Samenvatting ontwikkelingspsychologie. Van het boek 'developmental psychology' door Patrick Leman en Andy Bremmer. Inclusief college aantekeningen. Als je aan de RUG studeert, is dit alle stof wat je moet leren.
Ontwikkelingspsychologie: Het identificeren en beschrijven van veranderingen in verschillende
ontwikkelingsdomeinen en de processen achter deze veranderingen.
- Ontwikkeling van de levensloop
- Multidisciplinair: Combineren verschillende visies bijv. biologie & sociologie)
Psychologen zijn geïnteresseerd in wat veranderd, en ook hoe deze veranderingen tot stand komen.
Eerste die schreef over de ontwikkeling van kinderen: Darwin. De kindertijd werd gezien als een
andere periode dan de volwassenheid. Kinderen waren geen ‘kleine volwassenen’ meer.
Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling is een verandering die relatief blijvend is of onomkeerbaar en een opeenvolgende reeks
aan veranderingen.
Zowel vooruitgang als achteruitgang = Multidirectioneel.
Ontwikkeling is een proces
- Ontwikkeling voltrekt zich in de tijd.
Ontwikkeling is multidimensioneel:
Terreinen:
- Fysiek (lichaamsgroei, motorische activiteit)
- Cognitief (intellectueel, taal)
- Sociaal-emotioneel (zelfbeeld)
Veranderingen op het ene terrein hebben vaak direct of indirect invloed op andere terreinen.
Want je biologische make-up (potentieel) moet wel worden gestimuleerd, wil het eruit komen.
Context van ontwikkeling:
- Normatieve (veel voorkomend) invloeden:
-Leeftijdsgebonden: Biologische en sociale omgevingsfactoren die leeftijdsgebonden zijn.
(bijv. rijbewijs halen)
-Historische invloeden: Biologische en sociale omgevingsfactoren die verbonden zijn aan een
historische periode.
- Niet normatieve invloeden: Persoonsgebonden. Zorgt voor unieke ontwikkelingspaden.
(winnen loterij)
Normatieve factoren (leeftijdsgebonden) vooral in kindertijd en ouderdom.
Normatieve factoren (historische) vooral in adolescentie.
Niet normatief: Neemt lineair toe tijdens het leven.
,DE ontwikkeling bestaat niet. Ieder kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier.
Maar de ontwikkeling is niet totaal onvoorspelbaar.
- Maar er zijn wel normatieve ontwikkelingspaden (mijlpalen)
- En er is een stabiliteit in het ontwikkelingsproces (IQ scores)
Deze voorspelbaarheid is niet in termen van zekerheden, maar in termen van kansen.
Basisthema’s m.b.t. ontwikkeling
Nature nurture debat: Gedrag aangeboren (Nativisme: Het idee dat ontwikkeling voornamelijk
bepaald is door aanleg) of aangeleerd? (Emprisime: Het idee dat ontwikkeling voornamelijk wordt
bepaald door de omgeving)
Tegenwoordig geloven bijna alle theorieën over een samenwerking tussen zowel nature als nurture
belangrijk is voor de ontwikkeling.
Bijv. een kind met gedragsprobleem ontstaat doordat hij ten eerste genetische kenmerken (aanleg)
heeft om dit te krijgen, maar ook in een ‘abusive environment’ leeft.
Is ontwikkeling een doorgaande lijn (continu) of niet (discontinu)
Continu = Uitbreiding van wat er al was. Op een geleidelijke manier.
Discontinu = Stapjes , steeds naar een ander stadia. Een kwalitatieve (totale) verandering.
Perioden van ontwikkeling:
Kritieke periode: Als in een bepaalde periode een ervaring niet opgedaan wordt is er een
onherroepelijke schade. Dit suggereert dat deze schade nooit meer ingehaald kan worden. (zonder
deze ervaring geen ‘normale ontwikkeling’ meer mogelijk)
Gevoelige periode: In een bepaalde periode is het opdoen van een bepaalde ervaring optimaal, maar
kan later ook nog worden ingehaald. (‘normale ontwikkeling’ nog wel mogelijk)
Domein algemene ontwikkeling: Ontwikkeling vaardigheden heeft invloed op de ontwikkeling van
andere vaardigheden. (Empirisme)
Domein specifieke ontwikkeling: De ontwikkeling van vaardigheden gebeurt onafhankelijk en heeft
geen/weinig invloed op andere vaardigheden in andere domeinen.
Er zijn verschillende niveaus van uitleg. De manier waarop je kiest om een psychologische
vaardigheid te beschrijven. Bv.
Een kind lacht.
Een verandering in sociale interactie tussen kind en ouder.
Veranderingen in delen van hersenen die te maken hebben met lachen.
De vraag is welk niveau het meest informatief is voor ons. Dat is lastig, want ontwikkeling wordt
waarschijnlijk veroorzaakt door een grote hoeveelheid aan factoren op elk niveau.
Cultureel verband:
In hoeverre er sprake is van een verband tussen cultuur en ontwikkeling. (In de ene cultuur is lopen
heel belangrijk (motorische vaardigheden), en in andere landen worden kinderen nog heel lang
getild)
Ecologisch perspectief:
Een perspectief dat het belang dat je niet alleen de relatie tussen het ontwikkelende organisme (het
kind) en omgeving systemen (familie, gezin) begrijpt, maar ook de relaties tussen deze systemen zelf.
,Microsysteem: Familie, vrienden, school. (direct contact met het kind)
Mesosysteem: Familievrienden, gezondheidzorg, massa media. (indirect contact met het kind)
Macrosysteem: Ideologieën en opvattingen van een cultuur.
Volgens deze theorie houdt ontwikkeling de interactie tussen het veranderende kind en de
veranderende ecologische context (micro,meso,macro)
Levensduur perspectief:
De ontwikkeling wordt niet alleen van een kind bekeken, maar de ontwikkeling van de mens van
geboorte tot dood. Omdat anders sommige aspecten van ontwikkeling worden verwaarloost wordt
alleen naar de ontwikkeling van het kind gekeken. Hierdoor wordt er ook naar historische factoren
gekeken die psychologische ontwikkeling kunnen beïnvloeden: het leeftijdscohort. Dit is een groep
van individuen die in dezelfde generatie zijn geboren: hierdoor delen ze historische ervaringen.
Psychologie en ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie is erg belangrijk in de psychologie omdat haast elk psychologisch proces
zich ontwikkeld heeft door de tijd heen. Hierdoor kun je het gedrag van mensen beter begrijpen.
H2
Theorie: ‘Een logisch samenhangend geheel van begrippen en relaties, waarmee gepoogd wordt een
bepaald aspect van de werkelijkheid te beschrijven, te verklaren en te voorspellen.
Theoretische perspectieven:
Psychodynamisch theorie Ons gedrag en ontwikkeling wordt gemotiveerd door innerlijke, onbewuste
krachten die uit onze kindertijd stammen en waar we weinig invloed op hebben.
Voorbeeld: Een adolescent met overgewicht heeft een fixatie in de orale ontwikkelingsfase.
, Volgens hem bestaat onze persoonlijkheid uit 3 delen.
Id: Primitieve aangeboren deel van onze persoonlijkheid. Vanuit genotsprincipe.
Ego: Poogt om de behoefte om sociaal, acceptabel gedrag uit te voeren te bevredigen: onze buffer
tussen de wereld en ons primitieve id.
Superego: Ons geweten: het vertegenwoordigt de normen en waarden die door onze omgeving zijn
meegegeven en idealen die we als individu zouden willen bereiken.
Psychoseksuele ontwikkeling: door aantal stadia: discreet In elk van die fasen is een gevoel van genot
gekoppeld aan een bepaald deel van ons lichaam. Als je dat stadium niet goed doorloopt ontstaat er
fixatie: Je blijft steken, dan blijf je gefixeerd op een bepaalt lichaamsdeel (oraal: veel praten, veel
eten) het beïnvloedt dus het gedrag en de persoonlijkheid.
Het psychodynamisch perspectief is discontinu: het verloopt in verschillende stadia.
En er is zowel sprake van nature en nurture. Vroegere gebeurtenissen hebben effect op de
ontwikkeling.
Psychosociaal theorie: Erikson’s theorie over ontwikkeling. Kinderen ontwikkelen zich door
verschillende stadiums door het bereiken van taken waarbij interactie met sociale omgeving in is
betrokken.
Behavioristisch perspectief: Ontwikkeling kan worden begrepen door waarneembaar gedrag en
omgevingsstimuli te bestuderen: Al het gedrag is aangeleerd door externe stimuli.
Voorbeeld: Overgewicht kan verklaard worden doordat goede bewegings- en voedingspatronen niet
worden beloond. (niet genoeg omgevingsstimuli)
- Klassieke condition ering (Watson): Een type van leren waarbij 2 stimuli (1 bekend en 1
onbekend) herhaaldelijk samen worden gepresenteerd totdat het individueel leert om op
dezelfde manier te reageren op de onbekende stimulus als op de bekende stimulus.
- Operante conditionering (Skinner): Een type van leren dat afhangt van de consequenties van
gedrag. Belonen zorgt voor een grote kans dat het gedrag weer voorkomt, en straf verkleint
de kans dat het nog eens voorkomt.
Aandacht voor het gedrag Het kind moet het onthouden Het kind moet de capaciteit hebben om
het gedrag over te nemen Het kind moet gemotiveerd zijn ; een reden te hebben om dit gedrag
over te nemen.
Het behavioristisch perspectief is continu: Ontwikkeling is een toename van geleerde gedragingen.
Nadruk op nurture: Ontwikkeling is het gevolg van stimuli uit de omgeving.
Behavioristisch perspectief: Al het gedrag is aangeleerd door externe stimuli. Bandura is hier een
aanhanger van.
En Bandura verschilt hiervan: want hij was ook geïnteresseerd in wat er in het hoofd gebeurde.
Zijn theorie ligt op de scheidslijn van het cognitieve perspectief en het behavioristisch perspectief
De theorie die het meest tegen de behavioristische theorie in ging zijn de maturationists: de
maturational theorie. Uitleggen dat ontwikkeling al vooraf bepaald wordt door je genetische
erfelijkheid.
Cognitief perspectief:
Focus op mentale activiteit. Wat mensen denken wat in het hoofd veroorzaakt bepaald gedrag.
Voorbeeld: Adolescent met overgewicht heeft geen effectieve manieren geleerd om op gewicht te
blijven en hecht hier geen waarde aan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper judithwx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
