Geriatrie onderdeel 4
1. De risicofactoren voor het ontstaan van pneumonie noemen en verklaren;
Pneumonie is vaak nog extra bovenop andere ziektes.
- Een lage weerstand, bijv. door medicijnen of ziekten, een heftige verkoudheid of griep
kan dan overgaan in een longontsteking
- Leeftijd (jonger dan 10 en ouder dan 55)
- Als de longen chronisch ontstoken zijn, zoals bij astma, COPD en bronchiëctasieën
- (Mee)roken: rokers hebben een vier keer zo grote kans op een longontsteking
- Luchtvervuiling
- Diabetes -> suiker in slijm longen, goede bodem bacteriën
- Hartproblemen -> bij hartfalen vocht in de longen en kan makkelijk geïnfecteerd
raken
- Ondervoeding -> tekort aan stoffen en heb je nodig voor afweer
- Inslikken van voorwerpen
- Verslikken (in voedsel of braaksel)
- Verlamming/bewusteloosheid
- Slikstoornissen, bijvoorbeeld bij een spierziekte of na een beroerte
Epidemiologie
1 % van de bevolking bezoekt per jaar de huisarts wegens pneumonie. Bij ouderen ( > 90
jaar) is dit 9%. Een pneumonie is de zesde belangrijkste doodsoorzaak (10%) Elk jaar komen
ongeveer 5500 mensen aan longontsteking te overlijden.
2. Oorzaken, verschijnselen, complicatie en behandeling van pneumonie beschrijven;
Pneumonie (longontsteking) (interne geneeskunde 7.4.2)
Onder pneumonie verstaan we een ontsteking van het longparenchym (longweefsel). Vaak
echter zal niet alleen het parenchym ontstoken zijn, maar tevens in de buurt gelegen bronchi
en bronchioli. Meestal is de wand van zo’n luchtpijptakje het eerst ontstoken, waarna het
longweefsel in het proces betrokken wordt.
Micro-organismen die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van pneumonieën worden als
regel ingeademd (aërosol) of geaspireerd vanuit de mondkeelholte (oropharynx). Aanvoer via
de bloedbaan is uiteraard ook mogelijk maar dit gebeurt veel minder vaak.
Oorzaak
Pneumonieën kunnen zich primair ontwikkelen bij personen met van tevoren gezonde
longen. Dit wordt in eerste instantie bepaald door de afweer van de gastweer. Het secundair
optreden op basis van reeds tevoren bestaande afwijkingen in longen en luchtwegen komt
vaker voor. Bij secundair horen predisponerende factoren:
Obstructie van de luchtwegen (tumoren)
Aangetast luchtslijmvlies door virale infecties of inwerking van chemische of fysische
stoffen
Veranderd longweefsel zoals dat kan optreden bij embolie
Retentie van slijm in luchtwegen
Stuwing in de pulmonale circulatie
, De longblaasjes in de onderste longvelden blijven dichtzitten waardoor vocht uittreedt naar
de inhoud van de longblaasjes. Ook is er sprake van retentie van slijm in de luchtwegen, dit
lokt gemakkelijk ontsteking en infectie op.
Er zijn honderden micro-organismen die een longontsteking kunnen veroorzaken. Een kleine
minderheid is echter verantwoordelijk voor een overgrote meerderheid van de gevallen. De
belangrijkste oorzaken zijn virussen, de bacterie Streptococcus pneumoniae (pneumokok),
gramnegatieve bacteriën, schimmels en 'atypische ‘verwekkers. Dus bacteriën grootste
veroorzaker.
Andere risicofactoren zijn:
- ouderdom
- alcohol
- hypoxie
- veranderde pH maag
- uremie
- ondervoeding
- sondevoeding
- eerder pneumonie gehad
- roken
- verlaagd bewustzijn
Verschijnselen
- Rubor, calor, dolor, functio laesie en tumor
Tumor komt door meer vocht, color is temp verhoging
Hoesten dat gepaard gaat met pijn op de borst evt. ophoesten van groen of geel
sputum (dolor = pijn)
Opgeven purulent sputum
Koorts en koude rillingen
Dyspnoe en tachypneu
Cyanose
Pijn tijdens de adembewegingen en in de borststreek, verergerd door diep
ademhalen, springen en hoesten
Kortademigheid
Neusvleugelen (vooral/alleen bij kinderen)
Snelle, oppervlakkige ademhaling
En soms, met name bij geriatrische patiënten, ook het volgende:
• Hoofdpijn
• Zweten
• Hemoptoë (bloed ophoesten)
• Verminderde eetlust
• Vermoeidheid
• Cyanose (blauwe verkleuring van vingers, voeten en lippen)
• Niet zelden heeft de patiënt aan het begin van de ziekte eenmaal diarree
Een ernstige pneumonie kan vergezel gaan van shockdreiging.