg (6107575), Lotte van der Weijde (5533457)
Cursus: Training Systematisch Gedragsobservatie Kind & Jeugd (200500986)
Docent: Dr. Liesbeth Aleva
Werkgroep: 3
Datum: 01-11-2017
Aantal woorden: 3706
Inleiding
1
,Het construct ‘aandacht’ is een van de meest onderzochte constructen in de Psychologie. Het is
een breed begrip met vele aspecten. Een voorbeeld van één van deze aspecten, is aandacht onder
studenten. Zo blijkt uit het onderzoek van Calderwood, Acherman & Conklin (2014) dat
studenten meerdere malen per uur afgeleid worden en de aandacht onderbroken wordt van het
studeren. Door middel van een observatie kan er geobserveerd worden welke gedragingen
invloed hebben op deze onderbroken aandacht. Dit onderzoek zal zich richten op de volgehouden
aandacht van studenten. Volgehouden aandacht is de mate waarin een persoon zich voor
langdurige tijd op één taak kan focussen (Ijsselstein, 2008). Wanneer duidelijk wordt welke
gedragingen hieraan bijdragen, kunnen studenten zich bewust worden van deze gedragingen. Dit
zou op lange termijn kunnen leiden tot een hogere volgehouden aandacht.
Ook individuen met Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) hebben te maken
met een relatief lage aandacht. Deze stoornis wordt gekenmerkt door een hoge mate van
hyperactiviteit en het hebben van geen aandacht, waardoor het functioneren wordt beperkt (5th
ed.; DSM–5). Zo blijkt uit het onderzoek van Gershon (2002) dat mannen meer hinder ervaren
van ADHD dan vrouwen. Wanneer aan de hand van het ontwikkelde instrument inderdaad blijkt
dat jongens een lagere volgehouden aandacht hebben dan meisjes, dan kan er een interventie
ontwikkeld worden die zich specifiek zal focussen op het verhogen van volgehouden aandacht
bij jongens.
De mate van volgehouden aandacht is waarneembaar wanneer een persoon continu
gefocust is op één taak. Hierbij is er geen sprake van afleiding door externe factoren. Wanneer
een student voor een langere tijd achtereen studeert, bijvoorbeeld het lezen van een artikel of
studieboek, is er sprake van een hoge mate van volgehouden aandacht. Om dit construct te
kunnen observeren, wordt deze opgesplitst in de volgende gedragsklassen: ‘afleiding’, ‘blik’ en
‘lichaamshouding’. De drie gedragsklassen worden weer onderverdeeld in verschillende
gedragselementen, waarbij bij enkele elementen sprake is van sub-gedragingen.
Afleiding bestaat uit de volgende gedragingen: eten of drinken, praten met anderen en
handeling gericht op voorwerp. Onder handeling gericht op voorwerp is een subgedraging
vermeld, namelijk mobiel. Deze is ook onderverdeeld in twee gedragingen: ontgrendelen en
gebruik. De gedragsklasse blik bestaat uit uit de gedragingen staren, gesloten ogen en wegkijken.
Tot slot bestaat de gedragsklasse lichaamshouding uit beweeglijkheid en zithouding. Hierbij is
2
, zithouding opgedeeld in actief en passief. Waarbij passief vervolgens is opgedeeld in vier
verschillende sub-gedragingen, namelijk: onderuitgezakt, steunen op hand, uitrekken en gapen.
Binnen het huidige onderzoek zal de vraagstelling als volgt zijn: “In hoeverre is er een
verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot volgehouden aandacht tijdens het
studeren?”. Hierbij zullen zowel mannen als vrouwen vanaf achttien jaar worden geobserveerd
die aan het studeren zijn in de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Verwacht wordt dat mannen een
lagere mate van volgehouden aandacht vertonen dan vrouwen. Dit wordt gebaseerd op de
bevinding dat mannen meer last hebben van ADHD dan vrouwen (Gershon, 2002).
Methode
Figuur 1. Ethogram van volgehouden aandacht
Binnen het huidige ethogram wordt voldaan aan de voorwaarden van exclusiviteit, homogeniteit
en volledigheid. Er waren echter enkele aanpassingen nodig om aan dit resultaat te komen. Er
werd slechts aan de voorwaarde van volledigheid voldaan bij de eerste versie van het ethogram.
Er kwamen namelijk tijdens de proef-observaties geen gedragingen aan te pas die niet
geclassificeerd konden worden. Aan de voorwaarde exclusiviteit werd echter bij een eerdere
versie niet voldaan. Zo werd zowel wegkijken als wegkijken naar voorwerp gescoord, wat de
exclusiviteit in het geding bracht. Om deze reden zijn deze gedragingen opgedeeld in handeling
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiavandenberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.