Inhoud
LEERDOELEN.................................................................................................................................................................... 2
INFECTIEZIEKTEN.............................................................................................................................................................4
HIV/AIDS 1....................................................................................................................................................................... 4
HIV/AIDS 2....................................................................................................................................................................... 6
HIV/AIDS 3....................................................................................................................................................................... 9
HIV/AIDS 4..................................................................................................................................................................... 10
METHODOLOGIE EN TOEGEPASTE BIOSTATISTIEK..........................................................................................................12
Epidemiologie: frequentiematen...................................................................................................................................12
Epidemiologie: onderzoeksopzet...................................................................................................................................14
Epidemiologie: associatiematen....................................................................................................................................17
...................................................................................................................................................................................... 17
VOEDING EN GEZONDHEID............................................................................................................................................19
Inleiding voeding & HIV/AIDS en voeding......................................................................................................................19
PREVENTIE EN VOLKSGEZONDHEID...............................................................................................................................22
Geschiedenis volksgezondheid & Inleiding van preventie.............................................................................................22
Preventie HIV/AIDS........................................................................................................................................................24
GEZONDHEIDSECONOMIE EN DOELMATIGHEIDSONDERZOEK......................................................................................27
Economische evaluaties.................................................................................................................................................27
Economische gevolgen HIV/AIDS in Afrika....................................................................................................................28
GASTCOLLEGES..............................................................................................................................................................29
Inleiding gezondheidsrecht & Wet Publieke Gezondheid..............................................................................................29
Gelijke rechten versus bloedveiligheid..........................................................................................................................31
, LEERDOELEN
Infectieziekten
Na afloop van de colleges infectieziekten ben je in staat om:
o basisprincipes van de leer van infectieziekten te kunnen beschrijven
o pathogenen te classificeren en in het bijzonder het HIV virus
o pathologie: de biologische ontstaansmechanismen van- en bijbehorende ziekteprocessen van HIV/AIDS uit te
leggen; replicatiecyclus van HIV; de verschillende stadia in het proces kunnen benoemen en uitleggen
o immunologie: te kunnen benoemen welke immuuncellen HIV infecteert en uit kunnen leggen welke
immuunreacties effectief zijn tegen een HIV infectie
o HIV infectie: de verschillende fasen in een HIV infectie kunnen benoemen en uitleggen;
o transmissieroutes van HIV te kunnen beschrijven
o antivirale therapieën: classificatie antivirale middelen en bijbehorende werkingsmechanisme uit te kunnen
leggen
o diagnostiek: te kunnen uitleggen wanneer en welke diagnostische test gedaan moet worden;
o co-infecties: verschil aan te geven tussen co-infecties en opportunistische infecties & gevolgen van HIV-co-
infecties uit te leggen voor de patiënt
Methodologie en toegepaste biostatistiek
Na afloop van de colleges methodologie en toegepaste biostatistiek ben je in staat om:
o de betekenis van prevalentie- en incidentiematen te kennen en toe te kunnen passen
o een beschrijving van kenmerken op een continue meetschaal kunnen geven
o de betekenis van de meest voorkomende associatiematen binnen de epidemiologie te kennen en toe te
kunnen passen
o de meest voorkomende onderzoeksopzetten/designs binnen de epidemiologie te kennen en te kunnen
toepassen bij de eerste opzet van een wetenschappelijk onderzoek
o de belangrijkste voor- en nadelen van verschillende onderzoeksopzetten/designs te kennen en te kunnen
benoemen in praktijkvoorbeelden van onderzoek (oa. bij mensen die met HIV/AIDS leven)
Voeding en gezondheid
Na afloop van het voeding en gezondheid ben je in staat om:
o macro- en micronutriënten te benoemen en te beschrijven
o uit te leggen wat er onder ‘goede’- en ‘slechte’ voeding wordt verstaan
o te begrijpen en uitleggen hoe nutriënten interacteren
o te begrijpen en uitleggen hoe nutriënten een rol spelen in het veroorzaken van oxidatieve stress
o te begrijpen en uitleggen wat de rol van nutriënten en oxidatieve stress is in het functioneren van het
immuunsysteem in relatie tot HIV
o uit te leggen en bediscussiëren in hoeverre de WHO voedingsaanbevelingen voor Hiv-geïnfecteerden
overeenkomen met de literatuur
o de cyclus van ondervoeding en infectie in de context van HIV en AIDS te omschrijven
,Preventie en volksgezondheid
Na afloop van de colleges preventie en volksgezondheid ben je in staat om:
o helder te beschrijven wat preventie is
o de geschiedenis van preventie via drie gezondheidsrevoluties te beschrijven
o de geschiedenis van de volksgezondheid in Nederland te beschrijven en de relevantie voor de huidige
volksgezondheidsstatus te beschrijven
o de trends in de volksgezondheid van Nederland te verklaren
o onderscheid te maken tussen primaire, secundaire en tertiaire preventie
o te beschrijven welke factoren ervoor zorgen dat mensen toch onbeschermd vrijen
o te beschrijven welke gedrags- en omgevingsvariabelen belangrijk zijn voor HIV overdracht
Gezondheidseconomie en doelmatigheidsonderzoek
Na afloop van het college gezondheidseconomie en doelmatigheidsonderzoek ben je in staat om:
o te definiëren wat een economische evaluatie is
o de begrippen kostenminimalisatieanalyse, kostenbatenanalyse, kosteneffectiviteitsanalyse en
kostenutiliteitsanalyse uit te leggen
o aan te geven welke stappen genomen dienen te worden in een economische evaluatie
o de verschillende perspectieven voor een economische evaluatie te benoemen
o aan te geven wat geschikte alternatieven voor de te onderzoeken behandeling zijn
o aan te geven in welke categorieën kosten worden onderverdeeld en voorbeelden van deze kosten te
benoemen
o incrementele kosteneffectiviteitsratio’s te berekenen en interpreteren
o aan te geven welke gevolgen de HIV/AIDS epidemie heeft voor de levensverwachting en bevolkingsopbouw
o aan te geven welke economische consequenties de HIV/AIDS epidemie in ontwikkelingslanden heeft op
verschillende niveaus (huishouden, bedrijven en overheid) en binnen verschillende sectoren
(boerenbedrijven, onderwijs, gezondheidszorg)
Gastcollege gezondheidsrecht
Na afloop van het college gezondheidsrecht ben je in staat om:
o de hoofdlijnen van de Wet Publieke Gezondheid te kunnen beschrijven
o de rechtspositie van patiënten met HIV/AIDS te kunnen beschrijven
o de juridische gevolgen van misbruik door mensen met HIV/AIDS te kunnen beschrijven
o de juridische mogelijkheden en overwegingen aan te kunnen geven van een hulpverlener om zijn
beroepsgeheim te doorbreken als hij weet dat een patiënt HIV/AIDS heeft
o de beginselen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid te kunnen beschrijven
, INFECTIEZIEKTEN
HIV/AIDS 1
Determinanten van gezondheid: omgeving, gedrag en persoonsgebonden factoren
Omgevingsfactoren: fysisch, chemisch, biologisch en (psycho)sociaal
Focus cursus op biologische factoren: bacteriën, virussen en parasieten (infectieziekten)
Bij een uitbraak van infectieziekten: 4 vragen: wat, hoe, wanneer en wie?
- Classificatie (behandeling): kennis van organisme en bijbehorende specifieke symptomen (etiologie)
- Transmissieroute (preventie): hoe en wanneer wordt het pathogeen over gebracht naar andere gastheer
- Pathogenese, levenscyclus (transmissieroute): waar zit de pathogeen in het lichaam
- Risicogroepen: wie behoren tot risicogroepen
Zoönose: wanneer een virus ook in gewervelde dieren aanwezig is en infectieus is voor de mens (dier op mens en
mens op mens overdraagbaar)
Reservoir: besmette personen, dieren, oppervlakten etc.
Vector: datgene wat het virus overbrengt
Zelflimiterende infectie: infectie die we zelf kunnen klaren (HIV is geen zelflimiterende infectie)
Twee soorten virussen:
Non-enveloped: overleefd beter, sterker, eiwitmantel die hier
omheen zit is sterk en goed bestand tegen
omgevingsfactoren, langer overdraagbaar
Enveloped: overleefd minder goed, virus kwetsbaarder door
membraan, dat membraan is veel kwetsbaarder voor
omgevingsfactoren.
Transmissieroutes:
Transmissieroute is afhankelijk van bouw organisme
- Transmissieroute
o Contact transmissie: direct contact, indirect contact, spetters
o Vehicle transmissie: water, voeding, lucht
- Transmissievorm (zowel horizontaal als verticaal is van toepassing op HIV)
o Horizontaal: van geïnfecteerd individu naar andere individuen via geïnfecteerde lucht, water,
voeding etc. (mens op mens overdraagbaar via contact of vectoren)
o Verticaal: van moeder op kind overdraagbaar via moedermelk, placenta etc.
Pathogeen: een organisme dat ziekte kan veroorzaken
- Primair pathogeen: ziekte in gezonde gastheer
- Opportunistisch pathogeen: alleen ziekte in verwarde gastheer
Infectie: aanwezigheid van een zich vermenigvuldigend (micro-)organisme (hoeft niet schadelijk te zijn!)
Barrières voor het pathogeen zijn:
1. Normale flora (microbiota), lysozym, pH Samenlevingsvormen tussen pathogeen en gastheer
- Bescherming tegen andere micro- Type relatie Pathogeen Gastheer
organismen, digestie en productie van vitamine B en Commensalisme Baat Geen baat, geen schade
K, Mutualisme Baat Baat
Parasitisme Baat Schade
, stimuleert immuunsysteem
2. Immuunsysteem: aangeboren en verworven
Infectieproces:
1. Enter
2. Stay in
3. Survival
4. Weefselschade
5. Transmissie
Ziekte ontstaat:
- Bij immunodepressie (stress, dieet, ziekte, trauma)
- Wanneer balans wordt verstoord (antibiotica)
- Wanneer het micro-organisme zich op
de verkeerde plek bevind (E. coli en
blaasontsteking)
Virulentie: mate van pathogeniciteit/ weefselschade geproduceerd door een organisme (kwantificeerbaar)
Meetbaar via: LD50 en ID50
Een zeer virulent pathogeen heeft een lage LD50 en lage ID50, er is een lage dosis nodig om 50% te infecteren of
doden en dus is het pathogeen dan erg virulent. Hoe hoger de LD50 en ID50 hoe minder virulent het pathogeen.
- LD50: dosis die nodig is om 50% van de individuen te doden (lethal dose)
- ID50: dosis die nodig is om 50% van de individuen te infecteren (infectious dose)
