Beknopte samenvatting + schema stoornissen Psychopathologie Kind & o Namen van categorieën aanzien voor oorzaken van ongewenste
emoties/gedragingen
Jeugdige
Voordelen DSM-diagnose:
Abnormaliteit definiëren op basis van: - Toegang tot hulp
- Statistische afwijking: meer of minder dan gemiddeld - Hulp vergoed
- Mate van disfunctie: interferentie met schools en sociaal functioneren - Houvast
- Psychisch lijden
- Culturele afwijkingen: overtreden normen en waarden Nadelen toename DSM-diagnose:
- Geestelijk/psychisch - Stoornisdenken
- Regiditeit/inflexibiliteit: in bijna alle situaties - Niet meer te betalen
- Schadelijk disfunctioneren: interne functie werkt niet en dit veroorzaakt schade/leed - Devaluatie psychiatrische diagnoses
(Jerome Wakefield) - Balans voordelen-nadelen voor kind zoek
Psychische stoornis volgens DSM-5: Een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen Mogelijke nadelen diagnose voor kind:
op het gebied van de cognitieve functies, de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een - Zelfbeeld: ziek/raar
uiting is van een disfunctie in psychologische, biologische, of ontwikkelingsprocessen die ten grondslag - Zelf-effectiviteit: geen zin te vechten tegen aangeboren ziekte
liggen aan het psychische functioneren. Psychische stoornissen gaan gewoonlijk gepaard met - Pygmalion-effect: self-fulfilling prophecy
significante lijdensdruk en/of beperkingen in het functioneren op sociaal of beroepsmatig gebied of bij - Stigmatisering
andere belangrijke bezigheden.
DSM-diagnoses worden door de mens gemaakt, is niet iets wat in de natuur voorkomt! Waardoor wordt de diagnostiek en behandeling bij jonge kinderen bemoeilijkt?
Veronderstelt onderliggende psychobiologische disfuncties, maar deze zijn voor geen enkele DSM- 1. Hoog tempo van ontwikkeling
stoornis aangetoond! 2. Bij normale ontwikkeling grote verschillen in motorisch, cognitief en emotioneel
functioneren.
Voordelen DSM: 3. Niet kunnen verwoorden van ervaringen
- Communicatie over categorieën mogelijk 4. Afhankelijkheid van omgevingsinvloeden
- Onderzoek naar oorzakelijke factoren van omschreven stoornissen mogelijk
- Onderzoek naar effecten van verschillende behandelmethoden mogelijk Welke invloeden zijn er op de ontwikkeling?
- Biologische invloeden
Nadelen DSM: - Directe omgeving
- Veel comorbiditeit tussen stoornissen: onduidelijk onderscheid - Sociale en economische factoren
- Onduidelijk onderscheid normaal vs. gestoord - Culturele context
- Niet iedereen past in een hokje Aard van de invloed:
- Niet onafhankelijk: veel bemoeienis farmaceutische bedrijven - Bevorderende factor
- Reïficatie: iets abstract wordt iets concreets; naming versus explaining; naar aanleiding van - Beschermende factor
symptomen wordt er een label aan geplakt. - Risicofactor
Filosofische stromingen hierbij: Transactioneel ontwikkelingsmodel (Sameroff); omgeving, genotype, fenotype
o Realisme/essentialisme: stoornissen ontdekt
o Nominalisme: stoornissen gemaakt
o Pragmatisme: stoornissen gemaakt op basis van wat we zien en kijken wat
hierbij werkt
Gevolgen reïficatie:
o Overwaardering DSM-classificaties
o Neiging tot cirkelredeneringen
,Stoornis Beeld Prevalentie Comorbide stoornissen Differentiaaldiagnose Achtergrond Behandeling
ADHD Drie beelden: 5.3%, maar neemt af - Normoverschrijdende - Leeftijdsadequate Genetisch: ja, maar nog Medicatie
- Het overwegend onoplettende met de leeftijd gedragsstoornis beweeglijkheid niet precies bekend wat
beeld - Angst en depressie - Verstandelijke Stepped care
- Het overwegend hyperactiviteit- Meest voorkomend: - Stoornissen in de beperking Omgeving: beïnvloeding (Batstra)
impulsieve beeld gecombineerde type ontwikkeling van taal, - ASS omgeving en genen
- Het gecombineerde beeld - 25% leren en motoriek - Angst en depressie
Daarnaast verdeling in: onoplettend - ASS - Reactieve Neurobiologisch: wellicht
- Lichte beperkingen type - TIC-stoornissen hechtingsstoornis dopaminetekort en
- Matige beperkingen - 10% - Middelenmisbruik - Normoverschrijdende hersenvolume/activiteit
- Ernstige beperkingen hyperactief- - Slaapproblemen gedragsstoornis, verminderd (MRI)
impulsief oppositionele- Maar: bij grote groepen
Diagnose vaststellen: type opstandige stoornis onderzocht, dus niet voor
- Op basis van vragenlijst (twee elk kind het geval
gebieden: aandachtsproblemen Jongens-meisjes 3:1 (groepsgemiddelden
en impulsiviteit/hyperactiviteit). worden als individuele
- Symptomen aanwezig voor 12e kenmerken
levensjaar en op twee of meer gepresenteerd)
terreinen
- Interferentie met sociale en
schoolse functioneren
Stepped diagnosis (Batstra): overdiagnostiek voorkomen zonder onderbehandeling te riskeren Nadelen stepped care/diagnosis:
- Stap 1: verzamel baseline data (bij crisis etc direct naar stap 6 gaan!) - Niet geschikt voor ernstige gevallen (15-30%)
- Stap 2: normaliseren - Soms uitstel van meest geschikte behandeling
- Stap 3: watchful watching
- Stap 4: minimale interventie Voordelen stepped care/diagnosis:
- Stap 5: kortdurende behandeling - Minder psychiatrische diagnoses
- Stap 6 (als problemen blijven en samengaan met disfunctioneren): verwijzen naar - Geen risico op onderbehandeling
specialistische GGZ voor psychiatrische diagnostiek en behandeling - Kostenbesparend
- Doet meer recht aan multicausale aard
- Kan psychiatrische diagnoses redden in zijn algemeenheid
- Geeft factor TIJD een kan
, Stoornis Beeld Prevalentie Differentiaaldiagnose Behandeling
Taal- en - Problemen met taal is latere voorspeller voor andere problemen
spraakstoornissen - Taalontwikkelingsstoornis: achterstand in het leren praten; taalniveau lager dan verwacht gezien leeftijd en omstandigheden
- Taalachterstand of taalontwikkelingsstoornis? Alle kinderen met een TOS hebben een taalachterstand, maar niet alle kinderen met een taalachterstand hebben een TOS.
Taalstoornis - Persisterende moeite met het verwerven en Boek: 13% van de - Taalproblemen door Gericht op kind, ouders en school:
gebruiken van taal kinderen van 24- gehoorverlies - Psycho-educatie
o Verminderde woordenschat 29 maanden - Verworven afasie - Logopedie
o Beperkte zinsstructuur - Verworven epileptische - Orthopedagoog/ontwikkelingspsycholoog
o Beperking in het voeren van Kentalis: 5% van afasie - Eventueel aparte cluster 2 school bij ernstige
gesprekken de bevolking - Verstandelijke beperking problemen
- Niveau ligt lager dan qua leeftijd etc - ASS - Of rugzakje en regulier onderwijs
verwacht mag worden - Affectieve verwaarlozing - Op individueel kind gericht
- Symptomen beginnen vroeg met onderstimulatie
- Geen somatische stoornis of verstandelijke - Selectief mutisme
beperking
Grote discrepantie tussen taaltest en non-verbale IQ
test
Kenmerken: kind kent weinig woorden, moeite om op
een woord te komen, slecht verstaanbaar, veel fouten
bij maken zinnen, erg korte zinnen, moeite met verbale
instructies
Gevolgen: geen effectieve communicatie, moeite met
sociale participatie, slechte schoolresultaten,
problemen op werk, slechte prognose op langere
termijn
Spraakstoornis Kenmerken: stoornis in vloeiendheid spraak, begin in Spontaan herstel bij 50-80% van de kinderen
(stotteren) vroege ontwikkelingsperiode, herhalen klanken en Prognose jonge kinderen is goed
lettergrepen, verlengen klank, onderbroken woorden,
blokkeren, veel lichamelijke inspanning, Logopedist/gedragstherapeut
eenlettergrepige herhaling van een woord
Discussie: vloeiend stotteren of vloeiend spreken
Gevolgen: angst, beperking effectieve communicatie,
beperking sociale participatie, beperking
school/werkresultaten, vermijden moeilijke woorden,
minderwaardigheidsgevoelens