👓
Les 1
Techniek en Technologie:
Techniek:
Techniek, afgeleid van het Griekse "technè," omvat het toepassen van
wetenschappelijke methoden, instrumenten en systemen. Het is de kunst en het
vakmanschap van het oplossen van problemen en het voldoen aan behoeften.
Technologie:
Technologie, voortkomend uit "technè" en "logia," strekt zich verder uit dan techniek.
Het omvat de bredere kennis, het onderzoek, de innovatie en de toepassing van
natuurkundige principes om instrumenten, methoden en systemen te laten werken.
Technologie combineert theoretische en praktische aspecten.
Innovatie:
Innovatie is een dynamisch proces waarbij ideeën worden gegenereerd door creatieve
benaderingen van problemen. Het gaat verder dan conventionele denkwijzen en zoekt
naar vernieuwende oplossingen. Innovatie begint vaak binnen een bestaand kader
maar gaat al snel "out-of-the-box." Het transformeert problemen in uitdagingen en
opportuniteiten. In België wordt innovatie ondersteund door een sterke basis in
wetenschappelijk onderzoek en productontwikkeling.
Drijfveren van Innovatie:
De drijfveren achter innovatie variëren. Historisch gezien waren ze vaak traditioneel,
zoals militaire of economische motieven. Recentelijk zien we een verschuiving naar
sociaal gedreven innovatie (bijvoorbeeld zelfsturende teams) en ecologisch gedreven
innovatie (bijvoorbeeld duurzame energieoplossingen zoals Tesla).
Duurzaamheid en Duurzame Ontwikkeling:
Duurzame ontwikkeling is een cruciaal concept in de hedendaagse samenleving. Het
strekt zich uit tot het vervullen van de levensbehoeften van de huidige generatie zonder
Les 1 1
, de behoeften van toekomstige generaties in gevaar te brengen. Dit concept,
geïntroduceerd in rapporten zoals "Grenzen aan de Groei" en "Our Common Future,"
heeft geleid tot de formulering van Sustainable Development Goals (SDGs) in 2016.
Deze doelen, gebaseerd op de 3Ps (People, Planet, Prosperity/Profit), voegen ook
Peace en Partnership toe.
In dit geheel van technologie, innovatie en duurzaamheid is de creatieve benadering
van problemen van cruciaal belang. Het streven naar vernieuwing moet niet alleen
doeltreffend zijn in het oplossen van problemen, maar ook bijdragen aan een duurzame
en welvarende toekomst.
In de loop van de geschiedenis hebben zich cruciale momenten voorgedaan die de
ontwikkeling van technologie en innovatie hebben bepaald.
Het begon met de Cognitieve Revolutie zo'n 70.000 jaar geleden, waarbij het ontstaan
van taal de mensheid in staat stelde nieuwe concepten te vormen, zoals ver en dichtbij
in tijd en ruimte. Hierdoor werd het doorgeven van kennis mogelijk, en ontstond het
verhaal van "Pan narans."
Ongeveer 5000 jaar geleden voltrok zich de Landbouwrevolutie. Hierbij ontstonden
nederzettingen en organisaties, en kwamen techniek en technologie op. Het concept
van beschaving begon zich te vormen, en rond 3000 v.C. deed het schrift zijn intrede,
wat de opslag en overdracht van kennis vergemakkelijkte.
Een mijlpaal in de geschiedenis was de uitvinding van de boekdrukkunst door Johannes
Gutenberg in de 15e eeuw. Deze innovatie betekende een revolutie doordat geschriften
nu snel en goedkoop gereproduceerd konden worden. Hierdoor werd informatie, en
daarmee kennis, plotseling beschikbaar voor een veel breder publiek, wat een aanloop
was naar de Verlichting.
De Wetenschappelijke Revolutie van de 17e en 18e eeuw bracht een golf van nieuwe
denkers en ontdekkers voort, zoals Descartes, Newton en Watt. Er werden
baanbrekende ontwikkelingen gedaan in wiskunde, fysica, chemie, economie en
biologie. Prestigieuze prijzen zoals de Nobelprijs en de Voltaprijs erkenden deze
bijdragen aan wetenschap en technologie.
De Industriële Revolutie, die begon in de late 18e eeuw, werd aangedreven door een
nieuwe marktdynamiek. Uitvindingen van pioniers zoals Edison, Tesla en Morse
Les 1 2
, transformeerden de samenleving, wat resulteerde in een sterke stijging van welvaart
maar ook een toename van de ecologische voetafdruk.
De 20e eeuw bracht de Informatierevolutie met zich mee. De ontwikkeling van grote
rekenmachines tijdens de Tweede Wereldoorlog, de uitvinding van de transistor in 1947,
en de daaropvolgende ontwikkeling van microchips markeerden deze periode.
Bedrijven zoals IBM en de opkomst van Silicon Valley speelden een cruciale rol. De wet
van Moore, Big Tech, Big Data, deep learning en AI hebben onze samenleving gevormd
en zijn zowel een zegen als een zorg, met doorbraken in wetenschappelijk onderzoek
maar ook zorgen over privacy en sociale media.
De geschiedenis van technologie en innovatie illustreert een voortdurende evolutie,
waarbij elk tijdperk nieuwe uitdagingen en kansen met zich meebrengt. Het begrip van
deze geschiedenis biedt niet alleen inzicht in de wortels van onze huidige samenleving,
maar werpt ook een blik op de toekomstige ontwikkelingen die ons te wachten staan.
Systeemdenken vormt de kern van begrip in complexe structuren en processen. Een
systeem wordt gedefinieerd als het geheel van processen waarin input wordt omgezet
naar output. Deze holistische benadering stelt ons in staat om handelingen, productie
en instrumenten te begrijpen als onderdeel van een groter geheel.
Een systeem bestaat uit verschillende elementen die met elkaar in wisselwerking staan.
Dit kunnen machines, mechanische, elektronische, biologische, of zelfs ecologische
systemen zijn. Bijvoorbeeld, het begrijpen van de productie van maïs als een systeem
omvat niet alleen de zaai- en oogstfasen, maar ook factoren zoals bodemkwaliteit,
weersomstandigheden en landbouwpraktijken.
Een cruciaal aspect van systeemdenken is het onderscheid tussen open en gesloten
systemen. Open systemen staan in wisselwerking met hun omgeving, terwijl gesloten
systemen geïsoleerd zijn. Een ecosysteem is een voorbeeld van een open systeem,
omdat het interactie heeft met zijn omgeving. Aan de andere kant zijn machines vaak
gesloten systemen, waarbij de input en output gecontroleerd worden.
Een ander essentieel concept is feedback. Feedback kan negatief of positief zijn.
Negatieve feedback remt een proces af, zoals een overdrukventiel dat de druk
reguleert. Positieve feedback versterkt een proces, zoals bij klimaatopwarming waarin
het smelten van ijs leidt tot verdere opwarming.
Les 1 3
, Systeemdenken gaat verder dan alleen de fysieke componenten van een systeem. Het
omvat ook de doelen, ordening, structuur, hiërarchie, volgorde, verbanden, relaties en
interacties tussen de verschillende onderdelen. Technologie wordt op deze manier
beschouwd als een complex systeem met specifieke doelen, processen en interacties.
Wiskunde fungeert als een krachtige tool om systemen te beschrijven. In fysische
systemen, waar vrijheidsgraden op voorhand bekend zijn, kunnen wiskundige modellen
worden toegepast. In biologische systemen, waar variabelen en vrijheidsgraden vaak
onbekend zijn, worden statistische modellen gebruikt om schattingen te maken.
Systeemdenken is van toepassing op verschillende disciplines en biedt een
gestructureerde manier om complexe fenomenen te begrijpen. Het legt de basis voor
een geïntegreerde benadering van technologie, waarbij niet alleen de technische
aspecten worden beschouwd, maar ook de bredere context en impact op de omgeving
worden meegenomen.
Energie, als concept, omvat verschillende aspecten die essentieel zijn voor het
begrijpen van natuurkundige fenomenen en het functioneren van systemen. Het begrip
energie heeft diepe wortels, waarbij de term zelf afkomstig is van het Griekse woord
"Energeia," geïntroduceerd door Aristoteles en vertaald als "aan het werk."
Thermodynamica is de tak van de natuurkunde die zich bezighoudt met de studie van
de beweging van warmte, waar energie een centraal concept is.
De vroegste concepten van energie waren sterk gerelateerd aan warmte. De
hoofdwetten van de thermodynamica verschaffen een raamwerk voor het begrijpen van
energie in systemen. Ze stellen dat energie in een gesloten systeem constant is, dat
een systeem streeft naar entropie, dat bij 0 Kelvin de entropie minimaal is, en dat
energie altijd van warm naar koud stroomt.
Energie manifesteert zich in verschillende vormen, waaronder potentiële energie
(geassocieerd met hoogte), kinetische energie (geassocieerd met beweging),
elektrische energie, chemische energie, en elektromagnetische straling. Bij hoge
snelheden wordt massa zelf beschouwd als een vorm van energie, zoals aangegeven
door de beroemde vergelijking E=mc^2 van Einstein.
Eenheden zoals de Joule, Newton en Watt worden gebruikt om energie en vermogen te
meten. De Joule, bijvoorbeeld, vertegenwoordigt de energie die nodig is om een
Les 1 4