Samenvatting Beroepssituatie 6
HC 6.1 / KL 6.1 MB – Spijsvertering en inflammatoire darmziekten
Leerdoelen:
de anatomie en fysiologie van het spijsverteringskanaal beschrijven, in het bijzonder van de
darmen.
van de meest voorkomende buikproblematieken de diagnostiek, oorzaak, symptomen,
behandeling en complicaties uitleggen: Diverticulitis, Ziekte van Crohn, Colitis ulcerosa,
Ileus, Appendicitis, Coeliakie, Diarree, obstipatie en hemorroïden, Misselijkheid en braken
van de meest gebruikte geneesmiddelen bij bovenstaande buikproblematieken
(corticosteroïden, laxeermiddelen, middelen bij diarree en anti-emetica), de stof- en
merknaam, indicatie, meest voorkomende bijwerkingen en eventuele bijzonderheden of
interacties kunnen benoemen.
Spijsverteringskanaal
Functies:
Histologie
- Oppervlakte vergroting door:
o Plooien/groeven in submucose
o Villi (=darmvlokken)
o Microvilli
- Opbouw van binnen naar buiten: mucosa submucosa muscularis exerna serosa
Dunne darm
= veel verteringsactiviteit in dunne darm
koolhydraten en vetten afbreken, eiwitten zijn al gedaan.
- Pancreassap: vetten, suikers, koolhydraten
- Gal: vetten emulgeren; geproduceerd in lever, opslag in galblaas
- Darmsap: koolhydraten en eiwitten
Peritoneum
1
,= buikvlies
- Pariëtale peritoneum: tegen buikholte aan
- Viscerale peritoneum: om ingewanden heen, waarin de organen ophangen
- Omentum majus
o Schort om darmen heen
- Omentum minus
o Tussen lever en maag
Peritoneale ruimten
- Intraperitoneaal: binnen het peritoneum
o Lever, jejunum, ileum
- Retroperitoneaal: ruimte achter peritoneum
o Duodenum, nieren, aorta, vena cava inferior
Buikproblematiek
Inflammatory Bowel Disease
1. Ziekte van Crohn
o Skip lesions: vooral terminale deel ileum, mond tot kont. Alle lagen ontstoken
o Vette ontlasting (=steatorroe), diarree met slijm en bloed, obstipatie
o Ronde keienaspect ronde zweren
o Stricturen en fistels
o Anemie met hoog MCV (=Mean cellulair volume) (tekort vit. B12, dunne darm
onvoldoende opnemen)
o (dehydratatie kan ook, als dikke darm erg is aangedaan)
2. Colitis ulcerosa
= dikke darm, vooral rectum en sigmoïd
o Ontsteking beperkt tot slijmvlies
o Vooral slijmvlies ontstoken, spierlagen niet
o Onregelmatig slijmvlies
o Diarrie met bloed
o Dehydratie
o Anemie met laag MCV (ijzergebrek door teveel bloed kwijtgeraakt)
- oorzaak
o Vermoedelijk auto-immuunziekten
o Beïnvloeding erfelijke factoren en micro-organisme die triggerd
o Stress
o Roken: beschermend bij Colitis ulcerose, verergerd Crohn
- Algemene symptomen
o Darmkrampen, gewichtsverlies, diarree, koorts, misselijkheid, vermoeidheid, anemie
- LO
o Stille buik (peritonitis)
o Gootsteengeluiden (stricturen = vernauwing door littekenweefsel)
o Pijnlijke massa rechtsonder navel bij ziekte van Crohn
o Rectaal toucher: bloed aan handschoen/carcinoom
- Aanvullend onderzoek
o Coloscopie, sigmoidoscopie, gastroscopie
o Video capsule
o Bloedonderzoek:
Leukocyten, BSE (=bloedbezinkingssnelheid), CRP
Immunoglobulinen
Hb, ht (=hemotocriet), MVC, ijzer/vitaminen
o Feces onderzoek uitsluiten microbiële darminfecties
- Complicaties
o Botafbraak
2
, Verminderde resorptie calcium en vitamine D
Corticosteroïd therapie
o Stollingstoornissen: verminderde opname vitamine K
o Perianale fistels
o Verhoogd risico coloncarcinoom
o Huidafwijkingen: erythema nodosum; pyoderma gangrenosum
o Artritis
o Verhoogd risico galstenen: galzuren/zouten worden niet goed opgenomen waardoor er te
weinig wordt opgenomen waardoor stenen ontstaan vooral cholesterolstenen
- Behandeling
o Ontstekingsremmende medicatie:
5-ASA-middelen: remt prostaglandines (sulfasalazine, mesalazine)
Corticosteroïden: ontstekingsremmend bij excerbaties gegeven door heftige
bijwerkingen (prednison)
Immunosuppressive: remt afweer en ontstekingen (Azathioprine)
TNF-blockers: remt TNF, stof dat ontsteking stimuleert (Infliximab)
o Anti-emetica = tegen misselijkheid en braken
o Voedingsmaatregelen
Van vitaminen tot parenterale voeding
o Operatie darmresectie
Diverticulitis
= ontstoken divertikels mucosa dringt door spierlaag heen. Vaak door obstipatie.
- Symptomen
o Krampende buikpijn (meestal links onder)
o Koorts
o Opgezette buik
o Veranderd ontlastingspatroon (diarree/obstipatie)
o Misselijkheid, soms braken
o Soms rectaal bloed- of slijmvlies
- Diagnostiek
o Echo/CT
o Sigmoïdoscopie / coloscopie
o Barium-inloopfoto
- Behandeling
o Voeding (afhankelijk van ernst): helder/vloeibaar/licht verteerbaar/normaal
Medicatie: laxeermiddelen, analgetica (=pijnstiller), antibiotica, Anti-emetica
o Opname/operaties soms noodzakelijk,met name bij complicaties
- Complicaties
o Abcessen drainage/ soms OK
o Darmperforatie verwijdering stuk darm en (tijdelijk) stoma
o Peritonitis antibiotica + vaak verwijdering stuk darm en (tijdelijk) stoma
o Stricturen en obstructies ileus
Ileus
- 3 soorten:
1. Mechanisch:
= blokkade passage
o Tumor, galsteen, volvulus (in elkaar draaiing), invaginatie (in elkaar geschoven),
inklemming door hernia
2. Paralytisch:
= verlamming darm
o Peritonitis, medicatie, buikoperaties
3
