Hoi! Dit is een uitgebreide samenvatting van het boek: dialectische gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis. De samenvatting bevat de volgende hoofstukken: 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 & 15. Het is een uitgebreide samenvatting waardoor het wellicht niet meer nodig is om het ...
Samenvatting dialectische
gedragstherapie bij borderline
persoonlijkheidsstoornis
Inhoud
2. Dialectische en biologische grondslagen van de behandeling............................................................2
2.1 Dialectiek......................................................................................................................................2
2.2 De borderline persoonlijkheidsstoornis als dialectisch falen........................................................2
2.3 Theorievorming: een dialectische, cognitieve gedragsbenadering...............................................2
2.4 Biosociale theorie BPS..................................................................................................................3
2.5 Implicaties v.d. biosociale theorie voor therapie borderline cliënten...........................................5
5.Gedragsdoelen in de behandeling: gedragingen om te stimuleren en af te remmen.........................5
6. Structureren van de behandeling.......................................................................................................8
7. Behandelstrategieën...........................................................................................................................9
8. Kernstrategieën - validatie................................................................................................................10
9. Kernstrategieën - problemen oplossen............................................................................................12
10. Veranderingsprocedures – contingentieprocedures......................................................................14
11. Veranderingsprocedures – vaardigheidstraining, exposure en cognitieve modificatie..................15
13. Casemanagementstrategieën.........................................................................................................17
14. Structurele strategieën...............................................................................................................20
15. Specifieke behandelstrategieën......................................................................................................22
,2. Dialectische en biologische grondslagen van de behandeling
2.1 Dialectiek
Elke theorie over functioneren van persoonlijkheid en stoornissen in persoonlijkheid is
gebaseerd op fundamenteel wereldbeeld. DGT is gebaseerd op bepaald wereldbeeld, namelijk
dat van de dialectiek.
‘Dialectiek’ wordt op twee manieren gebruikt:
- Als wereldvisie of filosofische positie vormt dialectiek basis v.d. therapeutische
benadering
- Als dialoog en relatie verwijst dialectiek naar behandelbenadering of naar de strategieën
die therapeut gebruikt om verandering te bewerkstelligen.
Dialectisch perspectief op de aard van de realiteit en menselijk gedrag heeft drie primaire
kenmerken:
1. Principe van het onderling met elkaar verbonden zijn en heelheid
Dialectiek veronderstelt een systematisch perspectief op de realiteit. De analyse v.d.
delen van een systeem is van beperkt belang, mits analyse het deel duidelijk verbindt
aan elkaar.
2. Het polariteitsprincipe
De realiteit is niet statisch, maar bestaat uit intern tegengestelde krachten. Integratie van
deze krachten zorgt voor nieuwe set tegengestelde krachten. Dialectiek richt zich op
geheel, maar benadrukt ook de complexiteit van elk geheel. Binnen elk ding/systeem is
er sprake van polariteit ofwel tegenstelling/negatieve en positieve lading. Dit idee leidde
naar cruciaal onderdeel DGT – validatie. Tevens constructie ‘wijze geest’.
3. These, anithese, synthese: principe van continue verandering
De spanning tussen thetische en antithetische krachten binnen elk systeem (goed/slecht,
kind/ouder, cliënt/therapeut) brengt verandering. De nieuwe toestand die op
verandering volgt (synthese) bestaat ook weer uit polaire krachten; en zo is er continue
verandering.
Vanuit perspectief van dialoog en relatie verwijst ‘dialectiek’ eerder naar verandering d.m.v.
overtuiging en gebruik van tegenstelingen die inherent zijn aan de therapeutische relatie (i.p.v.
formele/onpersoonlijke logica). Er is geen sprake van absolute ‘waarheid’.
2.2 De borderline persoonlijkheidsstoornis als dialectisch falen
Het ‘splitsen’ ofwel het vaak wisselen tussen gezichtspunten die juist tegengesteld zijn en op
rigide wijze worden vastgehouden. Meestal niet in staat om tot een synthese van deze 2 posities
te komen. VB: ‘ik wil leven’ en ‘ik wil dood’.
Moeilijkheden met zelf en identiteit. Vaak verward over eigen identiteit en neiging hebben om
omgeving af te scannen, op zoek naar richtlijnen over hoe te zijn en wat te denken en te voelen.
Interpersoonlijke isolatie en vervreemding. Individuen kunnen niet van hun omgeving
gescheiden zijn
2.3 Theorievorming: een dialectische, cognitieve gedragsbenadering
‘Gedrag’ is een erg breed begrip. Het houdt elke activiteit, elk functioneren of elke reactie van
een persoon in – ‘alles wat een organisme m.b.t. actie en respons op stimulatie doet’. Menselijk
gedrag kan openlijk of bedekt zijn.
Gedrag wordt gecategoriseerd in drie modi:
1. Motorische gedragingen = openlijke en bedekte acties en bewegingen
2. Cognitief-verbale gedrag = denken, problemen oplossen, waarnemen, iets voorstellen,
praten, schrijven, gebarentaal alsook observeerbaar gedrag.
, 3. Fysiologisch gedrag = activiteiten van het zenuwstelsel, klieren en gladde spieren. Zijn
gewoonlijk bedekt maar kunnen ook openlijk zijn.
Vanuit tegenwoordige gezichtspunt zijn emoties geïntegreerde responsen van het totale
systeem. Emotie omvat de gedragingen van elk v.d. drie systemen. Emoties zijn niet alleen
gedragsresponsen van het totale systeem, maar affecteren het totale systeem zelf ook weer.
DGT ziet gedragsdisfunctie niet als noodzakelijk voortkomend uit disfunctionele, cognitieve
processen (in tegenstelling tot cognitieve theorie). Daarnaast ziet DGT (in tegenstelling tot
biologische psych.) neurofysiologische disfuncties niet als invloeden die intrinsiek belangrijker
voor het gedrag zijn dan andere invloeden.
(Gedragsmatige) gebeurtenissen zijn altijd de uitkomst van complexe, causale configuraties op
hetzelfde en op veel verschillende niveaus.
Diathese stressmodel geeft aan dat een psychologische stoornis het resultaat is van een stoornis-
specifieke presdispositie voor deze ziekte, die onder condities van bepaalde omgevingsstress tot
uitdrukking komt. Term ‘diathese’ verwijst er naar dat elk individueel kenmerk van een persoon
de kans vergroot om een stoornis te krijgen.
Binnen sociale leertheorie is er principe van ‘resciproque determinisme’: omgeving en individu
adapteren aan elkaar en beïnvloeden elkaar.
Een transactioneel model benadrukt een aantal zaken die in een diathese-stress model makkelijk
over het hoofd gezien kunnen worden. Mensen kunnen zich op een ‘stressvolle’ manier gedragen
omdat omgeving blootgesteld is aan stress die individu al eerder op die omgeving gelegd heeft.
VB: psychiatrische cliënt eist veel van vpl zorg vanuit behoefte constante voorzorgsmaatregelen
tegen suïcide
2.4 Biosociale theorie BPS
BPS is een disfunctie van het emotionele regulatiesysteem. Combinatie van biologische
onregelmatigheden en bepaalde disfunctionele omgeving. BPS is stoornis in emotionele
regulatiesysteem. Dit is te wijten aan hoge emotionele kwetsbaarheid + onvermogen emoties te
reguleren.
Borderline persoonlijkheidsstoornis en emotionele disregulatie
Emotionele kwetsbaarheid (grote sensitiviteit voor emotionele stimuli, en een ander langzame
terugkeer naar emotionele baseline).
- Grote sensitiviteit = individu reageert snel en heeft lage drempel voor emotionele
reactie.
- Emotionele intensiteit = emotionele reacties zijn extreem.
- Langzame terugkeer naar emotionele baseline = reacties zijn langdurig.
Emotieregulatie vraagt om twee strategieën:
1. Emoties ervaren en benoemen
2. Emotioneel relevante stimuli reduceren
Invaliderende omgeving = omgeving waarin communicatie van persoonlijke ervaringen grillige,
misplaatste en extreme responsen ontmoet.
Invalidatie heeft 2 primaire kenmerken. Ten 1e heeft iemand het verkeerd wat betreft haar
beschrijving, analyses van eigen ervaringen en visie op wat emoties, overtuigingen en acties
veroorzaakt. Ten 2e schrijft het ervaringen toe aan sociaal onacceptabele kenmerken of
persoonlijkheidstrekken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeeschoorlemmer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,95. Je zit daarna nergens aan vast.
