Dit is een samenvatting voor het vak ontwikkelingspsychologie. Deze samenvatting is geschreven aan de hand van het boek 'Ontwikkelingspsychologie' van Liesbeth van Beemen.
De samenvatting bestaat uit de volgende hoofdstukken: 1, 2 en 6 tot en met 16.
Met behulp van deze samenvatting had ik een 9,3...
Hoofdstuk 1. Het terrein van de
ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie richt zich in dit boek voornamelijk op de kinder- en jeugdjaren.
1.1 Een definitie van ontwikkeling
Ontwikkelen in kinder- en jeugdjaren:
Stapsgewijs in vaste volgorde van de ene toestand in de andere komen.
Ontwikkeling:
Een reeks progressieve veranderingen die tot hogere niveaus van differentiatie en functioneren leiden.
• Verandering en vooruitgang (progressie) zijn 2 essentiële kenmerken van ontwikkeling.
Rijping:
1
Rijping impliceert verandering en vooruitgang op 2 niveaus:
1. Van klein naar groot (groei)
2. Van eenvoudig naar complex (differentiatie)
De psychologische ontwikkeling van de mens staat nooit stil, maar allen in de kinder- en jeugdjaren
leiden deze veranderingen door de combinatie van rijping en leren tot een steeds hoger niveau van
functioneren.
De fase eindigt bij het bereiken van de volwassenheid.
De ontwikkelingspsychologie houdt zich met 2 fundamentele kwesties bezig:
1. Beschrijven van ontwikkelingsprocessen: bij beschrijven gaat het om welke
psychologische toestanden worden doorlopen.
2. Verklaren van ontwikkelingsprocessen: bij verklaren gaat het erom welke mechanismen
verantwoordelijk zijn voor de overgang van de ene toestand naar de volgende.
Er zijn 2 manieren om de ontwikkeling van kinderen en jeugdigen te beschrijven.
Leeftijdsindeling:
1. Alle kenmerken van de kleuter of van de adolescent in 1 hoofdstuk doen.
2. Alle kenmerken van de kleuter of van de adolescent in een domein doen en terugverwijzen
naar domeinen.
1
Met zich meebrengen
1
,1.2 Kinder- en jeugdjaren: een afbakening
Een belangrijk onderdeel binnen de ontwikkelingspsychologie is de factor tijd. Het belang van tijd is
als ordeningsprincipe wordt voor ontwikkelingspsychologie waarin de verschillende levensfasen in
chronologische volgorde besproken.
Tabel 1. Leeftijdsindeling
Ontwikkelingsfase Leeftijd Omgeving Enkele kenmerken
Babyperiode 0 – 12 Gezin en kinderopvang • Kind loopt nog niet.
maanden • Groei en
ontwikkelingstempo hoog
• Eerste gehechtheidsrelatie
• Geheel afhankelijk van zorg
en bescherming
Peuterperiode 1 – 4 jaar Gezin, kinderopvang, • Taalontwikkeling
peuterspeelzaal • Denkt en handelt
egocentrisch2
• Door beweging en spraak
meer autonoom
Kleuterperiode 4 – 6 jaar Gezin • Rijke fantasie
Groep 1 – 2 • Sociale ontwikkeling neemt
Buurt toe
Naschoolse opvang
• Spelen à leren
Schoolperiode 6 – 12 jaar Gezin • Cognitieve ontwikkeling
Groep 3 – 8 staat centraal
Buurt • Sociale contacten
Naschoolse opvang
verbreden zich
Sport- / hobbyclub
Adolescentie 12 – 18 jaar Gezin • Lichamelijke verandering
Voortgezet onderwijs door puberteit
Leeftijdsgenoten(peers) • Ontwikkeling seksualiteit en
identiteit
1.3 Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief
Wetenschappers uit het verleden die zich voor kinderen gingen interesseren.
• Verlichte filosofen:
o John Locke
o Jean-Jacques Rousseau
• Bioloog Darwin
2
Verminderd vermogen om zich in een ander of diens standpunten of gevoel te verplaatsen
(empathie). Het gevolg is dat de persoon zijn eigen visie en belangen centraal stelt en er vaak van
uitgaat dat zijn visie ook de visie van anderen is.
2
, John Locke (1632 – 1704):
• Het kind kwam als een onbeschreven blad ter wereld
• Geen erfelijke bagage
• Ervaring bepaalt de levensloop
• Strikte opvoeding door de ouders: hierdoor volgt er optimale zelfdiscipline en vorming van
geest
Men ging ervan uit dat kinderen allerlei slechte gewoonten moesten afleren, zoals ongeduld,
gulzigheid, nieuwsgierigheid en luidheid. Kinderen moesten hun ouders gehoorzamen en anders straf
krijgen.
Jean-Jacques Rousseau
• Gevoel is belangrijk
• Mens is van nature goed
• Onbedorven kind met zijn nieuwsgierigheid en energie heeft slechts ruimte, respect en
stimulans nodig
• Geen beperking of correctie van de opvoeder
Hij zag het kind als een actief en onderzoekend wezen dat met een sterke wil greep tracht te krijgen
op de realiteit.
Charles Darwin
• Eerste onderzoek naar kinderen
• Bestuurde zijn eigen zoon: niet objectief
1.5 Meten in de gedragswetenschappen
Bij de filosofen Locke en Rousseau en onderzoeker Darwin was er nog geen sprake van
wetenschappelijk onderzoek. Bij wetenschappelijk onderzoek gaat het namelijk om: het streven naar
waarheid, stabiliteit en rationaliteit.
Controleerbaarheid van uitspraken is belangrijk!
Zorg dus voor:
• Betrouwbare meetinstrumenten
• Informatie objectief verkrijgen
• Logische conclusie
Technieken om gegevens over kinderen te verzamelen:
1. Observatie
2. Interview
3. Vragenlijst
Begrippen
Correlatie:
Een verband/samenhang tussen twee factoren
Operationaliseren:
Eigenschap ‘vertalen’, zodat er meetbare gegevens aan gekoppeld kunnen worden.
Betrouwbaarheid:
Meting levert, ongeacht tijdstip of de persoon die de meting verricht, steeds hetzelfde resultaat op
Validiteit:
Meet het instrument wat het moet meten?
Cohort:
Groep mensen met hetzelfde geboortejaar.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anniquevanson. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,74. Je zit daarna nergens aan vast.
