,Hoorcollege 1a: 13-11-2017
Twee arresten staan centraal: Van Gend en Loos en Costa/ENEL. Hier had het Hof in
Luxemburg de eerste mogelijkheid om te kijken naar de economische verdragen die
bestonden in de EU.
Lidstaten hebben besloten om bepaalde bevoegdheden over te dragen aan de EU. Dit
is een inbreuk op de soevereiniteit van deze lidstaten.
Wie houdt er toezicht op deze limitering? Als we met z’n allen dingen bepalen, wie
zorgt er dan voor dat het ook zo wordt nageleefd door de lidstaten?
Er is een behoefte aan een institutioneel stelsel. En als je een institutioneel stelsel hebt, dan
moet je verder kijken dan de letters van deze verdragen. Er moet een algemene afweging
gemaakt worden waarin een nadere invulling aan deze regels wordt gegeven.
Vanaf art. 223 VWEU zijn alle instanties van de EU die gegeven zijn in art. 13 VEU nader
uitgelegd.
Europees Parlement: art. 14 lid 2 VEU bepaalt dat dit een direct gekozen
volksvertegenwoordiging betreft. Wat zijn de taken van het Parlement:
- Wetgeven en begroten, samen met de Raad (art. 14 lid 1 VEU)
o Vaststellen secundair Unierecht
o Vaststellen van de begroting
o Sluiten van bepaalde internationale akkoorden
- Adviseren en aanbevelingen doen
o Secundair Unierecht waar de bijzondere wetgevingsprocedure geldt
- Controleren
o Recht van enquête
o Constitueren en toezicht op de Commissie
o Motie van afkeuring Commissie
Ook het Parlement is een beetje de baas. Ze houden toezicht op de Commissie
Europese Raad zie je vaak in het nieuws. De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden en
regeringsleiders van de lidstaten. Er is een vaste voorzitter, Tusk, en ook de voorzitter van de
Commissie, Juncker, zit erin.
- Zij stemmen door middel van consensus, tenzij anders aangegeven.
De Raad is het wetgevende orgaan van de Europese Unie. Niet verwarren met de Europese
Raad dus! De Raad bestaat uit vertegenwoordigers op ministerieel niveau van elke lidstaat
(art. 16 lid 2 VEU). Als het dus om landbouw gaat, dan zijn die ministers aanwezig, en bij
economie andere ministers.
- Ze stemmen door middel van de gekwalificeerde meerderheid (in 80% van de
gevallen), tenzij iets anders is bepaald (eenparigheid of volstrekte meerderheid).
2
,Art. 238 lid 3 VWEU: gekwalificeerde meerderheidssysteem.
Taken van de Raad: Wetgeven en begroten, samen met het Europese Parlement
- Vaststellen secundair unierecht
- Vaststellen van de begroting
- Sluiten van internationale akkoorden
- Uitvoeren extern beleid
- Delegeren aan de Commissie
De Europese Commissie is het dagelijks bestuur van de EU. Alle dagelijks toezicht en naleving
worden gedaan door de Commissie. De Commissie vertegenwoordigt het algemeen belang
van de Unie.
Leden van de Commissie zijn volledig onafhankelijk van de lidstaten (art. 17 lid 3
VEU).
Benoeming geschiedt aan de hand van art. 17 lid 7 VEU:
- De Europese Raad draagt een kandidaat voor de voorzitter aan
- Het Europees Parlement kiest bij meerderheid van zijn leden
- Beoogd voorzitter zoekt samen met lidstaten Commissieleden
- Het Europees Parlement keurt de voordracht van de complete Commissie goed
- Benoeming van de Commissie door de Europese Raad.
De ambtstermijn van de Commissie bedraagt vijf jaar (art. 17 lid 3 VEU). Je kunt alleen de
hele Commissie in één keer wegsturen. Wel kan ondertussen gewisseld worden van
portefeuille (portfolio).
Hof van Justitie bestaat uit twee rechtbanken:
1. Het Gerecht, incl. de gespecialiseerde rechtbanken
2. Hof van Justitie
In eerste instantie spelen veel zaken zich af bij het Gerecht. Hof van Justitie is de hoogste
rechter van de EU, zij zijn bevoegd het EU-recht uit te leggen.
- Art. 267 VWEU: beantwoording van prejudiciële vragen.
- Art. 258-260 VWEU: verdragsschending
- Art. 263 VWEU: nietigheid
- Art. 265 VWEU: nalaten
- Art. 268 VWEU: aansprakelijkheid
Institutioneel evenwicht: alle belangen (individuele burgers, lidstaten en de Unie als geheel)
dienen met elkaar in balans zijn.
Denk bijv. aan Polen: veel kolenmijnen, neergezet tijdens de oorlog en Polen is
afhankelijk van deze opbrengsten. Deze belangen zijn dus in strijd met het belang van
het milieu. Hetzelfde geldt ook voor de haven van Rotterdam en de daar uitgestoten
fijnstof.
3
, Hoorcollege 1b: 14-11-2017
Van primair naar secundair Unierecht gaat via drie methoden:
1. Attributie: is er een bevoegdheid? De EU kan niets doen zonder dat er een specifieke
bevoegdheid is verkregen. Die bevoegdheid vertaalt in een rechtsgrondslag.
2. Subsidiariteit en evenredigheid: je hebt de bevoegdheid, maar als je gebruik maakt
van die bevoegdheid, op welk niveau moet je dat dan laten plaatsvinden? Wat is het
beste niveau om effect te krijgen?
3. Subsidiariteitsprocedure
Het idee is dat je van de rechtsgrondslag naar de besluitvormingsprocedure gaat. Er zijn
bevoegdheden, daar komen rechtsgrondslagen uit voort. Vanuit de rechtsgrondslag kunnen
we iets maken door middel van een besluitvormingsprocedure.
Dat hele proces wordt harmonisatie genoemd. Wat is het gevolg van harmonisatie?
De EU voert wetgevingshandelingen uit, het maakt dus geen wetten zoals je die in de
lidstaten zelf kent. Is die macht onbegrensd?
Beginselen:
1. Attributie: is er een bevoegdheid? De EU kan niets doen zonder dat er een specifieke
bevoegdheid is verkregen. Die bevoegdheid vertaalt in een rechtsgrondslag.
2. Subsidiariteit: je hebt de bevoegdheid, maar als je gebruik maakt van die
bevoegdheid, op welk niveau moet je dat dan laten plaatsvinden? Wat is het beste
niveau om effect te krijgen?
3. Proportionaliteit: hoe maak je gebruik van je bevoegdheid? Ga je alles reguleren of
laat je lidstaten ook zelf dingen uitvoeren?
In principe is een handeling van de EU vernietigbaar door het Hof. Dat heeft ermee te maken
dat de EU geen Staat is en slechts opgelegde bevoegdheden heeft.
Van Gend en Loos: De Gemeenschap (EG) vormt een nieuwe rechtsorde in het volkenrecht
ten bate van Staten. Zij hebben hun soevereiniteit op een beperkt terrein begrensd.
Exclusieve bevoegdheden: niet meer zelfstandig handelen, alleen de EU is bevoegd op deze
gebieden te handelen. Denk aan:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mam95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
