Dit document omvat alle leerstof van Itslearning van het onderdeel ‘Inleiding’ van de BIAZ, gevolgd aan de Erasmus MC academie.
Denk dus aan de PDF’s, PowerPoint presentaties (+ aantekeningen), video’s, E-learnings en alle andere documenten die op Itslearning gepubliceerd zijn.
Schrik ...
,Inhoudsopgave
ABCDE Methodiek..................................................................................................................................................3
Leerdoelen............................................................................................................................................................3
E-learning ‘ABCDE-methodiek voor zorgprofessionals op een niet-acute afdeling’..........................................3
Airway.............................................................................................................................................................4
Breathing..........................................................................................................................................................5
Circulation.......................................................................................................................................................7
Disabilities.....................................................................................................................................................10
Exposure & enviromental control..................................................................................................................11
Secundaire onderzoeksfase............................................................................................................................12
SBAR.............................................................................................................................................................16
Early Warning Score (EWS).........................................................................................................................16
Klinisch redeneren................................................................................................................................................17
Leerdoelen..........................................................................................................................................................17
PowerPoint presentatie ‘Klinisch redeneren’....................................................................................................17
Time-out praktijkmodel (PowerPoint presentatie, PDF en samenvatting boek)...............................................18
Observeren.....................................................................................................................................................18
Analyseren.....................................................................................................................................................19
Communicatie................................................................................................................................................20
Farmacologie..........................................................................................................................................................22
Leerdoelen..........................................................................................................................................................22
PDF ‘Farmacologie’..........................................................................................................................................22
Toepassing infuusvloeistoffen...............................................................................................................................25
Leerdoelen..........................................................................................................................................................25
PDF ‘Toediening vloeistoffen’...........................................................................................................................25
Typen CVC....................................................................................................................................................25
Soorten infuusvloeistof..................................................................................................................................26
Bloedproducten..............................................................................................................................................27
Infuusvloeistoffen met hoogmoleculair gewicht...........................................................................................27
2
,ABCDE Methodiek
Leerdoelen
Na het bestuderen van de theorie en het volgen van de lesdag kan je:
〇 De primaire onderzoeksfase beschrijven.
〇 De secundaire onderzoeksfase beschrijven.
〇 Het onderscheid tussen de primaire en secundaire fase beschrijven.
〇 De observatiepunten in de verschillende fasen benoemen.
〇 De verpleegkundige interventies in de verschillende fasen benoemen
〇 Benoemen wanneer je naar de volgende fase gaat en/of wanneer je een stap terug doet naar de
vorige fase.
〇 De stappen van de ABCDE-methodiek in een scenario toepassen.
〇 Communiceren via de SBAR.
E-learning ‘ABCDE-methodiek voor zorgprofessionals op een niet-
acute afdeling’
Waarom ABCDE? Acuut zieke patiënt middels ABCDE-methodiek benaderen zorgt voor tijdige
herkenning van verstoorde vitale functies. Vroegtijdige herkenning verkleint de kans op blijvende
schade of overlijden.
ABCDE is gebaseerd op het principe “treat first, what kills first” (bedreigde A vóór bedreigde C)
Overdracht met ABCDE geeft snel een duidelijk systematisch beeld van de patiënt creëert
volledig overzicht van de vitale functies.
Primaire onderzoeksfase = Eerste fase waarin direct levensbedreigende aandoeningen worden
geïdentificeerd en behandeld.
Secundaire onderzoeksfase = Fase die volgt nadat de primaire onderzoeksfase is afgerond en de
vitale functies zoveel mogelijk zijn gestabiliseerd. In deze fase er is er meer tijd voor gedetailleerd
onderzoek naar resterende letsels en aandoeningen. Anamnese en lichamelijk onderzoek staan
centraal.
Volgorde:
- A: Airway: Luchtwegmanagement (en bij trauma patiënten CWK stabilisatie).
- B: Breathing: Controleren en zorgen voor een goede oxygenatie en ventilatie.
- C: Circulation: Waarborgen van een adequate hemodynamiek met aandacht voor vulling en
ernstige bloedingen.
- D: Disability: Neurologisch onderzoek met als doel het opsporen van (ernstige) neurologische
pathologie, zodat zo nodig aanvullend onderzoek en therapie kan worden ingezet.
- E: Exposure/ Enviromental control: Top tot teen controle van de patiënt, bewaken van de
(omgevings-) temperatuur en aandacht voor eventuele pijnstilling.
Stappen in de ABCDE-methodiek:
1. Kijken
o Met of zonder hulpmiddelen, denk aan een spatel of een lampje
o Je kijkt naar zichtbare letsels en/of er sprake is van symmetrie
2. Luisteren
o M.b.v. stethoscoop of d.m.v. percussie
3. Voelen
o Luchtstroom (passage van lucht)
o Beweging (ademhaling, symmetrie)
o Abnormale consistentie (subcutaan emfyseem)
o Temperatuur van de huid
o Afwijkende vorm of beweeglijkheid (fracturen)
3
, o Pijn bij palpatie
4. Monitoring
o Gebruik van apparatuur zoals saturatiemeter of bloeddrukmeter
5. Noodzakelijke interventies
o Gericht op behandelen van levensbedreigende aandoening of voorkomen van
verslechtering.
o Interventies kunnen handelingen (inbrengen tube) zijn of medicamenteus (toediening
adrenaline).
o Elke interventie moet tussentijds worden geëvalueerd.
6. Aanvullend onderzoek (alleen in de primaire onderzoeksfase om levensbedreigende
problematiek te achterhalen)
o Bijvoorbeeld röntgenonderzoek of laboratoriumonderzoek.
o Mag levensreddende handelingen niet vertragen. Aanvullend onderzoek vindt meestal
plaats in de secundaire onderzoeksfase.
Re-assessment Bij verandering van de toestand van de patiënt is het van belang de ABCDE
opnieuw te doorlopen, beginnend bij de A. Ook wanneer deze eerder al volledig is doorlopen. Je
vraagt je af:
- Zijn er inmiddels waarden veranderd?
- Hebben de interventies het gewenste effect opgeleverd?
- Ben ik een onderdeel binnen de ABCDE vergeten wat ik nu kan herstellen?
In een multidisciplinair team moeten de rollen en taken van iedere deelnemer duidelijk zijn. Het
is goed om te weten wie de leider is. Diegene delegeert de taken. Om ervoor te zorgen dat
iedereen van dezelfde informatie op de hoogte is wordt er hardop gecommuniceerd.
Airway
Centraal staat het vrijmaken en houden van de luchtweg (= luchtwegmanagement)
Bij iedere bewusteloze patiënt is de luchtweg in principe bedreigd (afwezigheid van
spierspanning, afwezigheid van slik- en hoestreflexen).
Beoordelen van luchtweg bij traumapatiënten altijd onder stabilisatie van de cervicale
wervelkolom.
Eenvoudige controle door de patiënt aan te spreken wanneer de patiënt terugspreekt
passeert er lucht door de mond- en keelholte.
Kijken:
- Is de patiënt bewusteloos? Controle door patiënt aan te spreken. Bij een bewusteloze patiënt
is er een potentiele bedreiging van de A.
- Uitwendige zichtbare oorzaken van obstructie?
Aangezichtsletsel of letsel aan de trachea, zwelling van het aangezicht of rond de trachea
(bijvoorbeeld na inhalatie van giftige stoffen, damp of rook), braaksel, voorkeurshouding
hoofd/ nek
- Inwendige zichtbare oorzaken van obstructie?
Losse tanden, los kunstgebit, piercings, corpus alienum, bloed, braaksel, slijm, oedeem
- Gaat de thorax op en neer? Zo ja, dan is er luchtpassage (let wel op see-saw ademhaling, is
wel een teken van een luchtwegobstructie ondanks luchtpassage)
Luisteren:
- Stridor (obstructie)
Inspiratoire bijgeluiden bij extra-thoracale of bovenste luchtwegobstructie
Expiratoire bijgeluiden bij intra-thoracale of lagere luchtwegobstructie
- Snurken (tong)
- Rochelen (vloeistof)
- Heesheid of afwijkende stem bij spreken
4
, Voelen:
- Luchtverplaatsing via de mond (door je handrug of wang voor de mond te houden)
Interventies:
- Juiste houding rugligging/ voorkeurshouding van de patiënt
- Mogelijkheden om luchtweg manueel vrij te maken:
o Head tilt-chin lift
o Jaw thrust (bij verdenking CWK letsel)
o Verwijderen van losse tanden of vreemde voorwerpen en uitzuigen van vloeistof
o Uitvoeren van rugslagen en buikstoten bij corpus alienum
- Hulpmiddelen om de luchtweg vrij te houden: Orofaryngeale tube (bijvoorbeeld een Mayo-
tube of een Guedel).
o Alleen bij patiënten met een verminderd bewustzijn anders kan het een braakreflex
opwekken
o Juiste maat is belangrijk meet van oorlel tot eerste tandenrij
o In beperkte mate werkzaam (blokkade door bloed/ braaksel kan nog steeds)
o Neuro-trauma is contra-indicatie
o Bij angio-oedeem i.k.v. allergische reactie toediening van medicatie zoals adrenaline/ epi-
pen, antihistaminica oen corticosteroïden
Breathing
Ademhaling beoordelen. Dit omvat zowel oxygenatie als ook ventilatie
Oxygenatie = Geeft aan in hoeverre het lichaam is verzadigd met zuurstof
Ventilatie = Luchtverversing in de longen, wat nodig is om gaswisseling in de longen mogelijk te
maken. Wordt aangeduid in ademminuutvolume (AMV).
AMV = teugvolume (TV) x ademfrequentie
Grootste bedreiging in B is hypoxie, zuurstoftoediening heeft in deze stap grote prioriteit
Kijken:
- Ademhaling
- Thoraxexcursies (diepte en symmetrie)
- Cyanose
- Gebruik hulpademhalingsspieren
- Ademhalingsfrequentie
- Stuwing van de venae jugularis
- Beschadigingen thoraxwand
- Positie van de trachea (alleen bij hevige ademnood)
Luisteren:
- Stridor
- Kreunen
- Snurken
- Ademgeruis (met stethoscoop) Ausculteer de 4 longkwadranten (2e intercostaal ruimte
mid-claviculair links en rechts, en 5e intercostale ruimte in de voorste axillairlijn links en
rechts)
5
, Voelen:
- Ademexcursies
- Stabiliteit en integriteit weke en benige delen thoraxwand
- Subcutaan emfyseem
- Positie van de trachea (alleen bij hevige ademnood)
“Red flags” bij zuigeling of kind:
Neusvleugelen en intrekkingen
(Expiratoir) kreunen
Gebruik hulpademhalingsspieren
Head bobbing
Ouderen hebben een verminderde ventilatie en gasuitwisseling voor afname van:
Longinhoud
Compliance
Vitale capaciteit
Perfusie
Monitoring:
- Ademfrequentie
- Pulsoxymetrie
o Voordeel: Snel
o Nadeel: Doorbloeding moet voldoende zijn, nagellak kan signaal beïnvloeden, bij
koolstofmonoxidevergiftiging geeft pulsoximeter geen betrouwbare zuurstofsaturatie
weer
- Symptomen die wijzen op een bedreigde B:
o Toe- of afname van de ademarbeid
o Cyanose (= laat symptoom, meestal pas bij SpO 2 <80%)
o Trachea uit middenpositie verschoven
o Gestuwde halsvenen
o ‘Piepen’
o Afwezig ademgeruis; eenzijdig of beiderzijds
o Asymmetrische thoraxexcursies
o Gewijzigde/ afwijkende mentale status (bijv. onrust of agitatie)
Interventies:
- Positioneer patiënt in zittende of halfzittende houding (oxygenatie in rugligging verlaagd)
- Zuurstoftoediening
o Patiënt in shock geef je 15L via non-rebreathing masker, streven is een zo hoog mogelijke
PaO2. Let op dat zak gevuld is met zuurstof!
o Aanbevolen streefsaturatie is 94-98%
o Patiënten met COPD zijn gevoelig voor respiratoire insufficiënte bij een hoge
zuurstofsaturatie. Streef is daarom 88-92% tot arterieel gas beschikbaar is. Bij een
normaal paCO2 in het arterieel gas, streef naar saturatie 94-98% en herhaal arterieel gas
na 30-60min
o Let op zuurstofverbruik Wanneer aanbod van zuurstof verlaagd is, is het belangrijk
onnodig verbruik te minderen. Denk aan rillen, stress pijn etc. Dit kan voor een toename
van zuurstofverbruik van 300% zorgen.
- Assisteren en ondersteunen van de ademhaling. Overweeg bij ademhalingsfrequentie
<8/min met masker-ballon ‘bij te ademen’
- Vernevel bij excerbatie van astma en COPD
- Assisteer zo nodig bij intubatie
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinbosman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,00. Je zit daarna nergens aan vast.
