Samenvatting
Taal in Actie samenvatting
- Vak
- Pragmatiek
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting Taal in Actie - Koole en Houtkoop
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Taal in ActieInhoud
Taal in Actie ............................................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 2. Taalhandelingen............................................................................................................. 2
Hoofdstuk 3. Conversationele implicatuur.......................................................................................... 8
Hoofdstuk 4. Beleefdheid .................................................................................................................. 10
Hoofdstuk 5. Conversatie analyse ..................................................................................................... 16
Hoofdstuk 6. Etnografie van de communicatie ................................................................................. 25
Hoofdstuk 7. Interactionele sociolinguïstiek ..................................................................................... 28
1
,Taal in Actie
Hoofdstuk 2. Taalhandelingen
Austin, Searle & Grice
Ordinary Language Philosophy:
De theorieën van Austin, Searle en Grice vallen binnen de ‘Ordinary Language Philosophy’. Veel
taalfilosofisch werk richtte zich op de waarheidsfunctionele betekenis van taal. Daarbij werd primair
gericht op één bepaald type zinnen: ‘constatieven’.
Constatieven zijn zinnen waarmee een uitspraak over de werkelijkheid wordt gedaan.
e.g. ‘het regent’, ‘de supermarkt zit om de hoek’. Deze uitspraken zijn waar óf onwaar, afhankelijk of
de uitspraak al dan niet correspondeert met de werkelijkheid waarover de uitspraak gaat.
De taalhandelingstheorie van Austin en Searle
Austin
Austin stelt dat taal niet alleen gebruikt wordt om uitspraken te doen over de werkelijkheid
(constatieven), maar ook om handelingen mee uit te voeren. E.g. een vraag stellen, een belofte doen.
Een taalhandeling wordt uitgevoerd met ‘performatieve werkwoorden’.
Performatieve werkwoorden duiden de handeling aan die de spreker uitvoert (to perform) als ze iets
zeggen. Als de spreker zegt ‘ik beloof je…’, dan voert de spreker de handeling van het beloven uit.
Zo’n performatieve uiting moet parafraseerbaar zijn als ‘hierbij beloof ik dat…’. Je kan hiervoor
gebruikmaken van de performatieve formule.
Performatieve formule:
• De uiting bevat: ‘hierbij… + expliciet performatief werkwoord’
• De uiting staat in de tegenwoordige tijd
• De uiting heeft ‘ik’ als persoonsvorm
Om een performatieve uiting te kunnen uitvoeren, moet volgens Austin dan ook voldaan worden aan
de volgende voorwaarden:
• A1.
Er moet een algemeen geaccepteerde conventionele (op afspraak) procedure zijn die
inhoudt dat bepaalde personen onder bepaalde omstandigheden bepaalde woorden
uitspreekt, en die een bepaald conventioneel effect hebben.
• A2.
De betrokken personen en de omstandigheden moeten geschikt zijn om de performatieve
uiting te doen plaatsvinden.
o E.g. bij een veroordeling moet er een advocaat, een rechter en een verdachte
aanwezig zijn. En de veroordeling moet plaatsvinden in een rechtbank.
• B1 en B2.
De procedure moet door alle betrokkenen correct (B1) en volledig (B2) worden uitgevoerd.
o E.g. een rechtszitting kent vaste procedures.
• C1 en C2.
De betrokkenen moeten de daarvoor vereiste gedachten en gevoelens daadwerkelijk
2
, bezitten, en moeten de intentie hebben de consequenties op zich te nemen die voortvloeien
Austin
uit het gedrag van de betrokkenen.
o E.g. Betrokkenen moeten zich op de vereiste wijze gedragen. Een rechter leidt de
rechtszitting en doet een uitspraak.
De voorwaarden A1 t/m C2 zijn niet houdbaar voor het onderscheiden van constatieven en
performatieven. Austin stelt dat er een algemene taaltheorie nodig is. In deze algemene theorie over
taalhandelingen (illocutionaire handelingen) stelt Austin zich de vraag aan welke voorwaarden moet
worden voldaan om geslaagd te zijn, welke type handelingenuitvoeren er zijn en hoe we die
uitvoeren als we spreken.
Als we iets zeggen, doen we tegelijkertijd drie verschillende soorten handelingen:
• Locutionaire handeling
De handeling van het ‘iets zeggen’. De spreker produceert een combinatie van woorden met
een bepaalde betekenis.
• Illocutionaire handeling
Met het doen van een uitspraak geeft de spreker de woorden ook een bepaalde intentie of
communicatie strekking.
• Perlocutionaire handeling
De door de spreker geproduceerde uiting heeft een bepaald effect bij de hoorder. Als de
spreker zegt: ‘pas op, een pitbull!’, dan voelt de hoorder zich gewaarschuwd.
Geslaagdheidsvoorwaarden van Searle
John Searle heeft de geslaagdheidsvoorwaarden van taaluitingen uitgewerkt. Wil een taalhandeling
geslaagd zijn, dan moet de taalhandeling voldoen aan bepaalde voorwaarden. Elke
geslaagdheidsvoorwaarde is noodzakelijk voor het succesvol uitvoeren van een bepaalde
taalhandeling. Samen vormen de geslaagdheidsvoorwaarden voldoende voorwaarde voor het
Searle
uitvoeren van de taalhandeling.
Als voorbeeld wordt de taalhandeling van ‘beloven’ uitgewerkt:
• Voorwaarde 1.
Er moet voldaan zijn aan de normale input- en outputvoorwaarden. De spreker en hoorder
moeten de betreffende taal voldoende beheersen en geen specifieke handicaps hebben die
de communicatie onmogelijk maakt.
(Geldt voor alle taalhandelingen)
• Voorwaarde 2. - Propositionele inhoudsvoorwaarde.
Een belofte moet een propositionele inhoud hebben.
De propositionele inhoud = uiting – onderwerp (ik) en hoofdwerkwoord (beloven).
• Voorwaarde 3. - Propositionele inhoudsvoorwaarde.
De inhoud van een belofte moet een toekomstige handeling van de spreker zijn. En we
kunnen géén belofte voor een ander doen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dage538. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen