Samenvatting
Bijzonder Strafrecht - Samenvatting
Een complete samenvatting van de hoorcollegestof voor het vak Bijzonder Strafrecht.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting - Bijzonder strafrechtInhoudsopgave
Week 1: Algemene introductie bijzonder strafrecht ............................................................................. 2
Tentameninformatie ............................................................................................................................ 2
Literatuur ............................................................................................................................................. 2
Hoorcollege ......................................................................................................................................... 2
Week 2: Onderscheid tussen bijzonder en commuun strafrecht .......................................................... 7
Literatuur ............................................................................................................................................. 7
Hoorcollege ......................................................................................................................................... 7
Week 3: Legaliteitsbeginsel .................................................................................................................. 12
Literatuur ........................................................................................................................................... 12
Hoorcollege ....................................................................................................................................... 13
Week 4: Subjectieve bestanddelen I .................................................................................................... 22
Literatuur ........................................................................................................................................... 22
Hoorcollege ....................................................................................................................................... 22
Week 5: Subjectieve bestanddelen II ................................................................................................... 29
Literatuur ........................................................................................................................................... 29
Hoorcollege ....................................................................................................................................... 29
Week 6: De rechtspersoon in het (bijzonder) strafrecht ..................................................................... 40
Literatuur ........................................................................................................................................... 40
Hoorcollege ....................................................................................................................................... 40
Week 7: Reflectie op de huidige status van het bijzonder strafrecht ................................................. 48
Hoorcollege ............................................................................................................................ 48
Week 8: Opsporing in het bijzonder strafrecht .................................................................................... 50
Literatuur ........................................................................................................................................... 50
Hoorcollege: gastcollege mr. Kramer ................................................................................................. 50
Week 9: Bijzondere afdoeningsmodaliteiten ....................................................................................... 56
Literatuur ........................................................................................................................................... 56
Hoorcollege: gastcollege mr. Strijder & mr. Aarts.............................................................................. 56
1
,Week 1: Algemene introductie bijzonder strafrecht
Tentameninformatie
Het tentamen zal bestaan uit 5 vragen. Hierbij zal het niet hoofdzakelijk gaan om kennis, maar om
onze eigen opvattingen over de onderwerpen die aan bod zijn gekomen. We moeten een mening
kunnen innemen en onderbouwen (aan de hand van de literatuur die we gaan besturen).
Meenemen tijdens het tentamen:
- Wettenbundel
- Geprinte versie van verplicht voorgeschreven jurisprudentie
- Annotatie indien die versie (met annotatie) expliciet is voorgeschreven (indien alleen ECLI is
voorgeschreven, dan alleen het arrest (en de conclusie) toegestaan
Gebruik van wet- en verdragsteksten, alsmede het gebruik van tabbladen is toegestaan. Het
bijschrijven van nummers van wetsartikelen, verdragsbepalingen en namen van rechterlijke
uitspraken, alsmede onderstrepingen en arceringen zijn toegestaan
Literatuur
F.G.H. Kristen e.a. (red.), Bijzonder Strafrecht, Boom 2019, Hoofdstuk 2 (p. 23-56).
Hoorcollege
Leerdoelen en werkwijze
• Geen integrale bespreking van bijzondere wetten, maar de manier waarop de wetten zijn
opgebouwd staat centraal. De bijzondere wetten worden vanuit een bepaald thema
besproken.
• Grondslagentheoretische benadering: we gaan (aspecten uit) de bijzondere wetten
vergelijken met de ideeën achter het strafrecht. Hierbij stellen we ons de vraag: slagen we er
wel in om die ideeën waar te maken?
• Facetten van interne rechtsvergelijking: we gaan vergelijkingen maken met het commune
strafrecht.
Bijzonder strafrecht: definitiebepaling
• Definitie bijzonder strafrecht: al het materiële en formele strafrecht buiten de wetboeken
(WvSr en WvSv).
• Dit is een andere definitie dan in de strafrechtspraktijk gehanteerd wordt (zoals wordt
bedoeld voor financieel strafrecht).
• We focussen ons vooral op het materieel strafrecht, maar gaandeweg komen meer
formeelrechtelijke onderdelen aan bod.
Waar neigt u meer naar:
1. De samenleving vormt het recht
Dit idee had men oorspronkelijk (conservatief). Dit sluit aan bij het samenlevingsmoraal.
2. Het recht vormt de samenleving?
Hierbij wordt het recht gebruikt als instrument om bepaalde doelen te verwezenlijken. We
willen dat er ordening plaatsvindt op bepaalde terreinen vanwege grote belangen (zoals het
milieu). Dan gaat het recht de samenleving vormen: zo kun je een hoop reguleren met
uitstootvergunningen.
2
,Bijzonder strafrecht: historische context
Drie vragen komen aan de orde:
1. Waarom hebben wij straf(proces)rechtelijke codificaties?
2. Op welke wijze is dat terug te zien in de geschiedenis van het WvSr van 1886?
3. Welke positie nemen de bijzondere wetten in ten opzichte van het WvSr en het WvSv?
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (tot 1795)
• Confederatie van acht soevereine staten met vertegenwoordigers in de Staten-Generaal
- Drenthe had geen stemrecht, want deze staat was te arm.
• Samenwerking op thema’s, verder soeverein (vergelijkbaar met de EU)
• Juridische gevolgen:
- Rechtsverscheidenheid
- Rechtsonzekerheid
➔ Op het gebied van civiel recht, maar ook strafrecht.
Intussen in Frankrijk
• In de Franse salons werd gedacht over verlichte ideeën (Montesquieu, Voltaire, Rousseau):
- Er kwam verzet tegen het Ancien Régime.
- Ze dachten na over verhouding burger-overheid en over de verhouding tussen
burgers onderling.
- Ideeën over rechtsgelijkheid kwamen naar voren.
- Jean-Jacques Rousseau, Cesare Beccaria, Jeremy Bentham c.s.
• Zeker voor het straf(proces)recht hebben die ideeën belangrijke implicaties.
- Concept vrijheid (uitgaan van rationele burgers) – bescherming burger tegen
machtige overheid
➢ Vrijheid burgers en utilitarisme (Jeremy Bentham): de morele waarde van een
handeling wordt afgemeten aan de bijdrage die de handeling levert aan het
algemene nut.
- Dit had niet alleen strafvorderlijke consequenties, maar ook materieelrechtelijke
consequenties, waaronder:
➢ Rechtszekerheid – legaliteit (legaliteitsbeginsel)
➢ Rechtsgelijkheid – algemene wetten (codificatiebeginsel)
➢ Geen straf zonder schuld (schuldbeginsel)
• Franse Revolutie: in Frankrijk leidde een uitbarstende vulkaan in IJsland tot een jaar zonder
zomer. Het volk had niks te eten en kwam uiteindelijk massaal in opstand.
• De Verklaring van de rechten van de mens en de burger (Déclaration des Droits de l'Homme
et du Citoyen) werd in 1789 aangenomen door de Nationale Grondwetgevende Vergadering
tijdens de Franse Revolutie.
- Dit is een soort (abstract) kader voorafgaand aan de nieuwe Grondwet over
grondrechten en democratie.
- De tekst berust op denkbeelden en ideeën uit de Verlichting.
- Artikel 6: “La loi est l'expression de la volonté générale (...)”. Dit houdt in dat de wet
een uitdrukking is van de algemene wil (van het volk), dus niet de wil van een
absolute vorst.
• Hoe kwamen deze verlichte ideeën in Nederland terecht?
• Napoleon grijpt in 1799 de absolute macht in Frankrijk en riep zichzelf uit tot keizer.
3
, • Napoleon zag de codificaties als instrument/machtsmiddel en bracht het naar de landen die
hij veroverde, zoals Nederland.
Terug naar Nederland
• 1795: Nederland is door Franse troepen veroverd; start Bataafse Republiek
• 1798: voor het eerst een codificatiebepaling
• 1806: Koninkrijk Holland
- Napoleon stelde zijn broer, Lodewijk Napoleon, aan als koning.
• 1809: invoering ‘Crimineel Wetboek’
• 1811: invoering ‘Code Pénal’ in Nederland
- Napoleon voerde overal hetzelfde wetboek in om uniformiteit te creëren en zijn
macht te versterken.
• 1813: Napoléon trekt zich terug
- Hij laat een belangrijke erfenis achter: het idee om met (algemene) wetboeken te
werken.
• 1813 – 1886: pogingen tot vorming nationaal WvSr
- Men zag in dat we niet terug moesten naar de periode met veel
rechtsverscheidenheid en ongelijkheid.
Kenmerkend voor de Verlichting: het idee dat de samenleving het recht vormt, en niet andersom.
Codificatiemotieven: waarom hebben wij een codificatiesysteem
• Praktisch-politiek: centraliseren
• Politiek-theoretisch: burgerlijke vrijheid (utilitarisme) zoveel mogelijk te garanderen
➢ De burgers zoveel mogelijk beschermen tegen overheidsbemoeienis
• Praktisch-juridisch: systematisering van het recht
➢ Door te codificeren wordt je gedwongen om te werken met herkenbare, consistente
algemene uitgangspunten.
Wetboek van Strafrecht
Ingevoerd in 1886.
Karakter van het WvSr
• “Een wetboek is geen leerboek. Van verdeelingen en omschrijvingen moet het zich dus
onthouden overal waar zij niet bepaald noodzakelijk zijn om de gedachte des wetgevers uit te
drukken.”
• Meer pragmatiek (inspelend op de praktijk) dan dogmatiek. Waarom?
• Veel zaken zijn geparkeerd zodat ze kunnen worden ontwikkeld in de rechtspraak en in
praktijk. Het streven naar een wetboek was groot, waardoor veel knopen niet zijn
doorgehakt.
Positie WvSr ten opzichte van het strafrecht buiten het wetboek
• Grondwettelijke opdracht (art. 164 Grondwet (oud)): “Er zal worden ingevoerd een algemeen
Wetboek van burgerlijk regt, lijfstraffelijk regt, van den koophandel, en van de zamenstelling
der regterlijke magt en de manier van procederen”
➢ Het ideaal was toen om alles in één wetboek te zetten.
➢ Dit is om uiteenlopende redenen niet gelukt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sennatrap. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen