Samenvatting
Bijzondere Overeenkomsten
Boek 6 BW: regelend recht, hier kan van worden afgeweken
Boek 7 BW: dwingend recht, hier kan niet van worden afgeweken
Is het een benoemde bijzondere overeenkomst? à Zoek de goede titel in Boek 7 BW
Is het geen benoemde bijzondere overeenkomst? à Vangnet Boek 6 BW
Let ook op bv. art. 3:40 BW, grijze/zwarte lijst, etc. à vernietigbaarheid
Art. 6:248 BW à redelijkheid en billijkheid
Boek 7 BW wordt ook wel ‘consumentenrecht’ genoemd, het kent alleen specifieke nadere
regels, naast Boek 3 en 6
Bijzondere overeenkomsten:
- Voorbeelden: verzekeringsovk, consumentenkoop, huur(koop)ovk, ontwerp- en
aannemingsovk, reisovk, consumentenkredietovk, koop en ruil, schenking, pacht,
bewaarneming, arbeidsovk, aanneming van werk, vaststellingsovk, lijfrente
- Benoemde bijzondere overeenkomsten: zijn onder een titel genoemd in Boek 7 BW
- Categorieën: genotsovereenkomst/dienstverleningsovereenkomst/…
Zie video-opname
Welke overeenkomsten kennen geen wettelijke regeling in Boek 7
- Franchiseovereenkomst
- Artiestenovereenkomst
- Elektriciteits-/energieleveringsovereenkomst
- Leaseovereenkomst
- Distributieovereenkomst
Waarom? à Boek 7 is 25 jaar oud, toen vonden ze het niet nodig om het wettelijk te regelen. Het
zijn wel bijzondere overeenkomsten, maar ze zijn alleen niet in de wet genoemd = zelfregulering
Focus op 3 bijzondere overeenkomsten
• Overeenkomst van opdracht, Titel 7.7
✓ Algemeen
✓ Ontwerp-/adviesovereenkomst met de architect
✓ Geneeskundige behandelingsovereenkomst (afdeling 5)
• Overeenkomst van aanneming van werk, Titel 7.12
• Huurovereenkomst, Titel 7.4
Doelstellingen Boek 7 BW
- Uitgangspunt contractenrecht: contractsvrijheid, open systeem van verbintenissen
- Ook wettelijke grenzen in Boek 3 en 6 BW
- Specifieke voorschriften in Boek 7 BW
o Ter aanvulling op individuele partij-afspraken
o Voor bijzondere contracten
o Met het oog op een evenwichtige, objectieve toedeling van rechten en plichten
o Indachtig Europese ontwikkelingen
- Let op de gelaagde structuur van het BW
Beschermingsgedachte Boek 7 BW
Wie: Zwakkere partijen, maar waarom zwakker en wie zijn dat?
o Consumenten hebben minder kennis, middelen en kunde
§ Niet iedereen is juridisch geschoold
§ Niet iedereen kan contracten eenvoudig lezen
,Hoe?
- Meer specifieke rechten en plichten (bovenop Boek (3 en) 6 BW)
- In BW veel regelend recht; in Boek 7 BW veel dwingend recht
- Vormvoorschriften voor bepaalde contracten (zoals schriftelijkheidsvereisten)
- Procedurele bepalingen (m.b.t. bewijslast of toelaatbaarheid bewijs)
- Er is meer dan alleen dwingend recht on consumenten te beschermen
Veel AV, toezichthouders, etc.
Het consumentenrecht, wat is dat?
- Het geheel van normen regels en instrumenten dat de verwezenlijking op juridisch niveau
vormt van verschillende initiatieven die betrekking hebben op het waarborgen of
vermeerderen van de bescherming van consumenten op de economische markt
- Consumentenrecht is de harde kern van het privaatrecht
- Wie is de consument eigenlijk
o Objectieve criteria?
o Of steeds individuele belangenafweging of iemand in een zwakkere positie
verkeerde?
o Alle particulier handelende mensen
B2C-contracten: wat is het probleem?
- Consument versus professionele wederpartij (aanbieden van zaken en diensten)
o Slechtere onderhandelingspositie
o Geen of weinig invloed op het aanbod van producten of diensten
o Vooral wanneer de aanbieder een monopolypositie heeft
o Beïnvloeding door marketing, reclame en verkooptechnieken
o Geen eigen denkvermogen à satisficer
- Specifieke juridische regels om de consument een meer evenwichtige positie te geven
(denk aan Richtlijn oneerlijke bedingen) en consument beter te informeren
De consumentenkoop: Titel 7.1 BW à koop en ruil
- Gericht op de gemiddelde consument
o Standaard om de redelijke verwachtingen van consumenten te meten
o EU-richtlijn: someone who is reasonably well-informed and reasonably observant
and circumspect
o Oftewel: de etikettenlezer
Ratio aparte titel voor consumentenkoop
- Uitgangspunt Titel 1 (koop en ruil): aanvullend recht
- Behalve m.b.t. consumentenkop, zie art. 7:5 en 7:6 lid 1 BW
o Wp mag niet ten nadele van consument afwijken van art. 1 t/m 38
o Specifieke regels voor totstandkoming, bv. art. 7:2
o Conformiteitstoets, art. 7:71 jo. 7:18 lid 2 (vlg. HvJ Froukje Faber)
o Afwijkende klachtplichtregeling art. 7:23 (twee maanden termijn)
o Afwijkende hiërarchie in remedies: primair herstel, dan pas vervanging,
schadevergoeding, ontbinding, prijsvermindering, zie art. 7:21 e.v.
o Uitsluiting van aansprakelijkheid jegens consumentenkoper mag niet (art. 7:24)
Gemengde overeenkomst kan à bv. consumenten koop combi met aanneming van werk
Onroerende zaken kopen, valt niet onder consumentenkoop
Koop-aanneming à niet in de wet geregeld, zie algemene voorwaarden
Wat voor overeenkomst is het? à Kijk naar de kern van de prestatie, onder/bovengeschikte
Energie kopen à valt onder consumentenkoop, want het is roerend
,Koop op afstand (online) à valt onder consumentenkoop, wel afwijkende regels (Boek 6)
Reisovk is apart benoemde ovk, valt dus niet onder consumentenkoop of koop op afstand
Koop op proef: iets kopen op opschortende voorwaarde, anders mag je het terugsturen
‘Gemiddelde consument’ is gereguleerd in Europese wetgeving
Verschil opdracht/aanneming:
- Aanneming = werk van stoffelijke aard tot stand gebracht (wat je vast kan pakken)
- Overeenkomst van opdracht = werk van intellectuele aard
Overeenkomst van opdracht à Titel 12 Boek 7 BW
- Kwalificatie van opdracht in de wet à Titel 7.7 BW, art. 7:400 BW
- Overeenkomst van opdracht: Werk van intellectuele aard
- Voorbeelden: kapper, fysio, massage, tandarts, ziekenhuis, schilder, advocaat
- Overeenkomst van opdracht draagt een persoonlijk karakter à je kiest een bepaalde
persoon die voor jou het werk gaat doen
- Bouw is geen overeenkomst van opdracht à maar een aanneming van werk
Kenmerken:
- Opdrachtnemer – opdrachtgever
- Prestatie opdrachtnemer = ‘een verrichting’
- Geen arbeidsovereenkomst
- Anders dan werk van stoffelijke aard
o Onderscheid met aanneming van werk (art. 7:750 e.v.)
- Niet het bewaren van zaken (bewaarneming, art. 7:600 e.v.)
- Niet het vervoeren van zaken of personen (vervoersovereenkomst, Boek 8 BW)
- Gekwalificeerde vormen van de overeenkomst van opdracht:
o Lastgeving, Bemiddeling, Agentuur, Reisovereenkomst (titel 7.7a) ,
Geneeskundige behandelingsovereenkomst (titel 7.7 afdelingen 2,3,4 en 5)
Kernverplichtingen opdrachtnemer:
- Feitelijk of rechtshandelingen verrichten à art. 7:400 lid 1 BW
- Zorg van een goed opdrachtnemer à art. 7:401 BW
- Gevolg geven aan aanwijzingen à art. 7:402 BW
- Op de hoogte houden van de werkzaamheden à art. 7:403 lid 1 BW
o T.b.v. goede communicatie van partijen, weegt in de praktijk zwaar
o Reikwijdte sterk ingekleurd door beroeps- en gedragsregels, bv. over het geven
kostenspecificaties
- Rekening en verantwoording afleggen à art. 7:403 lid 2 BW
o Ratio: ondeskundig opdrachtgever t.o.v. deskundig opdrachtnemer (B2C)
o Hoe? Bv. kostenspecificatie, afdragen van relevante stukken
o Vooral voor de arts verder uitgewerkt in art. 7:454-456 BW
- In beginsel zelfstandig uitvoeren opdracht à art. 7:404 BW
o Let op hulppersonen regeling, wel zelf aansprakelijk voor de fouten
Zorgplicht opdrachtnemer, art. 7:401 BW à open norm
- Nadere invulling sterk afhankelijk van het feitencomplex
- Reikwijdte wordt in jurisprudentie en aanvullende regels bepaald
o HR 29 mei 2020, ECLI:2020:986 (te laat stuiten verjaringstermijn)
- Vaak specifieke aanvullende regels per beroepsgroep (advocaat, architect, arts) die de
norm nader inkleuren
- Gewoonten en ervaringsregel van belang
o HR 9 juni 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA6159 (te laat betaalde griffierechten)
- Veel ruimte voor meewegen belagen van derden bij de vraag of de opdrachtnemer zijn
zorgverplichting schond
o HR 20 mei 1994, ECLI:NL:HR:1994:ZC1366 (Negende van OMA)
, § Onzorgvuldig gedragen door OMA omdat de belangen van derden
onvoldoende zijn betrokken/meegewogen
Elementen bouwproces
- Veel verschillende partijen, Communicatiefouten, Veel verschillende contracten,
Verschillende algemene voorwaarden, Opdrachtgever wil zo goedkoop mogelijk bouwen
à verkeerd bezuinigen, Tijdsdruk, Technisch ingewikkeld, Veel specialisaties, Heel
afhankelijk van overheid door vergunningen à duurt lang
Mannen communiceren minder goed dan vrouwen, in de bouw werken veel mannen à risico
Twee soorten bouw
- Bouw van woningen/nutsgebouwen à burger gebruik (traditioneel contracteren)
- Grond, weg en waterbouw (Geïntegreerd contracteren)
Het bouwproces is cyclisch
- Omgevingsrecht, aanbestedingsrecht, bouwcontractenrecht
- Juridisch functioneel vakgebied
- Publiek- en privaatrecht
o Publiekrecht is het grootste deel van het
bouwrecht à omgeving etc.
§ Stikstof
§ Vergunningen
§ Milieu
- Kenmerkende aspecten:
o Initiatiefnemer draagt bouwfuncties vaak
over aan professionals
o Chronologisch verloop bouwproces
o Hoge specialisatiegraad
o Veel samenwerkingsvormen
Traditioneel bouwproces (driehoeksmodel)
Ontwerper en aannemer hebben geen overeenkomst met
elkaar (geen juridische relatie) à alles loopt via de
opdrachtgever à OD kan wel rechten/plichten opleggen
tussen deze twee
D: design
B: ??
M: maintain
F: financiering
O: exploitative à operationele gedeelte
Waar spelt de architect een rol in het bouwproces?
1. Gunnen van de opdracht aan een architect à Prijsvraag, selectiecriteria
2. Ontwerp à Schets/Voorlopig ontwerp/Def ontwerp/Uitvoeringsontwerp/Bestek&tekening
3. Aanbesteding à Selectie uitvoerende partij/aannemer, belang precontractuele fase
4. Uitvoering à Directievoering (toezicht), vertegenwoordiging
5. Oplevering
Aanvullende regels architectenovereenkomst
- DNR 2011 (met Model Basisovereenkomst (Mbo)
o Let op: alleen bij traditionele adviesopdrachten, niet bij geïntegreerde contracten
o Eind 2022 wordt een nieuwe versie van de DNR verwacht!
- Gedragsregels voor architecten
- Algemene vertrouwenspositie architect – opdrachtgever à Artikel 11 lid 2 DNR 2011
Adviseur heeft een inspanningsverbintenis jegens de opdrachtgever