Deze samenvatting bevat alle stof uit de hoorcolleges die je moet kennen voor het tentamen. De samenvatting is gestructureerd per week en per hoorcollege. Belangrijke woorden staan vetgedrukt en er zijn afbeeldingen toegevoegd ter verduidelijking. Ik heb zelf een 9 gehaald met deze samenvatting
intra-individuele verschillen: hoe iemand verandert/ontwikkeld over tijd
doel persoonlijkheidspsychologie: begrijpen gehele persoon
=> nooit kijken naar 1 persoonlijkheidstrek maar gehele persoon in kaart brengen
wat hoort er allemaal bij persoonlijkheid?
grote verscheidenheid aan inter-individuele verschillen tussen mensen:
● eigenschappen/kenmerken/trekken
● motieven/doelen
● interesses
● vaardigheden/intelligentie
● identiteit
persoonlijkheidstrekken
dominante perspectief op persoonlijkheid richt zich op eigenschappen of
persoonlijkheidstrekken: relatief stabiele kenmerken die ons gedrag, emoties en
denkpatronen beïnvloeden (bv. sociaal, vriendelijk, angstig, nieuwsgierig)
relatief stabiel => wilt niet zeggen dat je nooit mag afwijken in sommige situaties kan dit wel
persoonlijkheid gedefinieerd
Persoonlijkheid is de verzameling van psychologische kenmerken (of trekken) en
psychologische mechanismen die een individu typeren, die op een relatief duurzame
manier georganiseerd zijn, en die de interactie van een persoon met - en diens aanpassing
aan - de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving beïnvloeden.
definitie uitgelegd:
psychologische kenmerken (of trekken):
● kenmerken die beschrijven hoe mensen van elkaar verschillen
● beschrijven de gemiddelde neiging tot denken/voelen/handelen van een persoon
bv. vriendelijkheid, nieuwsgierigheid,...
psychologische mechanismen:
● processen (informatieverwerkende activiteit)
○ bestaat uit: input, beslisregel en output
,georganiseerd:
● kenmerken zijn op een specifieke manier gestructureerd
○ bepaalde persoonlijkheidstrekken hebben meer met elkaar te maken dan
andere
bv. vriendelijke mensen zijn vaak ook beter in samenwerken maar zijn niet noodzakelijk
ijverig
● overeenkomsten tussen kenmerken wijzen op gemeenschappelijke
biologische/omgevingsoorzaken
relatief duurzaam:
● persoonlijkheid is iets dat een persoon met zich meedraagt in de loop van tijd van
ene situatie naar de andere
interactie met de omgeving:
● perceptie: hoe we omgeving zien of interpreteren
● selectie: manier waarop we situaties uitkiezen
● evocatie: reacties die we bij andere teweegbrengen
● manipulatie: manieren waarop we opzettelijk anderen proberen te beïnvloeden
beïnvloeden:
● beïnvloed hoe we denken, handelen en voelen
● heeft effect op hoe ons leven zich ontwikkeld
aanpassing:
● centraal kenmerk = aanpassingsvermogen
○ doelen bereiken, aanpassen en omgaan met uitdagingen en problemen in het
leven
als niet goed genoeg => minder goed functioneren
2 | 3 niveaus van persoonlijkheidsanalyse
1) de menselijke natuur (net als alle anderen)
nomothetische benadering
2) individuele/groepsverschillen (zoals sommige anderen)
3) individuele uniekheid (als geen ander)
idiografische benadering (bv. Jenny’s letters onderzoek)
persoonlijkheidspsychologen meestal op 2e niveau
bv.
1) alle mensen (en vele diersoorten) hebben een persoonlijkheid
2) ‘psy. studenten zijn nieuwsgieriger en reflectiever dan niet-psy. studenten
3) ik heb een unieke uiting van extraversie in dagelijks leven
trek-beschrijvende adjectieven
= woorden die persoonlijkheidstrekken beschrijven, eigenschappen die kenmerkend zijn
voor die persoon en relatief duurzaam over tijd
verdeling van persoonlijkheidstrekken
we praten meestal in persoonlijkheidstypen
2 typen personen => introvert en extrovert met gat in midden alsof er niks tussenin zit
(klopt niet)
,hoe is het wel?
● continue normaalverdeling
● minder extremen, meeste mensen in het midden
multidimensionele types
bv. Myers-Briggs-typen
hetzelfde probleem: meeste mensen zijn niet extravert of introvert maar zitten ergens in het
midden
● is dus vrij misleidend
50% vd mensen die deze test later nog is doen krijgen heel ander profiel dus test werkt niet
altijd even goed
3 | Hoeveel eigenschappen zijn er nodig om persoonlijkheid te beschrijven
● hoe kunnen we bepalen welke eigenschappen het belangrijkst zijn om de manieren
waarop individuen te omschrijven?
● hoe kunnen we een allesomvattende taxonomie van eigenschappen formuleren
○ systeem dat alle belangrijke persoonlijkheidstrekken omvat
hoeveel trekken?
1 tot 273 tot 5000 eigenschappen?
237 => # schalen in de International Personality Item Pool
5000 => schatting van persoonlijkheidsbeschrijvende bijvoeglijke naamwoorden in de
meeste talen
1) theoretische benadering: obv theorie (en empirische studies) worden belangrijke
eigenschappen geïdentificeerd, beschreven, gestructureerd en gemeten
bv. Myers-Briggs-typen gebaseerd op psychologische typen door Carl Jung, Eysenck’s
neuroticisme en extraversie theorie
● zuiver ‘filosofische’ theorieën/taxonomieën bestaan NIET in de psychologie => zijn
altijd gebaseerd op enkele observaties/studies
grote verschillen in kwaliteit van theorieën, die de kwaliteit van taxonomieën beïnvloeden
bv.:
● ontbrekende relevante eigenschappen
● te grote nadruk op kleine verschillen
● typen vs. dimensies
2) externe benadering (empirical criterion keying):
begint met groot aantal items/vragen => in laten vullen door criterium groep en
controlegroep => statistisch testen => items waarvan scores verschillen tussen groepen
komen in de uiteindelijke vragenlijst
, criterium groep: mensen waarvan bekend is dat ze hoog scoren op 1 of meer
eigenschappen
controle groep: mensen met lagere scores op deze eigenschappen
wordt bv. voor screening/vastellen stoornis gebruikt MAAR moet eerst meer onderzoek
gedaan worden er komt nooit meteen een diagnose
bv.:
● Minnesota Multiphasic Inventory: ontwikkeld door observeren verschillen in gedrag
van psychiatrische patiënten vs. controlegroep
● succesvolle vs. niet succesvolle ondernemers => baanselectie => kijken of profiel
overeenkomt
probleem: vragen kloppen niet altijd met waarvoor het is DUS je kan minder goed
beantwoorden om sociaal wenselijk zijn
bv. stel mensen die hamburgers eten zijn succesvoller => vraag ‘hou je van
hamburgers?’
is dus deels A-theoretisch
wordt puur gebaseerd op wat er uit de criterium groep komt
=> niet compleet A-theoretisch: je maakt nog steeds selectie van vragen waarmee je start
DUS: inhoud vragen is minder belangrijk
3) lexicale benadering:
lexicale hypothese: alle belangrijke individuele verschillen zijn in de loop der tijd gecodeerd
in de natuurlijke taal
● trek-termen zijn belangrijk in communicatie met anderen
2 criteria voor identificeren van belangrijke kenmerken:
● synoniem frequentie: #bijvoegelijke naamwoorden om kenmerk te beschrijven
○ hoe meer hoe belangrijker
● interculturele universaliteit: hoe belangrijker een individueel verschil is in
menselijke transacties, hoe meer talen er een term voor zullen hebben
als een verschil belangrijk is dan vinden we het niet in 1 taal maar in meerdere talen
hoeveel eigenschappen?
● verzamel grote hoeveelheid persoonlijkheid beschrijvende gegevens en zoek
patronen (correlaties, factoren)
gemiddeld 5000 in Engels meer maar daar horen ook zn bij
1) verzamel persoonlijkheid beschrijvende adjectieven uit een woordenboek
2) verminder het aantal tot meetbare hoeveelheid (bv. verwijder synoniemen, zeldzame,
ingewikkelde woorden)
3) verzamel zelfrapportage gegevens over bn
4) analyseer antwoordpatronen (dwz correlaties) met factoranalyse
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noellevanhorssen01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
