Samenvatting
Samenvatting psychofarmacologie
- Vak
- Middelengebruik
- Instelling
- Hogeschool Leiden (HSL)
Duidelijke samenvatting voor het vak middelengebruik. Het boek psychofarmacologie is hiervoor gebruikt.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
PsychofarmacologieHoofdstuk 5.5: Farmacokinetiek
2 zaken van belang bij psychoactieve stoffen:
1. Voor psych farmacologische effect moet de stof in de hersenen terechtkomen: via de
bloedbaan (tenzij de stof direct in de hersenen wordt gespoten).
Tussen bloedbaan en hersenen bevindt zich barrière: bloed-hersenbarrière (BHB). ->
ontstaat door soort bekleding van binnenkant van de bloedvaatjes die dor
hersenweefsel lopen.
VB: heroïne, effect treedt sneller op en er is meer euforie. Heroïne wordt in de
hersenen omgezet in morfine, dus pijnstillend.
2. Manier van toedienen:
- Injectie (intraveneuze toediening) zorgt ervoor dat stof al binnen 15 seconden in
de hersenen is, als deze door de BHB kan.
- Orale toediening: veel meer barrières -> moet in maag-darm stelsel worden
opgenomen in de maag-darm wand. Voordat dat gebeurt kan al het nodige van
die stof zijn afgebroken door enzymen in het maagdarmstelsel. Alles wat overblijf
gaat naar de lever: enzymen breken resterende stoffen af. Wat overblijf wordt
door het hele lichaam getransporteerd, waaronder het brein.
Dus: langzamer effect. Onderweg naar het brein gaan een hoop stoffen verloren.
- Spuiten, roken, inhaleren: brengt stof meteen in de longen. Uitwisseling tussen
longen en bloedbaan is heel snel, dus het raakt snel bij het hart en de BHB.
- Injecties in een spier, via slijmvlies van mond of neus: tragere opname in het
bloed. Voordeel: maagdarmkanaal en lever worden vermeden. Opname in bloed
vanuit de huid is extreem traag.
Hoofdstuk 5.6: Tolerantie, sensitisatie en desensitisatie
Theorie van de compenserende processen:
- Hart gaat na eerste keer gebruiken van amfetamine omhoog, de opvolgende
keren wordt het effect op de hartslag minder.
- Dit komt doordat de hartslag op een of andere manier wordt verlaagd voordat of
op het moment dat de amfetamine wordt ingenomen. -> compenserend
mechanisme in het lichaam of het brein dat wordt geactiveerd in anticipatie op
het effect van amfetamine.
Desensitisatie: het ongevoeliger worden van receptoren na herhaalde stimulatie. Treedt
vooral op als de receptor meer dan normaal wordt gestimuleerd, bijv. als de reguliere
neurotransmissie wordt versterkt door een niet-lichaamseigen stof zoals nicotine.
Oorzaak: door een vermindering van het aantal receptoren en/of door een daadwerkelijk
verlaagde affiniteit van de receptoren voor de herhaaldelijk toegediende stof.
Gevolg: herhaaldelijk gebruik van een stof kan de receptoren zodanig desensitiseren, dat
deze nog maar minimaal reageren op reguliere neurotransmissie. Het innemen van de stof
kan fysiologische effecten (invloed op organen enz.) van de receptorstimulatie weer op
gewenste peil brengen.
Voorbeeld: mensen die jarenlang gerookt hebben, kunnen minder genot beleven aan
alledaagse plezierige gebeurtenissen dan niet-rokers. -> de nicotine stimuleert direct het
,dopaminesysteem. Chronische stimulatie heef als gevolg dat de dopaminereceptoren
gedesensitiseerd zijn. De dopaminereceptoren zijn ongevoelig geworden voor stimulatie die
voortkomt uit andere bronnen van plezier.
Tegenovergestelde kan ook plaatsvinden: bij sommige receptoren blijkt te gelden dat ze juist
hypersensitief worden na herhaalde stimulatie van een receptor: dit verklaart een verslaving
-> mensen hunkeren naar de stof.
Als om een of andere reden afgife van de neurotransmitter in de synaps stokt, dan zullen na
een tijd de receptoren juist hypersensitief zijn.
Voorbeeld: ziekte van Parkinson. Er komt te weinig dopamine -> de dompaminereceptoren
raken in hypersensitieve toestand. Als er dan alsnog een tijdelijke oprisping van dopamine
afgife komt, dan leidt dit tot extra simulatie van de hypersensitieve dopaminereceptoren.
Hierdoor komen ongecontroleerde bewegingen tot stand.
Hoofdstuk 7: stemmings-beïnvloeders
7.1: depressie en manie
Ernstig depressieve stoornis:
- Duur van enkele weken of maanden, of bij herhaling van kortere episodes.
Mensen genieten nergens meer van.
- Hoef niet in relatie te staan met erge gebeurtenissen in je leven, maar het kan
wel.
- Deels genetisch bepaald.
Bipolaire stoornis: als depressieve episodes worden afgewisseld met perioden van manie.
Deze stoornis wordt opgevat als gebrek aan balans en stabiliteit wat betref stemming.
Om die balans te herstellen: bijvoorbeeld lithium slikken.
Oorzaak depressie: abnormaal functioneren van een aantal neurotransmittersystemen, met
name het serotoninesysteem.
7.2: Ernstige depressieve stoornis en individuele verschillen
Symptomen ernstige depressie:
- Bedroefd, minderwaardigheidsgevoel, hulpeloosheid gedurende minimaal enkele
weken
- Concentratieproblemen, denkstoornissen en besluiteloosheid. Ook gebrek aan
energie, slaapproblemen, herhaalde gedachten aan dood of zelfmoord.
- Anhedonie: niet kunnen genieten van dingen
- Ongevoelig beloningssysteem: niet in staat forse tegenslagen te compenseren met
andere belevenissen die het leven wel de moeite waard maken
Dysthymie: incidentele neerslachtigheid.
Verschil tussen dysthymie en depressie: bij dysthymie is er sprake van een lager aantal van
de eerdergenoemde kenmerken, maar dit hindert wel het persoonlijke en professionele
leven van de persoon.
Ontstaan ernstige depressie:
, - Genetische kwetsbaarheid en blootstelling aan stressvolle gebeurtenissen.
Bijvoorbeeld verlies van een familielid.
- Het is idee is dat bij mensen de kans op depressie toeneemt als zij meer
stressvolle ervaringen hebben.
Reactie lichaam op stress: er komt stresshormoon vrij, met name cortisol.
Onderzoek van Caspi over een gen dat van belang is voor de serotineheropname
transporten (5-HTT):
- Gen heef verschillende varianten: ss, sl en ll
- Menen met een ss-variant reageren veel sterker op een accumulatie van
stressvolle gebeurtenissen tijdens hun leven dan mensen met een ls- of een ll-
vorm.
Er is werkelijk een samenhang tussen genetische kwetsbaarheid en de effecten van stress,
maar het is complexer dan het figuur van 7.1:
- De samenhang kan verschillen tussen verschillende populaties dan de
oorspronkelijke.
7.3: Stress en de hersenen
Wat doet stress met de hersenen?
- Het hormoon cortisol komt vrij: cortisol zorgt ervoor dat we minder last hebben
van ontstekingen, maar zorgt ook verhoogde energietoevoer naar de spieren.
- Als stress vaak achter elkaar voorkomt, ontstaan er hoge niveaus van cortisol:
slecht voor immuunsysteem, het lichamelijke afweersysteem tegen
ziekteverwekkende indringers.
- Cortisol passeert makkelijk bloed-hersenbarrière: grote hoeveelheden cortisol in
het brein hebben dubbel effect: leidt tot beschadiging van neuronen en
ontregelen de terugkoppeling lus die normaal ervoor zorgt dat de afgife van
cortisol in het lichaam binnen de perken blijf.
Dus: overmatig cortisol zorgt ervoor dat bepaalde hersenprocessen slechter gaan
werken. -> cortisol leidt tot verlaging van hoeveelheid brain-derived neurotropic
factor (BDNF). BDNF is een neurotrofine: zorgen ervoor dat een hersencel langer blijf
functioneren. Neuronen profiteren van neurotrofinen als deze afgegeven worden
tijdens neurotransmissie. Neutrofinen worden geremd door cortisol. Overmaat aan
cortisol: gebrekkige bescherming van neuronen door neutrofinen.
Het in stand houden van depressie: gebrekkige bescherming van neuronen speelt een
rol bij het in stand houden van depressie.
Hersengebieden functioneren abnormaal tijdens een depressie:
- De dorsaal-laterale delen van de prefrontale cortex
- Anterieure deel van de cingulate gyrus
- Hippocampus
Deze 3 zijn vaak kleiner en minder actief bij een depressie.
Overmatig actief: de ventraal-laterale delen van de prefrontale cortex en amygdala.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper adc97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen