Samenvatting Verzekeringsrecht
Verzekeren
- Belangrijk in maatschappij en bedrijfsleven
- Verzekeren = risico-overdracht à Vaak het financiële risico, niet het feitelijke risico
- Risico = kans op bepaald gevolg door de verwezenlijking van een bepaald onzeker feit
- Moreel risico (= verschijnsel dat mensen met verzekering zich minder zorgvuldig gedragen
dan mensen zonder verzekering)
o Prikkels vanuit verzekering (zodat mensen voorzichtiger handelen, bijvoorbeeld eigen
risico en schadevrije jaren, veiligheidsvoorwaarden)
- Niet alle risico’s zijn verzekerbaar
o De te verwachten schade is te groot
o De te verwachten schade is niet te berekenen.
o Bij 1 gebeurtenis veel schade
o Slecht schadeverloop
- Antiselectie
o Vooral mensen met slechte risico’s zullen verzekeren.
o Verzekeraar reageert met selectie
- Premieberekening à Premie = schadefrequentie x gemiddeld schadebedrag
Voorbeeld: Fietsenverzekeraar 25.000 fietsen verzekerd tegen diefstal. Uitkering gemiddeld
EUR 500.
o Statistieken: elk jaar worden 1000 fietsen gestolen.
o De schadefrequentie is 4%. (1000/25000 fietsen worden gestolen)
o De premie is 4% x EUR 500 = EUR 20
o Anders berekend, uitkering 1000 x EUR 500 = EUR 500.000 per jaar. Premie is dan
EUR 500..000 = EUR 20.
Als er maar 1x schade is, kan er bijna geen sprake zijn van slecht schadeverloop
Bijna alle risico’s zijn wel over te dragen aan een verzekeraar, als er maar een premie tegenover staat
Van oud naar nieuw verzekeringsrecht
- Oude WVK (1838) à Bescherming van verzekeraar tegen de koophandel
- Nieuw BW: 7.17 BW (1-1-2006) à Primair bescherming van de burger/consument
Veel (anticiperende) jurisprudentie;
Verschillen oud/nieuw recht
Wetboek van Koophandel Burgerlijk Wetboek
Korte artikelen, helder (bedrieglijk) Lange artikelen, ondoorzichtig
Eenvoudig taalgebruik Ingewikkeld taalgebruik
Bescherming: verzekeraar Bescherming: consument
Uitsplitsing: (brand, transport e.d.) Uitsplitsing: Algemeen, Schade, Sommen
Niet duidelijk wat dwingend recht is Duidelijk aangegeven (semi)dwingend recht (einde afd)
Waarom nieuw verzekeringsrecht
- Artikelen Wetboek van Koophandel verouderd
- In wet vastleggen van jurisprudentie en (gewoonte)polisrecht
Vastleggen grondbeginselen:
- Vertrouwensbeginsel à nergens zo belangrijk als bij de verzekeringsovereenkomst
- Consumentenbescherming
251 WvK (OUD): “Alle verkeerde of onwaarachtige opgave, of alle verzwijging van aan den
verzekerde bekende omstandigheden, hoezeer te goeder trouw aan diens zijde hebbende plaats
gehad, welke van dien aard zou zijn, dat de overeenkomst, niet of niet onder dezelfde
omstandigheden zou zijn gesloten, indien de verzekeraar van den waren staat der zaak had kennis
gedragen, maakt de verzekering vernietigbaar”
Verzekeringsrecht in het BW
- Boek 3
, - Boek 6 (verbintenissenrecht)
- Boek 7 (bijzondere overeenkomsten)
o Titel 17 (verzekering)
§ Afdeling 1 (algemene bepalingen)
• Art. 7:925 t/m 7:943 BW
§ Afdeling 2 (schadeverzekering)
• Art. 7:944 t/m/ 7:963 BW
§ Afdeling 3 (sommenverzekering)
• Algemene bepalingen sommenverzekeringen à Art. 7:964-7:974 BW
• Bijzondere bepalingen levensverzekeringen à Art. 7:975-7:986 BW
Eerst kijken in Boek 7, anders terugvallen op Boek 6 en 3 (algemeen overeenkomstenrecht)
Inbedding regels Boek 7 BW
- Algemene regels Boek 6 BW van toepassing
- Boek 3 BW
- Uitgangspunt: regeling in Burgerlijk Wetboek
- Praktijk: in polisvoorwaarden kan (bij regelend recht) daarvan worden afgeweken!!!
Ontvangsttheorie: aan kunnen tonen dat de ander het ontvangen heeft
Altijd ook de polisvoorwaarden checken
Verzekeringsovereenkomst, Art. 7:925 BW
- Er zijn twee contractspartijen: verzekeraar en een verzekeringnemer
- Wederkerige overeenkomst
o Premie
o Uitkeringen: geld/natura à ineens of periodiek
- Uitkering door verzekeraar indien, zoals in wet: ‘het risico wordt verwezenlijkt’.
- Belangrijk is de onzekerheid bij de partijen
- Onzekerheid over:
o Dat uitkering of
o Wanneer uitkering of
o Tot welk bedrag uitkering of
o Hoelang de premiebetaling zal duren.
Het normale contractenrecht is van toepassing, dus geldt er ook contractsvrijheid
Soorten verzekeringen: schadeverzekering, 7:944 BW (afdeling 2):
- Schadeverzekering: verzekering strekkende tot vergoeding van vermogensschade, 7:944
- Bescherming van het vermogen van de verzekeringnemer
- Direct of indirect; first party of third party verzekering
- Schadeverzekering keert uit wanneer de verzekerde als gevolg van een gedekte gebeurtenis
schade oploopt.
- Enkele voorbeelden van schadeverzekeringen: Autoverzekering, Transportverzekering,
Aansprakelijkheidsverzekeringen (AVP, AVB, beroepsaanspr., D&O,
productaansprakelijkheidsverzekering), Inboedelverzekering, Opstalverzekering,
Arbeidsongeschiktheidsverzekering, Rechtsbijstandverzekering, Zorgverzekering, CAR-
verzekering, Reisverzekering
Aansprakelijkheidsverzekering is een voorbeeld van een indirecte vermogensschade
Een brandverzekering is een voorbeeld van een directe vermogensschade
Doel schadeverzekering: beschermen van het vermogen van de verzekerde
Indemniteitsbeginsel, art. 7:944 en 7:960 BW: (dwingend recht!)
- = Niet in een voordeligere positie komen door de uitkering van de verzekering
- Soms lijken verzekeringsvoorwaarden in strijd met indemniteitsbeginsel
o Bv opstalverzekering
, o De functie en economische betekenis van de zaak
o Inboedelverzekering
Soorten verzekeringen: sommenverzekering, Art. 7:964 BW
- Een sommenverzekering keert een van tevoren afgesproken bedrag uit bij gebeurtenis
- Een sommenverzekering wordt afgesloten op het leven of de gezondheid van persoon.
Levensverzekering à waarschijnlijk geen vragen over bij het tentamen
- Kan uitkeren bij overlijden of juist in leven zijn van verzekerde op een bepaalde datum.
- Kapitaalverzekering bij overlijden
o Tijdelijk bij overlijden:
§ Meest gebruikte variant
§ Eenmalige uitkering als iemand overlijdt vóór de afgesproken datum
o Levenslang bij overlijden:
§ Niet gekoppeld aan een leeftijd/datum
§ Altijd als iemand overlijdt krijg je een uitkering
o Risicokapitaalverzekering op vaste termijn.
§ Datum afgesproken
§ Van tevoren overlijden, dan krijg je het geld, maar pas op de afgesproken
datum
- Kapitaalverzekering bij leven
o Je bent op een datum nog in leven, en dan krijg je het bedrag uitgekeerd
Betrokkenen bij verzekering
- Verzekeraar
o Direct writer, (zelf de verzekering afsluiten)
o Intermediairmaatschappij (verzekering afsluiten via een tussenpersoon)
- Verzekeringnemer
o Mededelingsplicht (bij het afsluiten van de verzekering)
o Premie te betalen.
o Opzegging.
o Verzekerd belang
Overige mogelijke betrokkenen
- Verzekerde (7:945) = degene wiens belang is verzekerd
o Eventueel recht op schadevergoeding als het vermogen wordt aangetast
- Uitkeringsgerechtigde algemene term uit afdeling 1
- Begunstigde (term voor de verzekerde van de levensverzekering)
o Uitkering
- Tussenpersoon (zelfstandig of gebonden)
o Bemiddelt
o Adviseert
o Nazorg
o Verschillende tussenpersonen!!!
§ Zelfstandig: in opdracht van verzekeringnemer
§ Gebonden: in opdracht van verzekeraar
- Makelaar (zelfstandig tussenpersoon)
o Assurantiebeurs
o Tussenpersoon die actief is op de assurantiebeurs
o Bemiddeling
- Gevolmachtigde
o Biedt verzekeringen aan op volmacht van de verzekeraar
Geschilbeslechting
Privaatrechtelijk
- Burgerlijke rechter
- Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (‘Kifid’)
o Ombudsman; niet apart meer
o Geschillencommissie
o Commissie van Beroep (bij bindend advies en belang > 25.000 euro)
, - Tuchtraad Financiële Dienstverlening
Bestuursrechtelijk
- AFM en DNB
Alternatieve geschilbeslechting (klachten)
Tuchtraad
Geen beoordeling inhoudelijk geschil, maar handelen verzekeraar:
- Verzekeraar mag verzekerde niet buiten advocaat om benaderen
- Onderhandelen na negatief bindend advies voor verzekeraar
- Niet naleven beslissing Geschillencommissie Kifid
- Klachtbehandeling
- Zorgvuldig reageren verzekeraar op vordering
- Innemen wisselende standpunten door verzekeraar
- Innemen van een in rechte redelijkerwijs onverdedigbaar standpunt
- Afdwingen’ van afzien indiening klacht bij Kifid of Tuchtraad
- Heldere voorlichting over verzekeringsproduct
- Verantwoordelijkheid verzekeraar voor gedragingen gevolmachtigde
- Geen verantwoordelijkheid verzekeraar voor handelingen beursmakelaar
- Informatieverstrekking en actieve rol verzekeraar bij letselschade
- Verzoek machtiging informatieaanvraag over eerdere ongevallen
- Beoordeling (omvang) verplichting schadevergoeding verzekeraar
- Niet ontvankelijkheid klacht bij geschil waarover rechter heeft geoordeeld
Grote kans dat mededelingsplicht op het tentamen komt
Verzwijging
Algemene regeling à art. 7:928 t/m 931 BW
Dwingend recht of regelend recht à art. 7:943 BW
Oud recht:
- Art. 6:228 BW: dwaling – Art. 3:44 lid 3 BW: bedrog
o Verzekeraar kan geen beroep doen op dwaling/bedrog à Boek 7 voor Boek 6
- Art. 251 WvK: verkeerde of onwaarachtige opgave en niet opzettelijke verzwijging
Opbouw regeling:
- Art. 7:928 BW: omvang mededelingsplicht