Samenvatting
Samenvatting De Geo Havo 4 Systeem Aarde Hoofdstuk 2
- Vak
- Aardrijkskunde
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
De Geo Havo 4 Systeem Aarde Hoofdstuk 2 Afbraak en opbouw van het landschap
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Paragraaf 1De aarde is opgebouwd uit 4 aparte 'sferen': de atmosfeer (de lucht), de lithosfeer (het vaste gesteente), de
hydrosfeer (het water) en de biosfeer (het leven). Elk van deze sferen bestaat weer uit verschillende onderdelen en
kan apart worden bestudeerd. De 4 sferen kunnen niet los van elkaar worden gezien. De grote motor achter alles is
de energie van de zon. Een verandering in de ene sfeer heeft gevolgen in andere sferen. Je moet de aarde zien als
een systeem waarin een wisselwerking bestaat tussen de 4 sferen. Een paar voorbeelden maken dat duidelijk.
Bij een uitbarsting van een vulkaan (lithosfeer) kunnen de aswolken die in de atmosfeer terechtkomen het
vliegverkeer belemmeren.
De neerslag uit de atmosfeer zorgt ervoor dat het gesteente van de lithosfeer wordt afgebroken. Bomen en planten
(biosfeer) kunnen ervoor zorgen dat dit afbraakmateriaal niet te snel de hellingen afspoelt.
In de oceanen (onderdeel van biosfeer) komen vele levensvormen voor. De biosfeer zorgt er op haar beurt weer voor
dat de CO2 uit de atmosfeer wordt opgenomen.
De onderlinge beïnvloeding van de lithosfeer, de atmosfeer, de hydrosfeer en de biosfeer kun je goed zien in de
kringlopen. Er zijn 3 belangrijke kringlopen.
De gesteentenkringloop: Alle vaste stoffen die in de aardkorst en in het bovenste gedeelte van de aardmantel
voorkomen worden gesteenten genoemd. In deze kringloop gaan geologen ervan uit dat de gesteenten deel
uitmaken van een cyclus waarin ze door geologische processen telkens worden afgebroken en omgevormd. Er wordt
uitgegaan van 3 soorten gesteenten: stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en metamorfe gesteenten.
Stollingsgesteenten worden gevormd door afkoeling van magma. Zij vormen ongeveer 95% van de aardkorst. Graniet
en basalt zijn voorbeelden van stollingsgesteenten.
Sedimentgesteenten ontstaan door het afzetten van materiaal dat wordt aangevoerd door de lucht, water en door
ijs. Het aardoppervlak is voor driekwart bedekt met deze afzettingsgesteenten. Voorbeelden zijn kalksteen en
zandsteen.
Metamorfe gesteenten worden gevormd doordat stollings- en sedimentgesteenten onder invloed van druk en/of
verhoogde temperatuur een gedaanteverwisseling (metamorfose) ondergaan. Voorbeelden hiervan zijn marmer,
gneiss en leisteen.
De hoeveelheid water op aarde is constant. Meer dan 98% val al het water op aarde is opgeslagen in de oceanen. Het
water maakt deel uit van de hydrologische kringloop die zich in de lucht, op het land en in de oceanen afspeelt. Dit is
een nooit eindigende cyclus van neerslag, verdamping, condensatie en transport van water. Tijdens deze kringloop
wordt verweringsmateriaal verplaatst.
Verdamping in open water wordt evaporatie genoemd, vanuit de huidmondjes van planten wordt transpiratie
genoemd en als je deze samenvoegt krijg je evapotranspiratie. Variaties in evapotranspiratie, neerslag en afstroming
wprden veroorzaakt door verschillen in klimaat. Bij verdamping komt het vocht weer in de lucht. Bij afkoeling vindt
condensatie plaats en begint de cyclus opnieuw.
De koolstofkringloop heb je ook nog. De opwarming van de aarde is niet uit het nieuws weg te slaan. De
toenemende CO2-uitstoot (veroorzaakt door de mens) is de belangrijkste oorzaak voor deze opwarming.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hocuspocuspilatuspas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 57114 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen