Zelfmanagement
Zelfmanagement wordt gedefinieerd als het individuele vermogen en de vaardigheid van een
(chronische) patiënt tot zelfredzaamheid en tot het inpassen van de (chronische) ziekte in het eigen
leven. Hieronder valt ook het mede bepalen hoe de beschikbare zorg voor zijn aandoening wordt
ingezet. De patiënt wordt in staat gesteld (mede)verantwoordelijkheid te nemen voor zijn
behandeling, inclusief het toepassen van een gezonde leefstijl.
Coachmodel van den Ham
1.) Intakefase
2.) Exploratiefase
3.) Doelenfase
In de doelenfase worden één of meerdere doelen opgesteld in samenwerking met de coachee. De
coachingsdoelen worden concreet gemaakt in eindtermen die de coachee wil bereiken m.b.v. het
coachingstraject. Er wordt geïnventariseerd wat nodig is om de doelen te bereiken. Dit uit zich in een
plan van aanpak en tijdsplanning.
Formuleren van het gewenste eindresultaat: concrete einddoelen opstellen
Inventariseren wat nodig is om het eindresultaat te behalen
Opstellen van een actieplan
4.) Uitvoeringsfase
In de uitvoeringsfase wordt gewerkt aan de afspraken die zijn gemaakt om de opgestelde doelen te
behalen.
Inventarisatie ondernomen activiteiten, wat lukt wel en niet?
Bespreken van de ondernomen activiteiten (aanpak, beleving, leereffect, resultaat)
Betekenis van de ondernomen activiteiten voor de coachingsvraag (terugkoppeling op
coachingsvraag)
Eventuele bijstelling van het traject
5.) Evaluatiefase
In de evaluatiefase (tussentijds of aan het eind) wordt een terugkoppeling gemaakt naar de
coachingsdoelen, wordt gekeken naar de resultaten en in hoeverre de doelen zijn behaald. Er wordt
een conclusie getrokken of continuering van de coaching nodig is of niet.
Terugblik en reflectie op het traject tot nu toe: feedbackmoment
Conclusie (is continuering mogelijk, zo ja in welke vorm)
- Continuering met bijstelling van het traject: coachingsdoelen eventueel aanpassen of nieuwe
doelen opstellen. Met deze doelen vanaf fase 3 (doelenfase) beginnen.
- Geen continuering nodig: overgaan naar fase 6 (afrondingsfase)
6.) Afrondingsfase
Terugblik op het traject, leerpunten bespreken en beschrijven in het coachverslag.
,Leefstijlcoaching op groepsniveau
Ontlokken en verandertaal zijn effectief, dus laat in een groep iedereen aan bod komen om
verandertaal te uiten en te verkennen
Relapse Prevention
Relapse prevention is een zelfcontrole-programma om mensen te leren hoe nieuwe gedrag vol te
houden en terugval te voorkomen
Risicosituatie: Een situatie die de zelfcontrole bedreigt en de kans vergroot dat iemand een fout
maakt. De belangrijkste risicosituaties zijn:
Negatieve emoties zoals woede en boosheid
Interpersoonlijke conflicten zoals ruzies en meningsverschillen
Sociale druk van anderen die de regel overtreden
Copingrespons: Een concrete gedraging om met een risicosituatie om te gaan. Als een persoon een
coping respons heeft en zijn zelfcontrole behoudt, neemt de persoonlijke effectiviteit toe.
Persoonlijke effectiviteit: De verwachting van een persoon om bepaald gedrag in een bepaalde
situatie uit te kunnen voeren.
Het niet beschikken over een coping respons, afnemende persoonlijke effectiviteit en positieve
verwachtingen omtrent het verboden gedrag maken de kans op verboden gedrag erg groot.
Lapse: bepekte terugval
Relapse: volledige terugval
Prolapse: moelijkheid om te leren van een terugval en deze te leren voorkomen en op te vangen
Abstinence Violation Effect (AVE): is de cognitieve en emotionele ervaring die optreedt na een lapse.
Dit bestaat uit 2 componenten:
,1. cognitieve dissonantie component
Ontstaat wanneer twee of meer attitudes van iemand met elkaar botsen of wanneer gedrag en
attitudes tegenstrijdig zijn. (Men wilde zich aan de regel houden maar heeft hem toch overtreden)
2. Attributie- component
Men schrijft de fout toe aan interne kenmerken zoals zwakheid en gebrek aan wilskracht.
Beide componenten kunnen schuld en schaamtegevoel teweegbrengen
verlies aan zelfcontrole
Aanpassen van cognitieve dissonantie:
A gedrag aanpassen (waardoor de cognitie weer klopt)
B cognitie aanpassen
C Cognitie toevoegen
Reageren op behoudtaal en wrijving
Behoudtaal is een normaal onderdeel van ambivalentie en mag niet verkeerd worden opgevat als
‘weerstand’.
Behoudtaal gaat over doelgedrag of over verandering en geeft een kant van ambivalentie aan.
Omgaan met behoudtaal:
1.) Reflectief luisteren
Recht-toe-recht-aan reflectie: herhaling
Versterkte reflectie: Overdrijven
Dubbelzijdige reflectie: Over het algemeen…. maar…
2.) Strategische reacties
Autonomie benadrukken: Het is jouw keuze
Herkaderen: Aanreiken van een andere betekenis van datgene de persoon zegt
Instemmen met een draai: Instemmen met de herkadering
Vooruitlopen op: Behoudtaal oproepen als coachee hard van stapel loopt
Langszij komen: Meegaan met de behoudtaal
Wrijving is een teken van dissonantie in je werkrelatie. Men praat met tegengestelde belangen.
Rooksignalen: Richt je op signalen van dissonantie
Verdediging: beschuldigen, wegwuiven, verdedigen
Afserveren: jij geeft niet om me, je weet niet waar je het over hebt
Onderbreken: je begrijpt het niet, je luistert niet
Onttrekken: De persoon is afgeleid of negeert je
Wrijving doet zich in de vier processen van MGV om verschillende redenen voor.
Engageren: Mensen komen al boos binnen door b.v. slechte ervaringen
Focussen: Gebrek aan overeenstemming over gespreksthema
Ontlokken: Als de coachee nog niet klaar is voor de confrontatie
Plannen: De coachee moet het eens zijn met de aanpak
Reageren op wrijving: Ook hier staat reflecteren centraal
1.) Verontschuldigen
, 2.) Instemmen
3.) Focus verschuiven
Commitment versterken:
1.) Luisteren naar mobiliserende verandertaal
Ik ben klaar om te.., ik wil overwegen.., waarschijnlijk ga ik..
2.) Intenties uitvoeren
1.) Een concreet actieplan (met verschillende stappen)
2.) Een interpersoonlijke uitspraak van voornemen om dat uit te voeren
3.) Intentie uitlokken
Vragen: welke stappen ben je bereid te zetten?
De coachee ‘ja’ laten zeggen
4.) Onuitgesproken commitment
Ze spreken het niet altijd uit, bevestig alle stappen in de juiste richting
Commitment versterken in het kort:
Engageren in een ondersteunende, samenwerkende werkrelatie
Focussen op heldere veranderdoelen
Ontlokken van eigen motivatie voor vernadering
Opstellen van een specifiek veranderplan
Vaststellen tot welke stappen de persoon bereid, in staat en aan toe is
Verandering ondersteunen
De stijl van motiverende gespreksvoering kan gedurende het gehele proces van het doorvoeren van
een verandering gebruikt worden, zoals bijvoorbeeld bij het steunen om door te zetten.
Doorzettingsvermogen ondersteunen
Als het plan eenmaal gemaakt is, ben je nog niet klaar met coachen. Mensen hebben gebrek aan
doorzettingsvermogen of krijgen een terugval.
De spirit van MGV
Er zijn positieve verbanden gevonden tussen verandering bij een cliënt en cliëntgerichte
vaardigheden zoals accurate empathie, onvoorwaardelijke warmte en echtheid. Wanneer zich
moeilijkheden voordoen kan de coach doorgaan met ontlokken van eigen inzichten en oplossingen
van de cliënt, in plaats van terug te vallen in een sturende stijl. De stijl van MGV versterkt de mate
waarin de cliënt zich eigenaar van het veranderproces voelt.
Flexibel teruggaan:
Opnieuw plannen: nieuw veranderplan opstellen
In herinnering brengen: ontlokken om opnieuw commitment te creëren
Opnieuw focussen: prioriteiten verhelderen
Opnieuw engageren: neem initiatief als er tekenen zijn van verminderd engagement
Motiverende gespreksvoering kan met vele andere methoden worden gecombineerd, zoals
cognitieve gedragstherapie, transtheoretische- en gedragsbenaderingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tnolet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.