Dit document is de samenvatting voor het vak Mens en gedrag van het boek Inleiding in de pedagogiek. In dit document vind je de hoofdstukken 1 t/m 3 en 6. De stof die je moet leren voor het tentamen van periode 2.
Hoofdstuk 1: De opvoedkundige benadering
1.2 beschrijving van het begrip pedagogiek
Pedagogiek houdt zich bezig met de opvoeding van kinderen. Pedagogiek
betekent letterlijk kinderleiding. Opvoedkunde richt zich op de vaardigheden
van de opvoeder. Opvoedingsleer richt zich op de kennis van opvoeden.
Opvoedingswetenschap richt zich op het ontwikkelen van theorieën over
opvoeden.
Langeveld noemt opvoeding alle omgang tussen het kind en de volwassene.
Hierin spelen liefde, aandacht en geborgenheid een rol.
Je spreekt van opvoeding als:
1. Er is sprake van wederzijds respect
2. Het kind ervaart voldoende veiligheid, heeft vertrouwen in, kan rekenen
op, voelt zich geaccepteerd en krijgt ondersteuning van de ouder
3. Het kind wordt uitgedaagd tot zelfstandigheid, zelfredzaamheid en
zelfverzekerd
1.3 de vier basisdimensies van opvoeden
1. Ondersteuning bieden
2. Instructie geven
3. Controle uitoefenen
4. Grenzen stellen
Alle kinderen krijgen hiermee te maken en deze onderdelen zijn niet los van
elkaar te zien.
1.3.1 ondersteuning bieden
Het kind voelt zich begrepen en geaccepteerd. Dit komt door ondersteuning en
liefde van de ouder. Warme en affectie geven emotionele beschikbaarheid aan
van de ouder. Gebrek aan affectie en harde maatregelen kan leiden tot
agressiviteit.
Als ouders signalen opvangen van kinderen(sensitief) en er wordt adequaat op
gereageerd(responsief) kan dat bijdragen tot een positieve ontwikkeling.
Hierbij behoren ook straffen en belonen. Belonen stimuleert het gedrag,
straffen keurt het gedrag af. Negeren is ook een optie, dan reageert de ouder
niet als iet vaker gebeurt, waardoor het geen aandacht geeft en het kind er mee
stopt.
Ondersteuning zit hem al in de kleine dingen. Wat drinken tijdens het leren,
overhoren, een gesprek, een nieuwe agenda(materieel).
Bij een beloning krijgt het kind een prettig gevoel. Bijv. een compliment, extra
koekje, een kus etc. Straffen geeft een onprettig gevoel. Bijv. niet naar buiten
mogen, eerder naar bed, geen zakgeld. Wel is het bij straffen zo dat het moet
gebeuren op consequent gedrag. Het kind moet weten waar het voor gestraft
wordt. De straf achteraf doorspreken geeft hierin verheldering. Als een kind te
lang ergens alleen zit, weet het niet meer waarom het uit de situatie is gehaald.
Gedragsregulatie is het herhalen van bijv. time-outs, dit doorspreken en
verontschuldigen.
1.3.2. Instructie geven
Door instructies te geven voor gedrag en wat de bedoeling is geeft het kind
inzicht en zelfvertrouwen. Steeds zal hij meer verantwoordelijkheid kunnen
dragen en beslissingen kunnen nemen. Overladen met instructies is niet goed.
, Het kind leert dan geen eigen initiatief te nemen en zal te veel nadenken over
wat de ouder over hem denkt.
1.3.3 Controle uitoefenen
Controle kan zowel positief als negatief worden beschouwd. Zo is positief bijv.
uitleg of verantwoordelijkheid geven. Zo is negatief bijv. veel regels of veel
straffen. Controle is nodig voor opvoeding. Autoritaire controle wijst meer op
de macht hebben en regels bedenken(negatief). Hierbij is weinig gelijkheid en
staat de ouder boven het kind. Autonomie is er niet en veel wordt bepaald door
de ouders. Conflicten komen veel voor.
Autoritatieve controle wijst op het feit op geven van verantwoordelijkheid en
meer vrijheid(positief). Het kind krijgt instructies over gewenst gedrag. Het kind
wordt aangemoedigd om zelf te onderzoeken. Ouders geven redenen bij straffen
en afkeuring, dat schept duidelijkheid.
1.3.4 Grenzen stellen
Gedragsverandering vindt plaats d.m.v. beïnvloeding. Grenzen worden
gehandhaafd en het kind weet waar het aan toe is. Ouders tonen respect voor de
autonomie. Het kind is gebaat bij consequent optreden van de ouder. Het kind
leert omgaan met maatschappelijke eisen en hierin verantwoordelijkheid nemen.
Voor opvoedingsdimensies zie blz. 32.
1.4 Pedagogische opvoedingsdoelen
Zelfstandigheid(individu): het kind leert zelf beslissingen maken.
Zelfredzaamheid(samenleving): het kind beargumenteert de genomen
beslissingen. Het kind leert om een positieve draai te geven aan de rol in de
samenleving.
Zelfvertrouwen(toekomst): het kind levert een bijdrage aan de toekomst en is
in staat om problemen op te lossen.
Dit wordt ook wel de 3Z’s genoemd.
Dit alles aangepast op leeftijd bevordert ontwikkeling. De ouder dient wel respect
te uiten voor genomen beslissingen. Opvoedingsdoelen zijn afhankelijk van de
normen en waarden van ouders (bijv. geloof, familie, manieren etc.)
1.5 Opvoeden als circulair proces
Opvoeding is een circulair proces, d.w.z. er is sprake actie en reactie in de
omgang tussen ouder en kind. Wat de ouder biedt, zal deze terug ervaren. Biedt
de ouderliefde, geeft het kind liefde terug. Wat het ene moment werkt bij het
kind, kan later veel weerstand veroorzaken. Dit is niet in een kader te bevatten.
Ieder mens is uniek(uniciteit) en niet te beschrijven in een gebruiksaanwijzing.
Ieder heeft een eigen persoonlijkheid. Op blz. 36 is opvoeding als rode draad
weergegeven.
1.6 Materiële en emotionele opvoeding
Opvoeden bestaat uit een fysieke en psychische kant. Dit bestaat uit een
materiële en emotionele handelingen van de ouder naar het kind. Het kind leert
de eigen persoonlijkheid ontwikkelen. Later dit ook in overeenstemming te
brengen met verwachtingen. Materiële handelingen zijn bijv. voeding, huisvesting,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jooorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
