Voeding
Inhoudsopgave
HC 1: Lichaamssamenstelling en nutriëntenbehoefte ............................................................................................ 2
HC 2: Vitaminen en mineralen ................................................................................................................................ 4
E-module: Koolhydraten I ..................................................................................................................................... 10
E-module: Eiwitten ................................................................................................................................................ 13
E-module: Vetten .................................................................................................................................................. 16
E-module: Weende analyse .................................................................................................................................. 18
E-module: Koolhydraten II .................................................................................................................................... 19
HC 3: Vertering voedermiddelen, bouw/functie MDK I ........................................................................................ 20
HC 4: Vertering voedermiddelen, bouw/functie MDK II ....................................................................................... 27
HC 5: Voerevaluatie – Energie............................................................................................................................... 32
1
Danique Schram – DGK Voeding 2023
,HC 1: Lichaamssamenstelling en nutriëntenbehoefte
De samenstelling van water, vetten, eiwit en mineralen in je lichaam varieert met het dieet, maar ook met de
leeftijd.
Neonaten hebben een hoger percentage aan water in het lichaam.
De hoeveelheid water en eiwit worden in verschillende diersoorten constant gehouden en zijn voor de
verschillende diersoorten bijna dezelfde percentages.
▪ Eiwit:
o Aminozuren
▪ Lichaamseiwit
▪ Glucose
▪ ATP
▪ Vet:
oVetzuren
▪ Celmembranen
▪ ATP
▪ Lichaamsvet
▪ Koolhydraten:
o Glucose en vluchtige vetzuren
▪ ATP
▪ Lichaamsvet
▪ Glycogeen
Nutriënten voor onderhoud
▪ Constant lichaamsgewicht
▪ Constante lichaamssamenstelling
Retentie
Wanneer een dier nog groeit is het belangrijk dat het dier zich in een positieve nutriëntenbalans bevindt. Een
deel van de nutriënten blijft achter in het lichaam waardoor het dier kan groeien.
Een volwassen dier heeft een nutriëntenbalans van nul, dus de nutriëntenopname is gelijk aan de
nutriëntenafname.
Onvermijdelijke endogene fecale verliezen:
Dit is een deel van de totale fecale excretie
▪ Epitheelcellen van het MD-kanaal
▪ Mucus
▪ Enzymen
Onvermijdelijke endogene urinaire verliezen:
Dit is een deel van de totale urinaire excretie
▪ Tubulaire reabsorptie < 100%
▪ Eiwitverlies (ureum), want de efficiëntie van eiwitomzettingen is < 100%
Theoretisch zijn er ook verliezen via de huid. Dit zijn maar hele kleine beetjes, dus worden ze vaak
verwaarloosd.
Volwassen dieren die melk produceren hebben ook een nutriëntenbalans van nul, omdat er meer nutriënten
worden opgenomen en ook meer worden afgegeven.
Drachtige dieren hebben een positieve nutriëntenbalans, omdat er nutriënten naar de nakomeling toegaan.
2
Danique Schram – DGK Voeding 2023
,Je kunt ook pathologisch een positieve nutriëntenbalans hebben (bv. een koperintoxicatie).
Negatieve nutriëntenbalans
▪ Te lage voedselinname
▪ Nutriënten absorptie is te laag
o Aanwezigheid van inhibitory factors
o Nutriënten content in het dieet is te laag
Nutriëntenbalans
1) Inname = excretie (feces, urine, melk, etc.)
Nutriëntenbalans = 0
(volwassen, niet-drachtig dier)
2) Inname < excretie
Nutriëntenbalans = negatieve mobilisatie
(Deficiënt aanbod)
3) Inname > excretie
Nutriëntenbalans = positieve retentie
Groei, zwangerschap, overbelasting
Schijnabsorptie, vanwege de endogene verliezen.
Nutriëntenopname – nutriëntenafgifte
Dit is hoger dan de werkelijke absorptie. Dit komt omdat hier de endogene fecale verliezen bijzitten, want deze
vormden een deel van de totale fecale excretie.
𝑛𝑢𝑡𝑟𝑖ë𝑛𝑡𝑒𝑛 𝑖𝑛𝑛𝑎𝑚𝑒 − 𝑓𝑒𝑐𝑎𝑙𝑒 𝑒𝑥𝑐𝑟𝑒𝑡𝑖𝑒
𝑆𝑐ℎ𝑖𝑗𝑛𝑎𝑏𝑠𝑜𝑟𝑝𝑡𝑖𝑒 = × 100%
𝑛𝑢𝑡𝑟𝑖ë𝑛𝑡𝑒𝑛 𝑖𝑛𝑛𝑎𝑚𝑒
Werkelijke absorptie; dit is de schijnabsorptie min de endogene fecale verliezen
𝑛𝑢𝑡𝑟𝑖ë𝑛𝑡𝑒𝑛 𝑖𝑛𝑛𝑎𝑚𝑒 − 𝑓𝑒𝑐𝑎𝑙𝑒 𝑒𝑥𝑐𝑟𝑒𝑡𝑖𝑒 − 𝑒𝑛𝑑𝑜𝑔𝑒𝑛𝑒 𝑓𝑒𝑐𝑎𝑙𝑒 𝑣𝑒𝑟𝑙𝑖𝑒𝑠
𝑊𝑒𝑟𝑘𝑒𝑙𝑖𝑗𝑘𝑒 𝑎𝑏𝑠𝑜𝑟𝑝𝑡𝑖𝑒 = × 100%
𝑛𝑢𝑡𝑟𝑖ë𝑛𝑡𝑒𝑛 𝑖𝑛𝑛𝑎𝑚𝑒
Essentiële nutriënten
Deze kun je niet zelf maken, maar zijn wel nodig voor de gezondheid en productie van het dier. Ze moeten dus
uit het dieet te verkrijgen zijn.
Essentiële vetzuren:
▪ Deel van de celmembranen
▪ Precursors van eicosanoïden
o Prostaglandinen, leukotriënen, thromboxanen
Een juiste verhouding tussen n-6 en n-3 vetzuren zuren zijn nodig om adequaat te kunnen reageren op
bijvoorbeeld ontstekingen.
3
Danique Schram – DGK Voeding 2023
, Een voorbeeld van de novo synthese van een vetzuur:
Elongase; verlengt de koolstofketen met 2 C-atomen.
Desaturase; voegt een dubbele binding toe.
HC 2: Vitaminen en mineralen
Vitaminen zijn vaak een belangrijk deel van een co-enzym.
Voorbeelden van verschillende vitaminen:
Als deze omzetting niet kan plaatsvinden, omdat het co-enzym mist of niet volledig is, dan krijg je uiteindelijk
een accumulatie van lactaat. De Krebscyclus kan niet zijn werk doen, dus wordt er minder ATP geproduceerd.
Herkauwers kunnen deze vitamine heel goed zelf maken in de pens door microbiota.
Vitamine B1 is water oplosbaar, dus wordt niet opgeslagen en zijn er dus al snel problemen te zien.
Verschijnselen van vitamine B1 tekort:
▪ Zwakke spieren, gevoelloosheid in armen en benen
▪ Een ernstig gebrek aan vitamine B1 heet beriberi
▪ Bij kippen zien we ‘sterrenkijkers’. De kop van de kippen ligt helemaal achterover alsof ze naar de
sterren kijken.
4
Danique Schram – DGK Voeding 2023
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniqueschram. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,18. Je zit daarna nergens aan vast.