HOOFDSTUK 2: LEGITIMERING VAN
OPVOEDINGSONDERSTEUNING.
1. HISTORISCHE CONTEXT.
1.1. VROEGER.
LIBERALE NACHTWAKERSSTAAT.
- 19e eeuw.
- Moralistische periode: interveniëren in het gezin vanuit morele en religieuze beweegredenen.
- Norm: patriarchale, burgerlijke gezin.
- Feminisering van opvoedingstaken + verheerlijking van de moederrol.
- Filantropisch en caritatief geïnspireerd vrijwilligerswerk (focus op moeder- en kinderzorg)
Voorbeelden: zuigelingenraadplegingen, melkkeukens, bewaarscholen.
Decontextualisering en culpabilisering = moeders uit de arbeidsklassen werden met de vinger gewezen en ervan
beschuldigd hun opvoedkundige taken te verwaarlozen en op die manier kindersterfte en sociale onrust in de hand
te werken.
Nachtwakersstaat = de overheid moeit zich niet met de opvoeding en de burgers. De verantwoordelijkheid wordt bij
het gezin zelf gelegd. De overheid zorgt dan weer wel voor de veiligheid door krijgswacht en politie.
GERATIONALISEERDE OVERHEIDSINMENING.
- tweede helft 19e eeuw.
- Eugenetica en statistiek als legitimering voor preventie.
- Institutionalisering en pedagogisering (kinderwetten 1901).
- Kinderen als kapitaal, de toekomst.
- Ouders = verantwoordelijk: de toekomst van de maatschappij zou worden bepaald door de manier waarop
kinderen werden opgevoed. Ouders niet alleen verantwoordelijk voor het welzijn van hun kind, maar ook
dat van de samenleving als geheel.
Eugenetica = onderzoek naar het verbeteren van de genetische samenstelling van een populatie, vaak de menselijke
bevolking.
Institutionalisering = het proces om iets te plaatsen (in deze context: scholen), binnen een sociaal systeem of de
samenleving.
1
,SOCIAAL-DEMOCRATISCHE WELVAARTSTAAT.
- Periode na de oorlog.
- Wederopbouw van economische leven, gepaard met geleidelijke uitbouw van sociale zekerheid.
- Welvaart wordt welzijn: van algemeen niveau naar individueel niveau.
- Sociale welvaartsstaat ➔ interventiestaat.
- Detraditionalisering van het dagelijkse leven, grotere morele vrijheid en nadruk op individuele
ontplooiingsmogelijkheden.
- Geloof in maakbaarheid: levenshoge verantwoordelijkheid en herculpabilisering van de ouders.
OPKOMST VAN HET NEO LIBERALISME.
- 1980: economische crisis.
- Verzorgingsstaat ➔ sociale investeringsstaat: strakke budgettaire kader verplichtte de overheid om te
evolueren.
Maximale sociale bescherming van burgers werd ingeruild voor een activerend discours en een sterkere
nadruk op preventie.
Activerend discours = ouders worden geactiveerd om de opvoeding in eigen handen te nemen, omdat er niet
genoeg geld is van de staat om in te zetten op ondersteuning.
Sociale investeringsstaat = een staat wil investeren op sociaal vlak, maar niet iedereen kan ondersteund worden,
dus ze gaan voor preventie.
1.2. EN NU?
• Ouders (voornamelijk moeders) worden steeds als unieke en centrale opvoedingsverantwoordelijken gezien.
• Individualisering van sociale problemen en de daarmee samenhangende responsabilisering en normalisering van
opvoeders zijn blijvend aanwezig.
• Veel aandacht voor opvoedingsondersteuning.
2. AANDACHT VOOR OPVOEDINGSONZEKERHEID.
2.1. TENDENSEN.
• Verdwijning of verdunning van informele sociale netwerken.
Toegenomen mobiliteit van individuen.
• Detraditionalisering: vervagen van dominante denkkaders en hiërarchische opvoedingspatronen.
• Groeiend bewustzijn van ouders bij hun opvoedingstaak.
• Doorbreken taboes maakt het mogelijk om naar buiten te treden met hun opvoedingsvragen en onzekerheden.
2.2. OPVOEDINGSONZEKERHEID, EEN PROBLEEM?
• Onzekerheid van opvoeders bij hun opvoedingstaken is van alle tijden.
Uiting van hun intentie om een zo goed mogelijke opvoeding van hun kinderen te verzekeren.
Afzwakking van problematisering van opvoedingsonzekerheid als nieuw en risicovol fenomeen.
• Ouders verdienen wel degelijk steun bij hun opvoedingstaak. Opvoeding is immers een socialisatieproces dat
niet alleen plaatsgrijpt in de wisselwerking tussen ouders en kinderen, maar zich ook buiten de context van het
gezin afspeelt.
2
,3. HET SPANNINGSVELD TUSSEN OPVOEDINGSONDERSTEUNING EN PREVENTIE.
Vandemeulebroecke: twee groepen van argumenten ter legitimering van opvoedingsondersteuning.
1. Opvoedingsondersteuning als antwoord op de vragen en noden van ouders (empowerment).
Structurele inbedding in maatschappelijke dienstverlening.
2. Opvoedingsondersteuning ter preventie van gedragsproblemen bij kinderen en jongeren (preventie).
Stijgende instoom in bijzondere jeugdzorg (decreet opvoedingsondersteuning).
Belang: optimaliseren van de context en het socialisatiemilieu.
3
, 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmaooghe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.