Samenvatting Modern Families
Hoofdstukken 1, 2, 3, 4, 5, 7 en 8
Pedagogische Wetenschappen, Gezinspedagogiek jaar 2.
Hoofdstuk 1 – Introductie
Tegenwoordig is het tradiotionele gezin met getrouwde ouders en biologisch
gerelateerde kinderen in de minderheid. Een toenemend aantal kinderen groeit op
met ouders die samenwonend of alleenstaand zijn of met stiefouders en ouders van
hetzelfde geslacht.
Het is zelfs mogelijk voor een kind om vijf ouders te hebben: de eicel donor, de
sperma donor,de draagmoeder en de twee ouders die het kind zal kennen als ‘mama
en papa’.
Co-ouderschap: een man en vrouw hebben geen relatie met elkaar, ze leven ook niet
samen, maar zorgen wel samen voor de kinderen.
‘New families’: gezinsvormen die niet bestonden tot de tweede helft van de 20e
eeuw. Dit zijn gezinnen met lesbische moeders, homo-vaders, gezinnen met een
alleenstaande moeder of gezinnen met baby’s uit IVF, eicel/sperma donor of
draagmoederschap.
Huwelijksproblemen bij ouders: kinderen zijn meer agressief, ongehoorzaam, zijn
meer geneigd delinquent gedrag te vertonen, presteren slechter op school, grotere
kans op angst en depressie. Wat uitmaakt is hoe ouders ruzie hebben, niet of ze
ouders ruzie hebben.
Aspecten die schadelijk zijn voor kinderen zijn: vaak ruzie, het gevoel hebben dat de
ruzie zal leiden tot scheiding, (fysiek) geweld, het kind is onderwerp van de ruzie, de
ouders maken de ruzie niet goed met elkaar.
Indirecte effecten van huwelijksproblemen: ouders kunnen geweld naar hun
kinderen toe gebruiken, ze kunnen hun kinderen niet goed disciplineren of zijn
niet/minder in staat hun kinderen genoeg aandacht te geven.
Directe effecten van huwelijksproblemen: ouders zien vechten geeft het kind
stress/angst.
Psychische gezondheid van ouders: kinderen van depressieve ouders hebben meer
kans op gedrags-, sociale- en emotionele problemen. Depressie verlaagt het
vermogen van de ouder om effectief op te voeden: het beïnvloedt de mate van
controle en discipline en sensitiviteit naar hun kinderen. Depressieve ouders blijken
heel autoritair of permissief te zijn in de opvoeding.
Depressieve moeders: niet stimulerend en niet responsief naar hun baby’s toe. Deze
kinderen zijn meer teruggetrokken en minder actief van andere kinderen. Ook is er
een grotere kans dat kinderen onveilig gehecht zijn.
Middelengebruik bij ouders: kinderen vertonen antisociaal gedrag en delinquentie.
Verwaarlozing en misbruik van kinderen komt hierbij vaker voor. Kinderen hebben
ook een grotere kans om zelf alcohol of drugs te gebruiken.
, Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap: laag geboortegewicht, vertraagde
ontwikkeling, ontwikkelingsstoornissen, hyperactiviteit en concentratieproblemen.
Gehechtheidstheorie:
Bowlby: de kwaliteit van de relatie van een kind met de moeder is een
voorspeller voor het welzijn van het kind op latere leeftijd.
Maar tegenwoordig is de moeder niet de enige gehechtheidsfiguur voor een
kind. Kinderen kunnen ook gehecht raken aan meerdere personen.
Interne werkmodellen: door vroege ervaringen met gehechtheidsfiguren
bouwen kinderen representaties van deze relaties op in hun hoofd. Volgens
Bowlby beïnvloeden deze werkmodellen niet alleen hun verwachtingen en
gedrag tegenover hun gehechtheidsfiguren, maar ook hoe ze zichzelf zien.
Ainsworth: was geïnteresseerd in de manieren waarop veilig en onveilig
gehechte kinderen verschillen van elkaar.
Moeders van veilig gehechte kinderen zijn meer responsief en sensitief naar
hun kind. Moeders van onveilig gehechte kinderen waren meer
onvoorspelbaar: soms responsief en soms niet bereikbaar.
Onveilig gehechte kinderen: spelen minder enthousiast en coöperatief,
hebben minder zelfvertrouwen, zijn minder populair bij andere kinderen, zijn
minder onafhankelijk op school en zijn minder competent in het uitvoeren
van probleemoplossende taken.
Adult attachment: ontworpen door Mary Main om de interne werkmodellen van
volwassenen te veoordelen. Er zijn vier patronen van gehechtheid:
1. Autonomous secure – kunnen makkelijk praten over hun relatie met ouders.
2. Dismissing-detached – beschrijven hun ouders als positief, maar kunnen hier
weinig bewijs voor geven.
3. Preoccupied-entangled – er is sprake van een onopgeloste strijd met hun
ouders en proberen hun ouders te ‘pleasen’.
4. Unresolved-disorganized – mensen hebben een trauma door het verliezen
van een gehechtheidsfiguur of door misbruik/verwaarlozing.
De kwaliteit van een de relatie van een vrouw met haar moeder is gerelateerd aan de
kwaliteit van de relatie met haar eigen kind. Gehechtheid wordt dus overgedragen
van den ene generatie naar de andere.
Opvoedstijlen Baumrind:
1. Autoritair – weinig betrokkenheid en veel controle. Dwingend.
2. Permissief – veel betrokkenheid en weinig controle. Toegeeflijk.
3. Verwaarlozend – weinig betrokkenheid en weinig controle. Wijzen kinderen
af of negeren ze.
4. Autoritatief – veel betrokkenheid en veel controle. Meest gewenste/positieve
opvoedstijl. Kinderen zijn meer psychosociaal competent.
Drie dimensies van opvoeden: autonomie, harmonie en conflict.
