Orgaansystemen Nieren
Inhoud
Hoorcolleges ............................................................................................................................................ 1
HC 1+2 (H19) ....................................................................................................................................... 1
Basale nierfuncties .......................................................................................................................... 1
Wand van proximale tubulus .......................................................................................................... 4
Autoregulatie GFR ........................................................................................................................... 5
Secretie van PAH ............................................................................................................................. 8
Zelfstudie H19 ..................................................................................................................................... 8
Voorcollege Microscopie PP! (H19 Junqueira’s) ............................................................................... 11
HC 3+4 ............................................................................................................................................... 14
Waterbalans osmolariteit .......................................................................................................... 14
Zoutbalans bloedvolume ........................................................................................................... 17
HC 5+6 ............................................................................................................................................... 20
Zuur-base homeostase bloed ........................................................................................................ 20
Zelfstudie H20 ................................................................................................................................... 24
Zelfstudie ............................................................................................................................................... 28
Junqueira’s H19 ................................................................................................................................. 28
Werkcolleges ......................................................................................................................................... 30
WC1 ................................................................................................................................................... 30
WC 2 .................................................................................................................................................. 33
WC 3 .................................................................................................................................................. 35
MTE Nier 16 jan ................................................................................................................................. 37
Vraag 6 WC3 nier ........................................................................................................................... 37
De vraag van vandaag ........................................................................................................................... 38
Hoorcolleges
HC 1+2 (H19)
Basale nierfuncties:
• Excretie afvalstoffen
o Filtratie in glomerulus en secretie tubulus
o Constante hoeveelheden metabole zuren, ureum, creatinine, etc.
• Terughalen nutriënten, water en elektrolyten
o Bulk resorptie door proximale tubulus (=eerste stuk niertubuli)
Juxta medulaire nefronen= tubuli die dieper het merg in gaan
,Kapsel van Bowman (filtratie) proximale tubulus lus van Henle distale tubulus
- Proximale en distale tubuli zijn gekronkeld
Verzamelbuis: verzamelt urine uit verschillende urine naar nier kelkjes nierbekken blaas
Gekronkelde structuren in de schors, in het merg de rechte structuren
Nieren zijn goed doorbloede organen
Renale arteriën: komen binnen via hilus, via merg naar schors van nieren buigt= arterie acuratus
bloedvaten naar buitenkant van nier: steeds dunner
Glomerolus= capillair
- Worden omgeven door kapsel van Bowman
Filtratie bij glomeruli en kapsel van Bowman
Afferente arteriole= naar glomerolus toe
Efferente arteriole= van glomerolus af
1ste capillair is glomerulus
2de capillair om proximale en distale tubuli heen= peritubilaire capillair
2 capillairen in serie
Óf het 2de capillair wordt vasa recta= lang gerekte capillair het merg in
Vocht wordt uit bloed geperst, cellen niet
Filtratie barrière:
• Door wand van bloedvat zelf: endotheelcellen
o Gefenestreerd epitheel alles behalve bloedcellen doorheen
• Basaal membraan tussen endotheel en podocyten
o Negatief geladen moleculen
• Podocyten= voortzetting van epitheel van kapsel van Bowman (continu)
o Om het bloedvat heen
o Spleetjes tussen voetjes van podocyten= filtratie spleetjes
▪ Extracellulaire eiwitten vullen spleetjes op
belangrijkste filter
Wat er doorheen kan: afhankelijk van grootte en lading van het molecuul (+) geladen moleculen
kunnen er doorheen, mits ze niet te groot zijn (<70 kDa)
- Albumine kan er niet doorheen: (-) geladen
- Als rode bloedcel kapot is kan hemoglobine er wel doorheen rode kleur urine
- Myoglobine uit spieren geven urine ook rode kleur
- Glucose, natrium, fosfaat etc zijn zo klein dat lading niet uitmaakt
,Proximale tubulus (borstel zone: oppervlaktevergroting) haalt albumine terug uit urine
In de microvilli: receptoren voor albumine endocytose in lysosomen afgebroken tot
aminozuren afgegeven aan bloed: peritubulaire capillair
Als eiwitaanbod groter is dan transportmaximum komt wel in urine terecht
- Geldt ook voor glucose en andere stoffen
Vitamine D moet geactiveerd worden in proximale tubulus
- Calcium en fosfaat homeostase
PP10 en 11 overgeslagen
25% van bloedplasma wordt eruit geperst= filtratie fractie
Filtratie krachten:
Hydrostatische druk in glomerulus (PGC)= bloeddruk
Colloïd osmotische druk van eiwitten in urine (pi BS= 0) zuigen
vocht naar buiten
Bloeddruk is enige filtrerende kracht
Resorberende krachten:
Colloïd osmotische (pi GC) druk van bloedeiwitten:
belangrijkste resorberende kracht
Hydrostatische kracht (PBS) van urine dat ophoopt in kapsel van
Bowman
Glomerulaire filtratie snelheid (ml/min)= GFR
• Oppervlakte glomerulus (Kf)
• Permeabiliteit glomerulus (Kf)
• Starling krachten (hydrostatische en colloïd osmotische drukken)
Filtrerende – resorberende krachten (onderste formule het makkelijkst)
Als filtrerende krachten groter zijn dan resorberende krachten filtratie vindt plaats
Voor zowel begin als eind uit te rekenen overal filtratie
Peritubulaire capillair resorptie
Arteriole zowel voor als na glomerulus (normaal alleen vóór een capillair)
Sphincter in efferente arteriole: weerstand druk hoog in glomerulus
Na efferente arteriole lage bloeddruk resorptie mogelijk
Veel filtratie in glomerulus door hoge bloeddruk
- Bloedeiwitten worden steeds geconcentreerder hoge colloïd osmotische druk
Bij resorptie hoge colloïd osmotische druk, lage bloeddruk
o In peritubulaire capillair
Filtratie Absorptie
, Hoge glomerulaire filtratie snelheid (GFR)
• Groot filtratieoppervlak / permeabiliteit glomerulus (Kf)
• PGC hoog en constant (Puf)
GFR= Kf*Puf= hoog
Als 20% bloedplasma naar buiten wordt gefiltreerd= filtratie factor
99,5% wordt geresorbeerd
1L urine per dag (=0,5% 200L Glomerulair Filtraat)
2000L bloed moet per dag door nieren stromen want niet alles kan gefiltreerd worden: alleen plasma
(20-25% van CO)
Wand van proximale tubulus
• NaCl wordt veel teruggehaald osmolariteit bloed
• Na+ wordt ook met andere stoffen teruggehaald (co-
transport met glucose/aminozuren/bicarbonaat)
• Osmolariteit van urine daalt, van interstitium neemt toe
osmotische gradiënt osmose= diffusie van water vindt
plaats
o Voldoende aquaporines bij drukverschil kan
water al eruit
Beginconcentratie= 1
Als er evenveel Na als H2O uit gaat blijft 1
Aminozuren en glucose zo veel mogelijk terug actief transport, anders concentratie nooit naar 0
Inuline/creatine concentratie stijgt: afvalstoffen die je kwijt wil worden gefiltreerd en niet
geresorbeerd. Wel water terug dus stijgt
PAH (niet lichaamseigen): concentratie stijgt heel snel wordt gefiltreerd+ gesecreteerd door
proximale tubuluswand naar urine
Na-K pomp aan kant van interstitium (basolaterale membraan) [Na] in cel laag houden+ K naar
buiten voor negatieve membraanpotentiaal
Na+ in urine wil de cel in (via ENaC): via concentratiegradiënt en membraanpotentiaal
Elektrochemische gradiënt van Na is naar binnen de cel gericht
Na+ wordt gekoppeld aan transport die niet uit zichzelf de cel in willen (aminozuren) energie van
Na+ om aminozuren mee naar binnen te krijgen= co-transport
Ook om glucose de cel in te krijgen wil er wel zelf uit: glucosepoortje (GLUT) in basolaterale
membraan (interstitium bloedbaan)
Boek: 123 312: eerst actief transport
Inhoud
Hoorcolleges ............................................................................................................................................ 1
HC 1+2 (H19) ....................................................................................................................................... 1
Basale nierfuncties .......................................................................................................................... 1
Wand van proximale tubulus .......................................................................................................... 4
Autoregulatie GFR ........................................................................................................................... 5
Secretie van PAH ............................................................................................................................. 8
Zelfstudie H19 ..................................................................................................................................... 8
Voorcollege Microscopie PP! (H19 Junqueira’s) ............................................................................... 11
HC 3+4 ............................................................................................................................................... 14
Waterbalans osmolariteit .......................................................................................................... 14
Zoutbalans bloedvolume ........................................................................................................... 17
HC 5+6 ............................................................................................................................................... 20
Zuur-base homeostase bloed ........................................................................................................ 20
Zelfstudie H20 ................................................................................................................................... 24
Zelfstudie ............................................................................................................................................... 28
Junqueira’s H19 ................................................................................................................................. 28
Werkcolleges ......................................................................................................................................... 30
WC1 ................................................................................................................................................... 30
WC 2 .................................................................................................................................................. 33
WC 3 .................................................................................................................................................. 35
MTE Nier 16 jan ................................................................................................................................. 37
Vraag 6 WC3 nier ........................................................................................................................... 37
De vraag van vandaag ........................................................................................................................... 38
Hoorcolleges
HC 1+2 (H19)
Basale nierfuncties:
• Excretie afvalstoffen
o Filtratie in glomerulus en secretie tubulus
o Constante hoeveelheden metabole zuren, ureum, creatinine, etc.
• Terughalen nutriënten, water en elektrolyten
o Bulk resorptie door proximale tubulus (=eerste stuk niertubuli)
Juxta medulaire nefronen= tubuli die dieper het merg in gaan
,Kapsel van Bowman (filtratie) proximale tubulus lus van Henle distale tubulus
- Proximale en distale tubuli zijn gekronkeld
Verzamelbuis: verzamelt urine uit verschillende urine naar nier kelkjes nierbekken blaas
Gekronkelde structuren in de schors, in het merg de rechte structuren
Nieren zijn goed doorbloede organen
Renale arteriën: komen binnen via hilus, via merg naar schors van nieren buigt= arterie acuratus
bloedvaten naar buitenkant van nier: steeds dunner
Glomerolus= capillair
- Worden omgeven door kapsel van Bowman
Filtratie bij glomeruli en kapsel van Bowman
Afferente arteriole= naar glomerolus toe
Efferente arteriole= van glomerolus af
1ste capillair is glomerulus
2de capillair om proximale en distale tubuli heen= peritubilaire capillair
2 capillairen in serie
Óf het 2de capillair wordt vasa recta= lang gerekte capillair het merg in
Vocht wordt uit bloed geperst, cellen niet
Filtratie barrière:
• Door wand van bloedvat zelf: endotheelcellen
o Gefenestreerd epitheel alles behalve bloedcellen doorheen
• Basaal membraan tussen endotheel en podocyten
o Negatief geladen moleculen
• Podocyten= voortzetting van epitheel van kapsel van Bowman (continu)
o Om het bloedvat heen
o Spleetjes tussen voetjes van podocyten= filtratie spleetjes
▪ Extracellulaire eiwitten vullen spleetjes op
belangrijkste filter
Wat er doorheen kan: afhankelijk van grootte en lading van het molecuul (+) geladen moleculen
kunnen er doorheen, mits ze niet te groot zijn (<70 kDa)
- Albumine kan er niet doorheen: (-) geladen
- Als rode bloedcel kapot is kan hemoglobine er wel doorheen rode kleur urine
- Myoglobine uit spieren geven urine ook rode kleur
- Glucose, natrium, fosfaat etc zijn zo klein dat lading niet uitmaakt
,Proximale tubulus (borstel zone: oppervlaktevergroting) haalt albumine terug uit urine
In de microvilli: receptoren voor albumine endocytose in lysosomen afgebroken tot
aminozuren afgegeven aan bloed: peritubulaire capillair
Als eiwitaanbod groter is dan transportmaximum komt wel in urine terecht
- Geldt ook voor glucose en andere stoffen
Vitamine D moet geactiveerd worden in proximale tubulus
- Calcium en fosfaat homeostase
PP10 en 11 overgeslagen
25% van bloedplasma wordt eruit geperst= filtratie fractie
Filtratie krachten:
Hydrostatische druk in glomerulus (PGC)= bloeddruk
Colloïd osmotische druk van eiwitten in urine (pi BS= 0) zuigen
vocht naar buiten
Bloeddruk is enige filtrerende kracht
Resorberende krachten:
Colloïd osmotische (pi GC) druk van bloedeiwitten:
belangrijkste resorberende kracht
Hydrostatische kracht (PBS) van urine dat ophoopt in kapsel van
Bowman
Glomerulaire filtratie snelheid (ml/min)= GFR
• Oppervlakte glomerulus (Kf)
• Permeabiliteit glomerulus (Kf)
• Starling krachten (hydrostatische en colloïd osmotische drukken)
Filtrerende – resorberende krachten (onderste formule het makkelijkst)
Als filtrerende krachten groter zijn dan resorberende krachten filtratie vindt plaats
Voor zowel begin als eind uit te rekenen overal filtratie
Peritubulaire capillair resorptie
Arteriole zowel voor als na glomerulus (normaal alleen vóór een capillair)
Sphincter in efferente arteriole: weerstand druk hoog in glomerulus
Na efferente arteriole lage bloeddruk resorptie mogelijk
Veel filtratie in glomerulus door hoge bloeddruk
- Bloedeiwitten worden steeds geconcentreerder hoge colloïd osmotische druk
Bij resorptie hoge colloïd osmotische druk, lage bloeddruk
o In peritubulaire capillair
Filtratie Absorptie
, Hoge glomerulaire filtratie snelheid (GFR)
• Groot filtratieoppervlak / permeabiliteit glomerulus (Kf)
• PGC hoog en constant (Puf)
GFR= Kf*Puf= hoog
Als 20% bloedplasma naar buiten wordt gefiltreerd= filtratie factor
99,5% wordt geresorbeerd
1L urine per dag (=0,5% 200L Glomerulair Filtraat)
2000L bloed moet per dag door nieren stromen want niet alles kan gefiltreerd worden: alleen plasma
(20-25% van CO)
Wand van proximale tubulus
• NaCl wordt veel teruggehaald osmolariteit bloed
• Na+ wordt ook met andere stoffen teruggehaald (co-
transport met glucose/aminozuren/bicarbonaat)
• Osmolariteit van urine daalt, van interstitium neemt toe
osmotische gradiënt osmose= diffusie van water vindt
plaats
o Voldoende aquaporines bij drukverschil kan
water al eruit
Beginconcentratie= 1
Als er evenveel Na als H2O uit gaat blijft 1
Aminozuren en glucose zo veel mogelijk terug actief transport, anders concentratie nooit naar 0
Inuline/creatine concentratie stijgt: afvalstoffen die je kwijt wil worden gefiltreerd en niet
geresorbeerd. Wel water terug dus stijgt
PAH (niet lichaamseigen): concentratie stijgt heel snel wordt gefiltreerd+ gesecreteerd door
proximale tubuluswand naar urine
Na-K pomp aan kant van interstitium (basolaterale membraan) [Na] in cel laag houden+ K naar
buiten voor negatieve membraanpotentiaal
Na+ in urine wil de cel in (via ENaC): via concentratiegradiënt en membraanpotentiaal
Elektrochemische gradiënt van Na is naar binnen de cel gericht
Na+ wordt gekoppeld aan transport die niet uit zichzelf de cel in willen (aminozuren) energie van
Na+ om aminozuren mee naar binnen te krijgen= co-transport
Ook om glucose de cel in te krijgen wil er wel zelf uit: glucosepoortje (GLUT) in basolaterale
membraan (interstitium bloedbaan)
Boek: 123 312: eerst actief transport
