Samenva'ng boek Perceptuele ontwikkeling
hoofdstuk 1 Vieuws of percep2on and peceptual development
Introduc8on
Percep8e vormt de poort tussen realiteit en kennis. Percep8e is bedreven en niet opdringerig in het geven van contact
met de wereld aan ons. Percep8e staat centraal in de ontwikkeling. Ontwikkeling van percep8e word de centrale taak
van de vroege ontwikkeling. Om perceptuele ontwikkeling te begrijpen komen we een aantal key vragen tegen: Hoe
begint percep8e? Wanneer perceptuele kennis is verkregen, hoe werkt het proces? Welke veranderingen in
perceptuele mogelijkheden zijn aEankelijk van rijping van nieuwe mechanismen, en welke zijn aEankelijk van het
leren interpreteren van de input of vaardigheden in informa8e selec8e. Hoe veroorzaken of zijn perceptuele
veranderingen het resultaat van veranderingen in andere cogni8eve en motorische vaardigheden?
Aspecten van percep2e
Kwes%es van voorstelling en verwerken
perceptuele ervaring is niet simpelweg een verzameling van s8muli inputs.
Gestalt psychologen zeiden lang geleden al: percep8e is niet alleen een reac8e op lokale s8muli; het hangt af van
patronen in ruimte en 8jd. welke dimensies, kenmerken en rela8es halen we uit de inputs. we proberen vast te stellen
hoe deze zijn voorgesteld en welke verdere verwerking nodig is om de objecten, scenes en events van onze ervaringen
te produceren. Om dit te onderzoeken kan je s8muli input manipuleren en meten wat is waargenomen. Maar de
beperking hiervan is dat je geen dieper begrip krijgt van het waarom van de transforma8es.
Kwes%es van ecologie
De waarnemingen weergegeven door het visuele systeem zijn fysiek mogelijk gegeven de wet van op8ek. Het zou zeer
onwaarschijnlijk zijn dat 5 aparte objecten samenkomen op zo’n manier dat hun grenzen de con8nuïteit weergeven
zoals in het voorbeeld. Ons begrip van percep8e moet beginnen de studie van de te ervaren wereld. Begrijpen van
percep8e is eerst het analyseren van de taak van percep8e: wat is er om waargenomen te worden en de manieren
waarop omgevingen informa8e beschikbaar maken om die taak te volbrengen.
Kwes%es van biologische mechanismen
Hoe vind percep8e verwerking plaats in het zenuwsysteem?
Elk zintuig heeP speciale recepteren en geassocieerde neurale mechanismen ontworpen om een specifieke vorm van
energie van de buitenwereld naar die receptoren te brengen. En er zijn andere neurale mechanismen die informa8e
van verschillende verwerkingsstromen en zintuigen moeten integreren om onze samenhangende ervaringen te
produceren.
Niveaus in onderzoek naar percep2e. tabel 1.1
1. Niveau van ecologie
Wat zijn de taken van percep8e en welke informa8e is beschikbaar om die taken uit te voeren? antwoord op die vraag
vereist onderzoek naar de manier waarop omgevingen interac8eren met energie om in informa8e te voorzien
(ecological op%cs). Niet elk feit van de fysieke omgeving is relevant voor ons, er is een range van bepaalde ruimtelijke
en 8jdgebonden waarden die relevant zijn voor onze ac8viteiten.
Complexe perceptuele systemen behoren exclusief aan beweeglijke organismen. dit leert ons over perceptuele
func8es: de taak van bewegen door de omgeving vereist selec8ef en leiding. we moeten kennis hebben over
oppervlakten van ondersteuning in de wereld, obstakels etc. Om balans te houden moeten we constant informa8e
hebben over ons eigen postuur in rela8e tot oppervlakten van ondersteuning en zwaartekracht. we moeten weten wat
objecten betekenen, en wat levende bewegende objecten betekenen, en bij mensen moeten we emo8es waarnemen,
ac8e en inten8e, en taal.
Ecologie en informa%e
De leer van de op8ek gaat niet alleen over de fysieke kant van kunnen zien. het gaat ook over onze poging om
informa8e te iden8ficeren wat geproduceerd wordt door volumes van licht met objecten en oppervlakten op een
schaal die relevant is voor waarnemende organismen.
Belang van formele computa2onal accounts: hoe kunnen objecten en gebeurtenissen van de fysieke wereld worden
wiskundig worden vastgesteld door informa8onele variabelen beschikbaar voor de ontvanger.
,Constraints: (beperkingen) een constraint is een assump8e over de manier waarop de wereld werkt en die wordt
opgenomen in perceptuele berekeningen om hun mogelijke uitkomsten te beperken. Vb: het gegeven dat objecten
niet zomaar verdwijnen en zichtbaar worden op een andere plek, maar dat ze zich moeten verplaatsen, is opgenomen
is ons perceptuele systeem, en sluit daarom percep8es uit die discon8nu zijn, die anders compa8bel waren geweest
met de beschikbare informa8e.
visuele hoek of projec2eve afme2ng : de projec8e van een object neemt een bepaalde por8e van ons zichtveld in.
projec8eve afme8ng is een slechte handleiding van fysieke afme8ng omdat het varieert naar de afstand waarop je het
ziet. er is echter wel een samenhang tussen fysieke afme8ng, projec8eve afme8ng en afstand: de ra8o gevormd bij de
echte afme8ng van het object en de afstand is de raaklijn van de visuele hoek.
Stuk over textuur en diepte etc?????
De energie wereld
Percep8e begint met energie interac8es met sensorisch receptoren, maar dit leidt tot veel misconcep8es over
percep8e: dat we percep8e kunnen begrijpen door locale reac8es op energie te begrijpen, dat we energie waarnemen
(dit is een middel, niet een doel). De sugges8e dat wat we horen geluid is en dat wat we zien licht is, anders is is
schokkend, maar wel logisch als je bedenkt dat er een heel causaal keten is bij percep8e. vb: licht houd op bij de
re8na, daarna zijn het elektrische impulsen. waarom zeggen we dan dat we licht zien, ipv. bijv. elektrische impulsen.
Waarnemen wat in de wereld is is mogelijk door interac8es van energie met objecten die patronen produceren die
ruimtelijk en 8jdelijk zijn. deze patronen zijn vaak niet definieerbaar in termen van ac8viteiten op lokaal receptor
niveau. —> taak op het niveau van ecologie: ontdekken en specificeren precieze patronen in energie die informa2e
geven aan perceptuele systemen.
2. Niveau van representa8e en verwerking
De func8e van percep8e is om accurate representa8es te geven van de wereld aan organismen en om hun ac8es te
begeleiden. Veel van wat uitgelegd moet worden bij percep8e is wat deze representa8es inhouden en in hoeverre zij
overeenkomen met de fysieke wereld. Bij onderzoek naar percep8e bij kinderen vergelijken we de strekking,
nauwkeurigheid en detail van de perceptuele wereld van het kind met de fysieke wereld alswel met de perceptuele
wereld van volwassenen. De term representa8es als output van perceptuele processen is een breed begrip, hieronder
word ook verstaan de karakeris8eken van de output van percep8e als beschrijvingen van de omgeving. en hierbij hoort
niet dat de output al8jd bewust zijn. Of het nou bewust is of niet, registra8e van kennis over de omgeving telt als een
deel van de perceptuele wereld. het is moeilijk om te onderzoeken of de registra8e van kennis bij baby’s expliciet of
impliciet in zijn bewustzijn is. Om percep8e en verwerking te onderzoeken moeten we iets weten van perceptuele
competen8es, welke aspecten van de omgeving zijn waarneembaar door baby’s? en welk bronnen van informa8e die
volwassenen gebruiken zijn ook bruikbaar voor baby’s.
Directe versus algoritmische perceptuele verwerking
Processen zijn algoritmisch: de output van perceptuele processen hangen af van een reeks van voorstellingen en
bewerkingen op hen. meer neutralere blik: sommige processen kun je algoritmisch noemen, in andere gevallen houd
percep8e geen reeks van voorstellingen in maar een meer directe indeling van s8mulus rela8es op perceptuele
uitkomsten. Een ander issue is of percep8e gezien moet worden als inferen8eël in de zin om assump8es te verkrijgen
over de wereld om de mogelijkheden te beperken overeenkoms8g met de input.
je zou 8jd tot impact kunnen berekenen door een algoritmische benadering door te berekenen met afstand visuele
hoek etc. een iferen8ele benadering is minder duidelijk. wanneer je wiskundige details weglaat, is het hoofd resultaat
dat 8jd tot impact gespecificeerd wordt door een op8sche variabele van een hogere orde. Dit betekent dat de ra8o
van twee variabelen beschikbaar voor de observeerders ogen, wiskundig de 8jd tot impact specificeert, zonder dit te
hoeven berekenen met afstand en object afme8ngen. stel je nu voor dat het zintuig systeem gemaakt is met de func8e
deze variabele van hogere orde te detecteren, de enige mentale representa8e die dan betrokken is bij deze detector is
dan zijn output: 8jd tot impact. in deze zin is percep8e dus direct, propor8es van de wereld zijn direct beschikbaar
zonder berekeningen. Bij baby’s is nog niet duidelijk of dit direct of algoritmisch is, misschien varieert het per domein.
3. niveau van biologische mechanismen
Onderzoeken van zintuigelijke psychofysica proberen de omvang en limieten te definiëren van de sensi8viteit van
zintuigelijke systemen voor bepaalde dimensies van energie, zoals de omvang van frequen8es die het audi8eve
systeem kan detecteren. vanuit een ontwikkelingsperspec8ef proberen we veranderingen in deze sensi8viteit te
karakteriseren en theore8seren over de ooraken in neurale rijping, leren, aandacht, motorische ontwikkeling etc.
, sommig onderzoek is ondergaande aan de hoop van het begrijpen en behandelen van defecten van percep8e, deze
zaak is bijna alleen verwikkelt op het niveau van biologische mechanismen.
Een van de fundamentele inzichten van het onderzoek naar informa8everwerking is dat de niveaus niet reduceerbaar
zijn tot elkaar. een belangrijke reden is dat hardware implementa8e (biologische mechanismen) niet uniek zijn. Er zijn
veel mogelijke implementa8es bij een taak en een proces voor die taak. Een gedetailleerd verslag van biologische
hardware alleen verklaart niet percep8e. En verslagen van ecologie en verwerking zijn geen feiten over neuronen.
De focus in dit boek ligt op perceptuele kennis: hoe waarnemers over de wereld om hen heen komen te weten, welk
processen deze kennis verkrijgen en hoe zij veranderen over 8jd.
Beginpunten van percep2e: twee algemene visies
construc8vis8sche visie van perceptuele ontwikkeling
Hoe kunnen we de wereld kennen door onze zintuigen?
• zintuig receptoren begrijpen objecten niet direct, ze reageren elk op een kleine regio van botsende energie.
• het resultaat van die ac8va8e is dat receptoren karakteris8eke sensa8es doen ontstaan, zoals brigthness op een
bepaalde plek in het oog.
• percep8e bestaat in deze visie uit op het logisch maken, hoe dan ook, van die sensa8es.
• het proces is als een inferen8e: we moeten raden, hypothese stellen, of inbeelden welke externe objecten onze
sensa8es kunnen produceren.
• omdat veel mogelijke objecten die bepaalde sensa8es kunnen geven, is leren de enige manier om te slagen.
• we leren welke sensa8es tegelijk voorkomen en elkaar opvolgen, welke visuele sensa8es, tastbare sensa8es
voorspellen etc.
• door herinneringen en associa8es met eerdere sensa8es, construeren we een samenhangende interpreta8e van de
oorzaken van onze sensa8es.
• deze construc8e is de wereld die we waarnemen.
• vanuit dit perspec8ef moet perceptuele ontwikkeling bestaan uit een verlengde periode van leren om sensa8es te
interpreteren, voordat betekenisvolle percep8es van samenhangende objecten en gebeurtenissen mogelijk zijn.
Twee argumenten voor construc8visme:
Het dubbelzinnigheidsargument
Hoe kunnen we ooit betrouwbare informa8e verkrijgen door onze visuele zintuigen. Berkeley wees erop dat de
projec8e van een object op de re8na van 1 oog is inherent dubbelzinnig : namelijk een oneindig aantal van gevarieerde
maten en vormen van objecten in de wereld kunnen hetzelfde beeld geven op de re8na. als visuele patronen
dubbelzinnig zijn is niet visuele informa8e nodig om ze ondubbelzinnig te maken. bewegingen van de ogen als
accommoda8e van de lens en convergen8e zijn van belang bij ervaringen bij het grijpen naar en contact maken met
objecten.
Het bekwaamheidsargument
De groei van experimentele fysiologie in de 19e eeuw gaf aanleiding tot perceptuele theorieën die geworteld zijn in
kennis van elementaire sensorische vermogens. Een gevolg hiervan was een sterke nadruk, bij het proberen uit te
leggen van perceptuele kennis, op locale ac8viteit in zintuigelijke zenuwen. Müller: karakteris8eke sensa8es zijn
minder een func8e van de externe s8mulus en meer van de betreffende sensorische apparatuur. (the specific energie
of nerves). de kwaliteiten die mogelijk zijn in elke betekenis, zijn adoms8g van specifieke eigenschappen van de
specifieke sensorische zenuwen (nu hersenen i.p.v. zenuwen.)
De zintuigen hebben alleen de mogelijkheid om één soort product te maken: sensa8es. Deze sensa8es karakteris8ek
voor elk zintuig leven in de observeerder, en niet in de wereld. Het dubbelzinigheidsargument is wel anders, dit gaat
namelijk over patronen die tot het oog komen, ongeacht het sensorische apparaat van het netvlies. het
bekwaamheidsargument gaat over sensorische mechanisme, het ligt in de natuur van het waarneem proces dat alles
wat de observeerder kan verkrijgen zijn sensa8es die het resultaat zijn van specifieke neurale ac8viteiten binnenin de
observeerder zelf.
Construc%visme : afwijkende meningen en modernisa%e
problemen met construc8vis8sche visie:
• Kant: hoe kunnen onze voorstellingen van de wereld ooit alleen uit sensorische input vandaan komen? het feit dat
we samenhangende ervaringen hebben geeP een vooronderstelling een mode van mentale organisa8e, zoals de
dimensies van ruimte en 8jd, waarin onze zintuigelijke ervaringen zijn geschikt.
