Aardrijkskunde: Hoofdstuk 3
§1
Groot deel Groenland bedekt met ijs, ijskap is max. 3 km dik
- 1ste bewoners kwamen ±2500 jaar geleden => sindsdien afwisselend bewoond geweest
=> vooral bewoners in het zuiden, want: beste klimatologische omstandigheden
981 - Erik de Rode koloniseert Groenland definitief => Vikingen leefden daar van 1000-1400
=> door ijskernonderzoek is bekend dat klimaat toen relatief zacht was, rond 1400
veranderde dat door Kleine IJstijd
Inuit kon zich beter aanpassen aan klimaat dan Vikingen, tegenwoordig heeft Inuit te maken:
- met klimaatverandering => smeltend zee-ijs, waardoor transport over ijs risicovoller wordt,
minder leef- en jachtgebied, ook verandert weer door veranderende zeestromen
=> toch zien Inuit mogelijkheden:
- zomers worden langer
- biodiversiteit wordt groter
- nog niet ontgonnen aardgas- en olievelden worden makkelijker winbaar
Invloed natuurlijke factoren
Verschillende natuurlijke verschijnselen hebben vroeger gezorgd voor klimaatverandering:
- vulkaanuitbarstingen: door grote hoeveelheden stof reflecteert zonlicht en koelt aarde af
bv. uitbarsting van vulkaan Tambora in Indonesië (1815) zorgde voor daling van 0.5-0.7Cº
=> Noord-Amerika had tot laat in zomer nachtvorst, in Engeland sneeuwde het tot juni, ook
in heel Europa misoogsten
- zeestromen: verandering in patroon zeestromen kan zorgen voor tijdelijke
klimaatverandering, hierbij wordt vooral neerslagpatroon verstoord
=> bv. El Niño, in Grote Oceaan verandert zeestromenpatroon
=> invloed van zeestromen op klimaat wordt gerekend tot interne variabelen
- zonneactiviteit: zon heeft cyclus van 11 jaar, met actieve en rustige perioden
=> soms meer zonnevlekken (plekken op zon die minder warm zijn) en soms meer donkere
vlekken => donkere vlekken geven activiteit zon aan: hoe meer, hoe actiever
=> actieve zon geeft meer straling aan aarde af, dus aarde wordt warmer
Externe variabelen: onregelmatig voorkomende factoren die klimaat vanbuiten beïnvloeden
bv. vulkaanuitbarsting: hoe groot effect, afhankelijk van kracht van eruptie
- bij grote uitbarsting: as kan via troposfeer stratosfeer inkomen (max. 12 km)
- bij middelgrote uitbarsting: max. 8 km de lucht in
- bij kleine uitbarsting: as blijft in troposfeer en komt met regen terug op aarde
=> bij grote en middelgrote uitbarsting zijn natuurlijke gevolgen merkbaar, bij kleine niet
Invloed mens
Om invloed mens te kunnen bepalen moet je aantal economische en maatschappelijke
ontwikkelingen uit verleden beter bekijken:
- opkomst en ontwikkeling van landbouw: na ontdekking landbouw in Azië en Europa begon
natuurlijkheid landschap te verdwijnen => eerst geen grote gevolgen, later wel (vanaf ME)
=> sinds bestaan landbouw lijkt verband te bestaan tussen hoeveelheid methaan in
atmosfeer en intensiteit zonnestraling => hoeveelheid methaan neemt toe
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Niels-99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
