Visies en kenmerken van leren
Inzicht in leerpsychologische principes
Werking geheugen
Begrip intelligentie
1. Wat is leren?
= Gebeurt de hele tijd (levenslang) en in verschillende contexten
1.1. Vormen van leren
Onderscheid schools en buitenschools leren; verschil
Plaats waar het geleerd wordt
Aard van het leren en inhoud leerproces
Schoolse leren: doelgericht, gestructureerd en georganiseerd met oog op behalen van vooropgestelde leerdoelen
Formeel, vanuit perspectief van een leerling, intentioneel van aard
Abstracte weergave van WK buiten het klaslokaal, soms té algemeen, want losgekoppeld van context
o Leerinhoud pas zinvol als ze gebruikt wordt in context waarin ze gebruikt worden
Buitenschools leren: vooropgestelde en expliciete doelen zijn afwezig
Informeel en incidenteel: het leren gebeurt overal en is spontaan
Bv. werkplekleren; in authentieke beroepscontext (kan zowel intentioneel en informeel zijn)
Visies en stromingen op leren
Het behaviorisme
Het cognitivisme
Het constructivisme
Het connectivisme
1.2. Leertheorieën
1.2.1. Een behavioristische visie op leren
Watson legde basis
Onderzoeken van zintuigelijk, direct en waarneembaar gedrag van mens en dier staat centraal
o Omgeving bepaalt wat iemand doet en leert
o Black-box-benadering: relatie tussen prikkel en gedrag wordt bestudeerd; prikkel -> lerende ->
gedrag
Stimulus = prikkel die van buitenaf een invloed heeft
1
, Respons = waarneembare reactie van het organisme op stimulus
o Sterke nadruk op waarneembare gedragsveranderingen
(Klassieke en operante conditionering)
1.2.2. Een cognitieve visie op leren
Opvattingen van stimulus-responsmodel -> cognitieve revolutie: informatietheoretische benadering
o Leren gaat over het verwerken en opslaan van informatie
o Vergelijkbaar met computermodel: input -> computer -> output
Input: Informatie uit omgeving selecteren en opnemen om betekenis aan te geven
Informatieverwerkingsproces + opslaan als nieuwe kennis in langetermijngeheugen
Output: die informatie is basis voor het nemen van bepaalde beslissingen of betekenisvolle
handelingen
Vertegenwoordigers: Bruner en Ausubel
Mens zoekt voortdurend, altijd en overal, zelfstandig en actief naar informatie en verwerkt het creatief en
dat geeft uiteindelijk richting aan het gedrag
Elk mens een kennisstructuur, representatiesysteem met schema’s (feitelijke kennis) en scripts (procedurele
kennis) -> mens als betekenisgever
o Nieuwe kennisstructuur wanneer koppeling van reeds aanwezige kennis (ankerbegrippen)
(Zie deel geheugen)
1.2.3. Een constructivistische visie op leren
Kennis en leren als een actief proces van kennisconstructie (bouwt ong. verder op op cognitieve
psychologie)
Leerproces is:
o Actief: lerende verwerkt informatie op actieve wijze (ook in interactie met andere lerende).
Leerkracht gidst en begeleidt leerprocessen
o Cumulatief: verder bouwen op onze voorkennis (in LTG)
o Zelfregulerend: eigen leerproces in handen nemen
o Doelgericht: een doel geeft richting aan het leerproces
1.2.4. Een connectivistische visie op leren
Grote impact door technologische vooruitgang; leren beïnvloed door technologie
o Informeel leren: op verschillende manieren en continu proces
o Technologie kan bepaalde leerprocessen ondersteunen
Onderstaande stellingen verbinden met visie(s) op leren (uit les)
Bij leren wordt kennis best op een persoonlijke manier en in een context verworven. -> Constructivisme
Bij leren is het resultaat het belangrijkste. -> Behaviorisme
Bij leren zijn authentieke leermiddelen en leerstof cruciaal. -> Constructivisme (realiteitsprincipe +
authentieke materialen)
Bij leren is het belangrijk om gedrag dat in de juiste richting gaat, onmiddellijk te bekrachtigen. ->
Behaviorisme
Bij leren is het ordenen, structureren van informatie zeer belangrijk. -> Cognitivisme
2
, Bij leren is de reeds aanwezige voorkennis het vertrekpunt. -> Cognitivisme
https://www.youtube.com/watch?v=rqMp7hM9RK4&ab_channel=DidactiefOnline
-> Filmpje om visies van leren te herhalen
1.3. Kenmerken van leren
Mentale of interne processen (niet direct waarneembaar)
Leeractiviteiten: activiteit van de lerende
Sprake van leerinhoud
o Indeling taxonomie van Bloom
Feitelijke kennis: basiskennis om probleem op te lossen
Conceptuele kennis: relatie basiselementen en samenhang verbanden in grotere structuur
Procedures of procedurele kennis: hoe je iets doet, manier van onderzoeken, …
Metacognitieve kennis: kennis over het leren zelf, zelfkennis, zelfbewustzijn, …
In bepaalde context, leeromgeving of situatie
Resultaten zijn stabiele of duurzame gedragsveranderingen
o Uitgesloten tijdelijke of toevallige gedragsveranderingen (door bv. drugs of alcohol)
Leren en onderwijzen met elkaar verbonden
Sprake van leren als waarneembaar gedrag van een lerende wijzigde onder invloed van externe factoren
Gedragsverandering of rijping (vereiste: stimulerende omgeving)
Tussen rijping en leren is er een wisselwerking
1.4. Hoe komt leren tot stand?
Vier manieren:
Klassieke conditionering
Operante conditionering
Sociaal leren
Inzichtelijk leren
1.4.1. Klassieke conditionering
Als een bepaalde respons (bv. neg. gevoelens) als reactie op stimulus (bv. luid geluid) -> leren associëren
met een bepaalde gebeurtenis
Pavlov (kwijlende hond voor voedsel/ denk aan filmpje baby die dieren leuk vindt, maar door luide knal niet
meer -> dieren associëren met luide knal); gedrag wordt geëvolueerd door stimulus
Kan ook positieve gevoelens uitlokken, bv. in reclames mooie vrouwen gebruiken voor producten te
verkopen
1.4.2. Operante conditionering
Gedrag wordt uitgelokt door consequenties van het gedrag, niet door een prikkel (KC); bv. compliment op
kledij nodigt uit om kledij vaker te dragen
Thorndike (experiment katten in doos, ontsnappen door trial-and-error + beloning voedsel)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vdberghe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.