Literatuurgeschiedenis 16-05
Theorie uit het boek
Verhalen uit het boek
Boeken uit de tijd
PowerPoint
De Kleine Johannes
Theorie uit het boek
Intro
In de 19de eeuw kwam de industrialisatie op in Nederland. Dit leidde tot grote economische groei
maar ook tot sociale ongelijkheid. Er ontstond een groot contrast tussen de eigenaren van de
fabrieken en de arbeiders. Er heerste de opinie dat het de taak van de kerk en rijkere burgers was
om iets aan die armoede te doen. De belangrijkste stroming in deze tijd was het liberalisme. Deze
beweging ontstond tegen de macht van de koning en voor de emancipatie van de burger. Ze
wilden zoveel mogelijk vrijheid voor het individu. Er kwam pas een sociale wetgeving toen
sociaal bewogen liberalen in de tweede helft van de 19de eeuw aandacht vroegen voor de slechte
werk- en woon omstandigheden van de arbeiders.
Industrialisatie
Werk in fabrieken kon door de uitvinding van de stoommachine en de elektrische motor
gemechaniseerd worden. Hierdoor waren er minder arbeiders nodig. De industriële revolutie
begon in Engeland maar zette in Nederland in de tweede helft van de 19de eeuw door. Het werk
in de fabrieken was zwaar en moest ook vaak door kinderen gedaan worden. Het geld dat de
kinderen verdienden was hard nodig in de arme families.
Reizen
In 1839 raasde de eerste stoomtrein van Amsterdam naar Haarlem. In 1900 was heel Nederland
voorzien van spoorlijnen. De fabrieken konden nu makkelijk voorzien worden van grondstoffen
en de producten konden eenvoudig naar de aannemer vervoerd worden. Ook zorgden
gasfabrieken voor verlichting op straat en in huis en werd communicatie eenvoudiger dankzij de
uitvinding van de telegraaf en de telefoon.
Het cultuurstelsel
In 1816 kreeg de Nederlandse staat officieel gezag over Nederlands-Indië. Daar werd in 1830 het
cultuurstelsel ingevoerd: de inlandse bevolking was verplicht 20% van de grond te bebouwen met
producten voor de Europese markt. De Nederlandse Handel-Maatschappij verkocht de producten
in Europa.
Herendiensten: boeren die zelf geen grond hadden moesten 66 dagen voor de overheid werken.
Samen met de corruptie en willekeur van de ambtenaren en de inlandse vorsten leidde dit tot
grote armoede van de inlandse bevolking.
1850: er werden kritische vragen gesteld aan de minister van Koloniën.
1860: in Multatulli’s Max Havelaar veroordeelde het cultuurstelsel scherp. In 1870 werd het stel
dan ook afgeschaft.
Psychologie
Sigmund Freund (1856-1939): schreef over de grote invloed van het onderbewuste op ons denken
en doen. Dit is een deel van ons bewustzijn waarover we geen controle hebben. Freud
beschouwde Thanatos en Eros: dood en liefde als de belangrijkste drijfveren van de mens.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merlebreukink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
