Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 sociaal-agogisch handelen als wetenschappelijke discipline........................................................2
1) Definitie en kenmerken van het sociaal-agogisch handelen...........................................................................2
1.1) verandering en agogiek............................................................................................................................2
1.2) Kernpunten.............................................................................................................................................10
1.3) Belangrijke begrippen.............................................................................................................................11
Hoofdstuk 2 groepsdynamica....................................................................................................................... 13
2) Groepsdynamica als vakgebied.....................................................................................................................13
2.1) De groep als verbindingsschakel tussen individu en maatschappij.......................................................13
2.2) Het onderscheid groepstaak en groepsproces.......................................................................................14
Hoofdstuk 3 Definitie van de groep en soorten groepen...............................................................................17
1) De kracht van groepen...................................................................................................................................17
2) Wat kenmerkt een groep: inleiding...............................................................................................................17
2.1) Directe contactsituatie...........................................................................................................................17
2.2) Groepsbewustzijn...................................................................................................................................18
3) Motivatie........................................................................................................................................................18
4) Doelstelling.....................................................................................................................................................18
5) Structuur........................................................................................................................................................18
6) Interdependentie............................................................................................................................................19
7) Interactie........................................................................................................................................................19
8) Nog enkele kenmerken van groepen.............................................................................................................19
9) Groepstypen...................................................................................................................................................20
10) Primaire en secundaire groepen..................................................................................................................20
10.1) Persoonlijk of zakelijk...........................................................................................................................20
10.2) Een romantisch tintje...........................................................................................................................21
10.3) Niet alleen positieve gevoelens............................................................................................................21
11) Informele en formele groepen.....................................................................................................................21
11.1) Extern en intern systeem.....................................................................................................................22
12) Lidmaatschapsgroepen en referentiegroepen.............................................................................................22
12.1) Lidmaatschapsgroepen zijn soms ook referentiegroepen...................................................................22
12.2) Sociale vergelijking en conformiteit.....................................................................................................22
12) Ingroup en outgroup....................................................................................................................................23
12.1) Cohesie bij een gemeenschappelijke vijand.........................................................................................23
13) Samenvatting van groepstypen...................................................................................................................23
Hoofdstuk 4 groepsontwikkeling en groepsontwikkelingsmodellen..............................................................25
1) Wat is groepsontwikkeling?...........................................................................................................................25
2) Zeven universele wetmatigheden van groepsontwikkeling...........................................................................25
3) Groepsontwikkeling volgens Tuckman..........................................................................................................27
4) Groepsontwikkeling volgens Remmerswaal..................................................................................................32
4.1) Voorfase..................................................................................................................................................32
4.2) Oriëntatiefase.........................................................................................................................................33
4.3) Invloedsfase............................................................................................................................................35
, 4.4) Affectiefase.............................................................................................................................................35
4.5) Fase van de autonome groep.................................................................................................................36
4.6) Afsluitingsfase.........................................................................................................................................36
4.7) Samenvatting van de fasen van groepsontwikkeling.............................................................................37
Hoofdstuk 5 groepscohesie, groepsnormen en groepsrollen.........................................................................39
1) Groepscohesie................................................................................................................................................39
1.1) Wat is groepscohesie en hoe werkt die?...............................................................................................39
1.2) De ontwikkeling van groepscohesie.......................................................................................................43
2) Groepsnormen...............................................................................................................................................45
2.1) Wat zijn groepsnormen?........................................................................................................................45
2.2) Soorten groepsnormen..........................................................................................................................46
2.3) Functie van groepsnormen.....................................................................................................................46
2.4) Conformiteit aan groepsnormen............................................................................................................48
3) Groepsrollen...................................................................................................................................................50
3.1) Wat is een groepsrol?.............................................................................................................................50
3.2) Soorten groepsrollen..............................................................................................................................51
3.3) Functie van groepsrollen........................................................................................................................57
3.4) Hoe werken rollen?................................................................................................................................58
3.5) Ontstaan en ontwikkeling van rollen.....................................................................................................59
Hoofdstuk 6 Het zondebokmechanisme en pesten.......................................................................................61
1) Zondebok als groepsrol..................................................................................................................................61
1.1) Rolfixatie.................................................................................................................................................62
1.2) Zondebok als groepsrol..........................................................................................................................62
1.3) Samenvatting..........................................................................................................................................63
2) Pesten als zondebokmechanisme..................................................................................................................63
2.1) Het groepselement: een factor van belang bij pesten...........................................................................64
3) Pesten in de leefgroep: een vergeten onderwerp?........................................................................................65
3.1) Potentiële slachtoffers van pesten in de groep......................................................................................65
3.2) Posities in de groep zijn moeilijk te veranderen....................................................................................66
3.3) Individuele kenmerken van jeugdigen met lage sociometrische posities.............................................67
3.4) Groepskenmerken..................................................................................................................................67
3.5) De groepsleiding.....................................................................................................................................68
3.6) Het gezin.................................................................................................................................................68
Hoofdstuk 7 De roos van Leary..................................................................................................................... 69
1) Inleiding..........................................................................................................................................................69
2) Hoe het model tot stand kwam.....................................................................................................................69
3) De opbouw van de Roos van Leary................................................................................................................69
3.1) De invloedsdimensie..............................................................................................................................69
3.2) De affectiedimensie................................................................................................................................70
4) Groepsgedrag in termen van de Roos............................................................................................................71
4.1) De sector boven-naast (BN): leidend gedrag.........................................................................................71
4.2) De sector naast-boven (NB): helpend gedrag........................................................................................71
4.3) De sector naast-onder (NO): meewerkend gedrag................................................................................72
4.4) De sector onder-naast (ON): afhankelijk gedrag....................................................................................72
4.5) De sector onder-tegen (OT): teruggetrokken gedrag............................................................................73
4.6) De sector tegen-onder (TO): opstandig gedrag......................................................................................73
4.7) De sector tegen-boven (TB): agressief gedrag.......................................................................................73
4.8) De sector boven-tegen (BT): competitief gedrag...................................................................................74
1
, 5) Kwaliteiten en valkuilen in de Roos van Leary...............................................................................................74
6) Het betrekkingsniveau in de Roos..................................................................................................................76
7) Welk gedrag wordt door welke sector opgeroepen?.....................................................................................78
Hoofdstuk 9 cognitieve dissonantie, conformisme en innovatie....................................................................82
1) tekst: sociale psychologie...............................................................................................................................82
1.1) Cognitieve dissonantietheorie: de klassieke versie................................................................................82
1.2) Cognitieve dissonantietheorie: een nieuwe kijk....................................................................................83
1.3) Alternatieve wegen tot zelfovertuiging..................................................................................................84
2) tekst: conformiteit..........................................................................................................................................85
2.1) Sociale beïnvloeding als ‘automatisch’...................................................................................................85
2.2) Conformiteit...........................................................................................................................................86
Hoofdstuk 1 sociaal-agogisch handelen als
wetenschappelijke discipline
1) Definitie en kenmerken van het sociaal-agogisch handelen
1.1) verandering en agogiek
1.1.1) Veranderen en helpen veranderen
Wat betekenen veranderingen voor mensen?
2
, Sommige kost het moeite om het tempo ervan bij te houden of ze hebben last van de
onzekerheid die verandering met zich brengt
Anderen houden van dynamiek en voelen zich er juist door uitgedaagd
Ze moeten zich nieuwe vormen, nieuwe gewoontes, nieuwe gedachten, nieuwe technieken
eigen maken.
Veranderen kan men op 2 verschillende manieren zien:
Veranderen kan het onderwerp van de zin zijn dus het gene wat verandert. Het
onderwerp wordt dan zelf anders
Het kan ook zijn dat het onderwerp iets anders doet veranderen. Er is dan sprake van
doen veranderen
Je wordt overspoeld door communicatie die is bedoeld om je gedrag te beïnvloeden en dus
te veranderen. We gaan speciaal in op de professionele beïnvloeding van mensen met de
bedoeling dat mensen het op de een of andere manier beter krijgen.
Agogie = leiding bij het doelbewust veranderen van het (sociale) gedrag van personen,
groepen, organisaties
Deze naam is afgeleid van het Griekse ‘agein’, dat ‘voeren’ of ‘leiden’ betekent.
Agogiek = de leer van eenzijdige, systematische, doelgerichte, beroepsmatige beïnvloeding
die gericht is op het bereiken van een meer wenselijk geachte psychosociale
situatie van volwassenen (individueel of in onderling verband) die zich deze
beïnvloeding bewust zijn en die deze situatie ook nastreven
De agogiek biedt aanwijzingen voor de wijze waarop je mensen kunt helpen, begeleiden of
beïnvloeden bij veranderingsprocessen.
Wat heeft de industrialisatie veranderd?
Door de verstedelijking nam de onderlinge afhankelijkheid van buren sterk af
Men ging op maatschappelijk niveau hulp organiseren. Sociale wantoestanden als
ondervoeding, verpaupering, alcoholisme en kinderarbeid werden niet langer als een
gegeven beschouwd
Er vond ook arbeidsdeling plaats. Niet alleen de materiële productie, ook andere
taken werden steeds vaker verricht door speciaal daarvoor aangestelde personen:
het onderwijs door onderwijzers, het verplegen door verpleegkundigen enzovoort
1.1.2) Kenmerken van agogie
Kenmerken van de agogie:
Het gaat om een psychosociale verandering
De beïnvloeding is doelgericht
De veranderaar werkt systematisch
De beïnvloeding vindt bewust plaats
De verandering wordt door de betrokkenen gewenst
De beïnvloeding wordt vrijwillig ondergaan
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loademuzere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.