Dit document bevat nota's van alle lessen insolventie, zekerheden en executierecht (enkel de examenles zit hier niet in vervat). Dit vak werd gedoceerd door Prof Bruloot, Taelman en Vandenbussche. Door de vele aanpassingen die nog maar recent in september 2023 doorgevoerd werden, vormen deze nota's...
INSOLVENTIE, ZEKERHEIDS EN
EXECUTIERECHT
ZEKERHEIDSRECHT
CONCEPT
Wanneer onderneming failliet wordt verklaard, wat is impact hypotheek? Toegepast zekerheidsrecht
Zekerheidsmechanismen, zijn ontwikkeld om de nakoming van verbintenissen te waarborgen of
minstens de kans te vergroten dat die verbintenissen zullen nagekomen worden
Wet vs. overeenkomst
Wet: je hoeft niets te doen, vloeit voort uit de wet bv. voorrecht
Persoonlijk: bijkomende aanspraak ie je al schudeiser krijgt op het vermogen van een bepaalde persoon
zakelijk: waarborgmechanisme vloeit voort uit rechten die je krijgt uit bepaald goed
BRONNEN
Oud burgerlijk wetboek is primaire bron van het zekerheidsrecht
̶ Hypotheekwet (i.p.v. 2092 e.v. oud BW)
̶ Borgtocht (2011 e.v. oud BW) : wordt behandeld bij bijzondere overeenkomsten
̶ Pand (i.p.v. 2071 e.v. oud BW)
̶ “Nieuwe” Pandwet 11/07/2013 in werking 01/01/2018
̶ WFZ (15/12/2004): moet je in je achterhoofd houden!!!
Wet Financiële Zekerheid, indien betrekking op financiële activa is alles anders (aandelen, obligaties,
geld => alles wat je op een rekening bij de bank kunt hebben)
= gedwongen tenuitvoerlegging, veronderstelt dwang dus tussenkomst rechtbank nodig
Verlengstuk openbare macht, gerechtsdeurwaarder
Gerechtelijk Wetboek = de bron
INSOLVENTIERECHT
Degene die insolvent/ insolvabel zijn = schulden niet meer kunnen betalen, het gerecht grijpt dan in
CONCEPT/ DOELSTELLING
1
, 1) Besmettingsgevaar/ sneeuwbaleffect vermijden
2) Wat er overblijft, netjes opdelen onder de schuldeisers
Onderneming gaat failliet, te weinig activa over om al de schulden te gaan betalen => dus netjes opdelen
(iedereen gelijk)
3) Publiek effect genereren
Afschrikkend effect laten vanuitgaan
Faillissement komt door externe factoren: slachtoffer van het faillissement
interne oorzaak: business model deugt niet, te veel schulden aangegaan
Fundamentele breuklijnen!
Ontwikkeld door Napoleon
- Commercieel vs niet- commercieel
Commercieel: insolventierecht
Niet – commercieel: bestond lange tijd niet, lot van het executierecht ondergaan tot ze helemaal blut waren en
toen begon het gewoon opnieuw, particulieren interesseerde hen niet later wel
DUS insolventierecht toepasbaar op ondernemingen en anderzijds de collectieve schuldenregeling voor niet
ondernemingen
- Liquidatie vs herstel
Liquidatie: gewoon gaan opdelen veel waardevoller indien je onderneming kan herstellen in going concern
- Gemeenrechtelijk vs sectoraal
Sectoraal insolventierecht: bv. faillissement van een bank => specifieke faillissementsregels
BRONNEN
- Gerechtelijk wetboek 1675/2 e.v. Ger. W.
- Boek XX WER
o Faillissementswetboek
o WCO
BRONNEN EN BASISBEGRIPPEN
- Overzicht deelgebieden
Begrippen van belang voor het toepassingsgebied
- Enkele basisconcepten
Handelaar bestaat niet meer!!!
NIEUW ONDERNEMINGSBEGRIP
̶ Eerst Boek XX WER sinds 1/5/’18 (oud art. XX.1 WER)
̶ Rest WER vanaf 1/11/’18 (art. I.1, 1° WER)
̶ Thans art. I.22, 7°/1 (onderneming) en 8° (SA) WER
‒ Schuldenaar = onderneming met uitzondering van publiekrechtelijke rechtspersonen bv.
NMBS
2
,begrip eerst van toepassing in insolventierecht voor alle andere takken van ondernemingsrecht
“Formeel” ondernemingsbegrip (art. 1.1, 1° WER)
a) NP zelfstandig beroepsactiviteit
dus niet in dienstverband/ in uitvoering van arbeidsovereenkomst (registratie al zelfstandige is irrelevant)
beroepsactiviteit / professionele activiteit
- Regelmatig/ organisatie
o Advocaat/ arts/ notaris = vrije beroepen
In de toekomst advocaat- werknemer: dus dan ben je niet meer zelfstandig
o Aard activiteit is irrelevant (verruiming handelaarsbegrip)
o Niet het normale beheer van een privé vermogen
Bv. kopen appartement en verhuren = privé
o Geen winstoogmerk vereist (verruiming handelaarsbegrip)
o Niet noodzakelijk voor eigen rekening
- Gericht op het behalen van een inkomen (om in levensonderhoud te voorzien)
Toepassingen:
Gegroeide meerderheidsopvatting mbt bestuurders/ zaakvoerders van rechtspersonen
(meerderheidsopvatting) – toetsen van criteria
- Zelfstandig
o Besturen impliceert doorlopende verplichtingen
- Beroepsactiviteit
o Repetitief
o Gericht op behalen inkomen
Ruim te interpreteren
Doel primeert op actuele realiteit
o Uitzonderingen?
Onbezoldigd mandaat (bv. onafhankelijk bestuurder)
Mandaat in de privé sfeer (bv. sportvereniging)
Mandaat in de uitoefening van een ambt/ politiek mandaat bv. intercommunale
Fictieve mandaten! Zie veelvuldige lagere rechtpraak
Nooit bestuurder en werknemer zijn tegelijk, wel 2 functies tegelijk (los van elkaar staande) maar
nooit bestuurder in uitvoering van arbeidsovereenkomst
Fictieve mandaten
In bepaalde gevallen, kan failliet verklaard worden nuttige procedure zijn
Maar is heel ambetant voor de banken
MAAR (voor)laatste wending in het debat
Cass. 18 maart 2022
‒ “Une personne physique n’est une entreprise, au sens de cette dernière disposition, que lorsqu’elle
constitue une organisation consistant en un agencement de moyens matériels, financiers ou
humains en vue de l’exercice d’une activité professionnelle à titre indépendant.
Il s’ensuit que le gérant ou l’administrateur d’une société qui exerce son mandat en dehors de toute
organisation propre n’est pas une entreprise.”
Een bestuurder die een vennootschap bestuurt en dat doet buiten elke eigen organisatie is GEEN onderneming
3
, organisatie is samenspel van materiële, financiële of menselijke middelen
o Menselijke middelen zijn er altijd: de bestuurder
o Financiële middelen: gericht op behalen van inkomen
o Materiële middelen: moet aangetoond worden, persoonlijke middelen waarmee die
bestuurder zijn activiteiten uitvoert
ondernemingvermogen
antwoord: je moet criteria aftoetsen!! + Cassatierechtspraak niet negeren + nagaan of bestuurder wel een
eigen organisatie is !!!
b) rechtspersonen
alle vennootschappen met RP ongeacht hun doel/ voorwerp
- (i)vzw, stichting
o Opletten!! Faillissement RP VOS en faillissement vennoot VOF zijn verschillend procedures en
impliceert elkaar niet
o Ook VME (vereniging van mede eigenaars)
o Procedure RP is niet gelijk aan procedure leden (ook indien onbeperkt aansprakelijk)
- NIET federale staat, geweten, gemeenschappen, provincies, gemeenten, OCMW’s (zgn. politieke
rechtspersonen)
- NIET publiekrechtelijke rechtspersoon
o Opgericht door overheid, belast met overheidstaak, heeft eenzijdig bindende
beslissingsbevoegdheid (zgn. openbare instellingen) = de 3 voorwaarden
o Toepassing ziekenhuizen: veel ziekenhuizen die in oorsprong door de overheid zijn
gefinancierd ‘OCMW ziekenhuizen’: publiekrechtelijke rechtspersoon
c) organisatie zonder RP
= de maatschap kan failliet worden verklaard (afzonderlijk van de maat) sinds 2018 (onlogisch want heeft geen
rechtspersoonlijkheid)
Uitzondering: geen uitkeringsoogmerk (ook niet in feite) (feitelijke vereniging wordt uitgesloten)
- Vaste vertegenwoordiger van bestuurder-rechtspersoon: kan in hoedanigheid van werknemer dus
geen onderneming dan
- Statuut meewerkende echtgenoot bestaat niet meer
ENKELE BASISCONCEPTEN
SCHULDEISER- SCHULDENAAR
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarieVdp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
