Samenvatting Intensieve geneeskunde - Prof Jan Gunst
149 keer bekeken 7 keer verkocht
Vak
Heelkundig zorgtraject
Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting 'Inleiding tot de intensieve geneeskunde' als onderdeel van het vak 'Heelkundig zorgtraject'. Dit is een samenvatting van alleen dit onderdeel (het deel van Prof. Jan Gunst).
ik heb hierbij gebruik gemaakt van de slides, lesnotities en de cursus.
Heelkundig zorgtraject
Inleiding tot de Intensieve geneeskunde – Prof dr. Jan Gunst
Inleiding: wat is intensieve geneeskunde?
• Erkend medisch specialisme dat zich bezighoudt met de opvang en behandeling van kritiek zieke
patiënten
• “Kritieke ziekte” = ≥1 vitale lichaamsfunctie is acuut bedreigd (nood aan vitale monitoring) of faalt (nood
aan supportieve therapie)
o Ademhaling
o Circulatie
o Centraal zenuwstelsel
o Nier, lever
→ Opname in een gespecialiseerde afdeling: ICU (= intensive care unit)
• Medische en chirurgische patiënten: ptn met zeer uiteenlopende ziektebeelden die levensbedreigend zijn
of hiernaar kunnen evolueren
• Alle leeftijden
o Vroeg- / pasgeborene (Neonatale ICU)
o Pasgeborene en kinderen tot 16j (Pediatrische ICU)
o Volwassenen (inclusief geriatrische patiënten) (ICU)
• Geplande en ongeplande (urgente) opnames
o Opname na electieve (majeure) heelkunde (bv pt die orgaantransplantatie kreeg, daarna
opvolging)
o Urgente opnames:
▪ Urgente heelkunde (bv na herstel van rupturerend aorta-aneurysma)
▪ Trauma (inclusief brandwonden en intoxicaties)
▪ Medische aandoening (bv pneumonie met septische shock, acute pancreatitis, …)
• Historiek: “jonge medische discipline” ontstaan nav polio-epidemie in Scandinavië in 1952
o Poliomyelitis met respiratoir falen
o Initieel: negatieve drukventilatie: ‘ijzeren long’ → hoge mortaliteit
(> 90%)
o Daarna: manuele positieve drukventilatie via trachea-intubatie →
mortaliteit daalde tot 25%
Evolutie sinds 1952:
• Klinisch en translationeel wetenschappelijk onderzoek: meer inzicht in
pathofysiologie
• Medisch-technologische (r)evolutie: uitgebreidere en accuratere monitoring en
behandelingsmogelijkheden
• Prominente plaats in acuut ziekenhuis
o ↑nood aan ICU-bedden
• Architecturale vereisten en richtlijnen voor bestaffing
Economisch aspect: ICU = dure geneeskunde
• Hoge personeelskosten
o Patiënt/nurse ratio: 2/1 (bij zeer ernstig zieke ptn zelfs 1/1)
o Medische permanentie: 24/7 in huis
• Dure uitrusting/apparatuur (monitoring, behandeling)
• Dure therapieën (medicatie, artificiële voeding)
• Bouwkundige en technische vereisten
→ Hoge kosten voor: ziekenhuis en het nationale budget van de gezondheidszorg
Ethische dimensies
• Vooruitgang in behandelingsmogelijkheden door medisch-technologische vooruitgang
• Doel van intensieve gnk = herstel naar kwaliteitsvol leven buiten het ziekenhuis
Page 1
, o Wat is kwaliteitsvol leven voor patiënt?
o Wat is de kans om dit te bereiken?
o Verschillende leeftijden; quality-adjusted life years
• De behandeling moet zinvol en haalbaar zijn
o De meeste kritiek zieke ptn verbeteren binnen enkele dagen
en hebben daarna geen intensieve zorgen meer nodig
o Een deels blijft verlengd afhankelijk van intensieve opvolging
en ondersteuning (weken tot maanden) → verhoogd risico
op overleiden + grotere kans op blijvende functionele
beperkingen
• Economische aspecten
• Schaarste aan ICU-bedden
• Ethische reflectie: inherent en prominent
Ethische dimensies: beslissingen omtrent eventuele therapiebeperking
• Reflectie over zin/nut van intensievezorgenbehandeling versus futiliteit
o Therapeutische hardnekkigheid, disproportionaliteit = behandeling wordt verdergezet terwijl er
geen redelijke kans meer is op een kwaliteitsvol herstel → onnodige pijn en lijden + onnodige
kosten
• Elke beslissing heeft potentieel impact op leven en dood
o “Withdrawal”, bv stoppen van beademing
o “Withholding”, therapie wordt verdergezet maar nieuwe complicaties worden niet meer
behandeld bv geen CPR bij hartstilstand
• Beslissing wordt genomen in brede consensus met behandelend team (intensivisten, verpleegkundigen,
kinesitherapeuten, verwijzend specialist)
• In samenspraak met patiënt/familie
o Vaak wilsonbekwame patiënt (sedatie, delier, coma)
Intensivist
• Brede algemene medische kennis nodig
• Specifieke kennis & technische skills (bv endotracheale tube en centraal veneuze katheter plaatsen)
• Arts-intensivist = medisch eindverantwoordelijke op ICU
o Multidisciplinair overleg (verwijzers, orgaanspecialisten)
• Bijzondere beroepstitel (+ 2j) na behalen basisspecialisme:
o Anesthesiologie
o Inwendige geneeskunde
o Heelkunde
o Pediatrie
o Urgentiegeneeskunde
Page 2
,Hoofdstuk 1: Evaluatie en herstel van vitale orgaanfuncties
• Snelle diagnose en adequate aanpak bij bedreigde of falende vitale functies is essentieel!
• Gestructureerde aanpak: ABCDE
o “Treat first what kills first”
o Vermijden secundaire schade tgv hypoxemie, ischemie, …
o Dan probleem vanuit breder perspectief beoordelen (helikopterview)
o Blijf bij de pt tot hij duidelijk en blijven gestabiliseerd is + respons op therapie evalueren (want
altijd onmiddellijk de juiste diagnose en therapie instellen is onmogelijk) → eventueel therapie
aanpassen
o Beleid = supportief + causaal
▪ Supportief: wat je eerst snel moet doen bv pt ademt niet meer → beademen
▪ Causaal: oorzaak zoeken en aanpakken
o Cave: symptoomcontrole zonder onderliggende oorzaak! (Niet zomaar symptomen behandelen
zonder dat je weet wat er aan de hand is) → inadequate interventies kunnen leiden tot een
slechte afloop
• Acute opvang van een kritieke patiënt = ABCDE
o Airway
o Breathing
o Circulation
o Disability
o Exposure
1.1 Airway
Altijd eerst nakijken! Zonder vrije luchtweg hebben andere interventies geen zin
Klinisch beeld van acuut respiratoir falen (ARF):
• Angst
• Abnormaal trage of snelle ademhaling
• Grauwe kleur
• Abnormale ademhalingsgeluiden (piepen, reutelen …)
• Gebruik van de hulpademhalingsspieren
• Lage zuurstofsaturatie of lage zuurstofspanning (! Maar normale saturatie of bloedgaswaarden sluiten
ARF niet uit)
1e vraag: Is de luchtweg vrij?
• Is er “air entry”? Luisteren, kijken, voelen (bv thoraxexpansie)
• Verminder bewustzijn → Verlies tonus mondbodemspieren met posterieure
verplaatsing vd tong → obstructie luchtweg
• Abnormale geluiden (stridor) bij auscultatie?
• Indien geen air entry:
o Verwijder vreemd voorwerp (bv tandprothesen)
o Suctie braaksel/bloed/secreten
o Manueel openen van de luchtweg
▪ Head tilt – chin lift (! Niet bij een mogelijk letsel vd
cervicale wervelzuil): Hoofd naar achter, kin naar omhoog,
de tong beweegt naar voor
▪ Jaw thrust: Wijsvinger achter kaak haken, onderkaak naar
voor trekken
o Oropharyngeale/nasopharyngeale luchtweg (Mayo canule): zelf
lucht door canule blazen.
▪ Nadeel: kan hoestreflex/braakreflex uitlokken → potentieel
in de longen lopen
Page 3
, • Indien geen vrije luchtweg
o Laryngoscopie + intubatie
o Bij sommige ptn is intubatie moeilijk (bv tumor, korte nek,
brandwonde waardoor het gezicht zwelt …)
1.2 Breathing
→ Efficiënte ademhaling checken
Verifieer adequate air entry (in- en expiratie) + Verifieer zuurstofsaturatie
Bij lage saturatie: zuurstofsupplement (O2 geven)
- Via neusbril: 1-5 l/min
- Via masker: tot 15l/min
- High-flow nasal canula: O2 therapie via hoge flow (tot 60 l/min) → atelectase
tegengaan
Indien geen ademhaling of zuurstoftherapie onvoldoende: beademing
- (Tijdelijk) maskerventilatie: Pink achter kaakhoek, tippen vd vingers op mandibula,
niet op mondbodem duwen want dan kan je de tong naar achter duwen
- Niet-invasieve ventilatie (NIV)
▪ Via neus-mond masker
▪ Via neusmasker
▪ Via helm
- Invasieve mechanische beademing (via endotracheale tube)
▪ Bij langdurige beademing
▪ Indien pt bewusteloos is (want beschermd tegen aspiratie)
- ECMO = Extracorporele membraanoxygenatie: bloed passeert langs oxygenator en wordt zuurstofrijk
O2, maskerventilatie, kunstmatige beademing, ECMO, … = supportieve therapie, doet niets aan de oorzaak!
Terwijl zuurstoftoediening wordt gestart, wordt gezocht of er snel-reversibele oorzaken zijn van respiratoir falen,
om ook een causale behandeling in te stellen:
• Acuut longoedeem: diuretica
• Sputumimpactie: evacuerende bronchoscopie
• (Spannings)pneumothorax: thoraxdrain
• Bronchospasme: bronchodilatantia
Oorzaak?
• Voorgeschiedenis en klinisch onderzoek
• Beeldvorming (RX, CT, echo)
• Labo
1.3 Circulation
Klinische tekenen van shock (cf. les shock)
• Perifere pulsaties (in de lies en hals), perifere temperatuur, capillaire refill nakijken
• Controleer of er belangrijk bloed- of vochtverlies is geweest
• Bewustzijn en diurese nakijken
Onmiddellijke acties:
• Bepaal ritme en meet bloeddruk
• Controleer of er IV-toegang is (perifeer/centraal) → vocht en medicatie
IV toedienen
o Indien niet → perifeer infuus plaatsen, is soms moeilijk (bv
hypovolemisch, bij vasoconstrictie)
o Indien onmogelijk: intra-osseuze naald plaatsen
o Ev bloedtransfusie indien voorradig: check – meld – noteer
Page 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julesgnk21. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
