Volledige samenvatting van de literatuur uit het boek Actuele Criminologie (11e druk, ). Alle hoofdstukken zijn bijgevoegd, behalve de laatste omdat wij deze niet voor het tentamen hoeven te leren.
1. Criminologie: een terreinverkenning
• Ernstige misdrijven leiden tot sterke gevoelens van angst en boosheid op de daders, maar ook
tot fascinatie.
• Iemand kan zich identificeren met het slachtoffer en dit roept emoties op:
- Angst -> vergeldingsbehoefte, beveiliging, dader is de zondebok
- Mededogen -> slachtofferhulp
• Reacties bij identifactie met de dader:
- Mededogen -> politie is de zondebok -> terrorisme/rellen
-> reclasseringshulp
- Bewondering -> schuldgevoel -> strafbehoefte
• Mala in se: gedragingen die naar hun aard moreel verwerpelijk zijn (moord, diefstal etc.)
• Mala prohibitia: gedragingen die door de overheid verboden zijn op praktische gronden
(verkeersovertredingen)
Delinquentie: iemand die de fout in is gegaan
• Nieuwe strafbepalingen zijn gebaseerd op internationale verdragen
• Codex Hammurabi: het oudste geschrift over misdaad en straf. Het is gebaseerd op
godsdienstige rechtvaarding.
• Recht is gebaseerd op het oude Romeinse recht
• Inquisitoir systeem: misdrijven worden gezien als schendig van het vorstelijk vredesgebod en
dus mag de overheid optreden -> eerste publicatie over misdaad en straf in Nederland.
Hierbij speelt de rechter een actieve rol.
De klassieke school
• In de verlichting was strafzekerheid belangrijk, maar de straffen mochten niet te zwaar zijn.
• Rousseau: sociaal contract -> burgers geven vrijwillig een deel van de vrijheid aan de overheid in
ruil voor bescherming. Hierbij waren gelijke straffen belangrijk.
• De mens is bekwaam tijdens het uitvoeren van criminele handelingen en is verantwoordelijk
voor zijn daden.
De positivistische school
• In de 19e eeuw waren er technologische ontwikkelingen
- Er ontstond een deterministisch mensbeeld: vrijheid van handelen wordt beperkt door
mogelijkheden en omstandigheden (kan negatieve invloed hebben op doen en laten).
- Positivisme: door natuurwetenschappen kan menselijk gedrag bestudeerd worden.
- Doel van straffen: behandelen van de dader en voorkomen van herhaling
- Oorzaken van criminaliteit vaststellen door te observeren, meten en inductief redeneren.
De Italiaanse antropologieschool (=positivisme)
• Antropologie: de studie van de mens
, • Lombroso koppelde uiterlijk aan criminaliteit.
- Atavisme: criminele mens berust op een terugval in het evolutie proces
- Grondlegger van de criminologie, ook al werden zijn theorieën verworpen.
• Criminaliteit was aangeboren en de natuurwetenschap werd gebruikt om dit aan te tonen
Franse milieuschool
• De omgeving was de hoofdoorzaak van criminologie
• Het sociale milieu waarin iemand opgroeit is doorslaggevend of een persoon crimineel is
• Quetelet was de voorloper van de milieuschool
• Socialistische criminologie: oog voor de maatschappelijk omstandigheden
• Kritische criminologie: aandacht voor het discriminerende karakter van strafrecht.
• Amerikaanse criminologie: richt zich op criminologische vraagstukken die voortkwamen uit de
snelle veranderingen in Amerika.
• 1900: ‘De Nieuwe Richting’ -> nieuwe hervormingen in het Nederlandse strafrecht
• Na de Tweede Wereldoorlog was er veel criminaliteit. Dit was een teleurstelling in de gedachte
van De Nieuwe Richting.
- Gevolg: nieuwe instituten werden opgericht om oplossingen te vinden voor criminaliteit
Aandachtsgebieden binnen de criminologie
1. Beschrijvende criminologie: statistische verdeling van criminaliteit in tijd en ruimte.
- Het niveau van criminaliteit in een bepaald gebied/ruimte
- Statistische beleidsinformatie van strafrechtelijke organen
2. Etiologie: oorzaken van crimineel gedrag
- 2 stromingen: 1. psychologisch/biologisch
2. economisch/sociologisch
3. Penologie: reacties op criminaliteit
- Formele reacties: politiële en justitiële reacties
- Informele reacties: reacties van slachtoffers en omstanders
4. Criminaliteitspreventie
5. Victimologie: slachtofferkunde
6. Niet-commune criminaliteit: internationale misdrijven, terrorisme, georganiseerde misdaad
2. Beschrijvende criminologie
• De opdracht van criminologie is om bestaande problemen te benoemen en om overdrijvingen
en vertekeningen tegen te gaan.
Politiecijfers en statistieken
• Politiecijfers: gedetailleerde gegevens geregistreerd over alle ter kennis van de politie gekomen
misdrijven en overtredingen. Deze cijfers worden ongeveer sinds 1950 bijgehouden en tellen
ook delicten waarvan de dader nooit is gevonden.
, De automatisering van politieadministraties leidt tot betere registratie, maar er is nog steeds
een dark figure.
• Gerechtelijke statistieken: de afhandeling van politiecijfers door strafrechtelijke systemen.
• Het haalwerk van de politie houdt de delicten in die de politie zelf constateert door controles uit
te voeren, zoals verkeersmisdrijven. Als de politie meer controleert, zijn er meer delicten. Dit
zegt niets over de trend in deze criminaliteitsvormen.
• Het brengwerk van de politie houdt de delicten in waarvan particulieren en bedrijven het zelf
melden bij de politie (aangifte).
- Er wordt vaak afgezien van het doen van aangifte, omdat:
- men de zin er niet van in ziet
- bedrijven hun goede naam niet op het spel willen zetten
- slachtoffers bang zijn voor wraak van de dader
- er schaamte is bij de slachtoffers
- er geen verzekeringsclaim kan worden gedaan
• De politie is verplicht een proces-verbaal van aangifte op te maken, maar in de realiteit past de
politie selectie toe. Dit wordt het afpoeieren van de aangever genoemd.
Cybercriminaliteit
• Cybercriminaliteit in enge zin: delicten waarbij ict het doelwit en het instrument van
criminaliteit is. Denk aan hacken of het plaatsen van een virus.
• Cybercriminaliteit in brede zin: delicten waarbij ict onderdeel uitmaakt van het delict, maar niet
het doelwit is. Denk aan cyberpesten of koopfraude. Dit wordt ook gedigitaliseerde criminaliteit
genoemd.
Criminaliteitscijfers
• Absolute criminaliteit is met 40% afgenomen. De absolute aantallen geregistreerde delicten
woorden ook wel frequenties genoemd.
• Criminaliteitsindex: het aantal misdrijven dat ter kennis van de politie is gekomen per 100.000 of
1000 Nederlanders van 12-79 jaar.
• Het grootste deel van de delicten zijn vermogensdelicten. 1/10e zijn gewelddadige misdrijven.
• Cybercrime is gestegen, mogelijk in verband met de lockdown
• Criminaliteit is na de Tweede Wereldoorlog stabiel gebleven, vanaf 1965-1980 gestegen, toen
stabiel gebleven tot 2000, waarna er een nog steeds doorgaande daling van criminaliteit
plaatsvond.
• Doodslag: delict waarbij de dader het slachtoffer opzettelijk van het leven heeft beroofd. Als dit
met voorbedachten rade heeft plaatsgevonden, is er sprake van moord.
• De Databank Moord en Doodslag is opgericht, omdat er weinig gegevens waren over daders en
de gegevens van doodsoorzaakstatistiek verschilden van de politie, het OM en de rechtbanken.
• Het is lastig om het niveau en de ontwikkeling van criminaliteit van anderen te vergelijken,
omdat de definities van bepaalde misdrijven niet uniform zijn. Ook loopt de aangiftebereidheid
en de registratiebereidheid uiteen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juulpets. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.
