WEEK 1
Deel 1: RNR model
*Eerste 18 dia’s zijn geen tentamenstof kennen vanaf dia 19
Beoordeling van patiënt
Je brengt eerst zicht op de needs (criminogene behoeften) (en dus niet de risks) van RNR model
bestaat uit 3 onderdelen:
1. Risicotaxatie die risico en beschermende factoren in kaart brengt (HKT of FARE)
2. Diagnostiek (DSM-5), afnemen van testen om inzicht te krijgen in psychopathologie
- Bijv. ADHD testen (eerst screener en dan pas instrument)
- Bijv. LVB heeft vaak een disharmonieus profiel waardoor je deze kan onder diagnosticeren
en gaat overschatten (scil? kan LVB uitsluiten)
- Bijv. sprake van psychose doorsturen naar psychiater
3. Informatie over het delict/de dader
- Hoe is het gepleegd en wat weten we erover
- Info over delict bij zeden wordt gegeven door STATIC (factoren STATIC:
onbekende/bekende, eerdere (zeden)feiten (specialist/generalist), leeftijd slachtoffer
(mannen die jongens als slachtoffers hebben zonder secundaire geslachtskenmerken
hebben grootste kans op recidive)
Risk kijkt naar niveau van recidive en de intensiteit van de behandeling (hoe hoger risico, hoe hoger
intensiteit, en andersom)
Responsivity past de behandeling aan aan de patiënt (op capaciteit, leervermogen, motivatie etc.)
,Discussiepunten
- Zonder inzicht in criminogene needs, geen inzicht in risk en responsivity eens
- Het opstellen van patiënten profielen is nutteloos niet eens, het is een handige
kapstok
- Beschermende factoren maken een delinquent echt niet beter; focus alleen op de
risicofactoren niet eens, beschermende factoren zijn ook belangrijk want het zijn
goede buffers. Maar eerst focus je op risico factoren
Deel 2: forensische psychopathologie symptomen
As-1 gaat over alle psychiatrische aandoeningen behalve PS
- SUD is een veelvoorkomende as-1 comorbiditeit
As-2 gaat over de PS
- Cluster B is meest voorkomende (vooral ASPS)
Artikel Jankovic: Latent Class Analysis
Deelt overtreders in in patiënten klasse
- Alleen axis-2 diagnose
- Enige klasse zonder SUD
- Geen axis 1 diagnoses
- Meerdere problemen
- Vooral SUD en PS NOS (geen sprake van cluster a, b, c)
- Vaak axis-1 diagnose
- Antisociaal
- Vooral cluster B en SUD
- Psychotisch
- Vooral psychotische/schizofrenie
- Geen kans op axis-2 diagnoses (PS)
- Intellectuele stoornissen
- Vooral SUD en psychotisch/schizofreen in axis-1
- Vooral intellectuele stoornis in axis-2
,*eerste paar tabellen gaat hij geen examenvraag uit stellen tabel op pag. 10 is wel belangrijk:
Alleen bij klasse met alleen as-2 diagnoses komt géén middelenmisbruik voor alle andere 4 klasse
hebben wel SUD
Je kan zien wat het meest voorkomt (SUD, Cluster B), maar je behandeld alleen de delict gerelateerde
stoornissen
Forensische psychiatrie en delict factoren (axis-1)
Psychotische symptomen
Meta-analyses hebben aangetoond dat het belangrijk is om het risico op geweld bij psychose op
symptoomniveau te evalueren. Ze vonden dat hallucinaties en (hypo)manische symptomen bij
psychose niet geassocieerd zijn met een verhoogd risico op geweld, tenzij er tevens sprake was van
een comorbide ASPS. Alleen paranoïde wanen waren geassocieerd met een toegenomen risico op
geweld, onafhankelijk van comorbiditeit met SUD of andere psychische stoornissen. Een andere
meta-analyse vond dat zowel positieve, negatieve als gedesorganiseerde symptomen geassocieerd
zijn met een verhoogd risico op geweld, hoewel positieve symptomen de sterkste associatie
vertoonde.
Comorbiditeit van SUD
SUD vergroot risico op geweld bij patiënten met psychose. En hebben van psychose zonder SUD
vergroot ook al risico op geweld.
Onbehandelde eerste psychose
Bij een onbehandelde eerste psychose loop je meer risico op geweld.
PS (vooral ASPS)
Mensen met een PS hebben verhoogd risico op geweld. De ASPS is sterkst geassocieerd met geweld
en delinquentie.
Psychopathie
Psychopathie is geassocieerd met verhoogd risico op geweld.
Behandelprogramma niet voltooien
Patiënten die hun behandelprogramma niet voltooien vertonen meer recidive dan die het wel
voltooien. Ook maken patiënten die van te voren al een verhoogd recidive risico hebben, behandeling
vaak niet af. Bij het doorlopen van alle verlofstappen in volgorde, is het recidive cijfer lager dan
wanneer je ze niet allemaal doorloopt.
Dus SUD, psychotische stoornissen, cluster B (ASPS), psychopathie vergroten het risico op recidive
Samengevat zijn er de volgende delict voorspellende factoren:
Statische factoren Dynamische factoren
Maternaal roken Psychotische stoornissen
Opvoeding Persoonlijkheidsstoornissen en psychopathie
Vroege blootstelling aan/van geweld Bipolaire stoornis
Voorgeschiedenis van geweld/criminaliteit Middelenmisbruik
Niet therapietrouw
Niet in behandeling zijn (psychose)
Afwijkende seksuele voorkeuren
Onderzoek zag dat de C8 risicofactoren geslachtsneutraal zijn, met uitzondering van
middelenmisbruik (deze voorspelt recidive beter bij vrouwen)
, *Dia 20 IFBE mag je skippen – geen vragen over op examen
*dia 21 niet belangrijk
Artikel Jankovic: long-term changes in dynamic risk and protective factors over time
Studie:
- Keken naar de lange termijn veranderingen van dynamische en beschermende risicofactoren
a.d.h.v. een latent groei curve analyse (5 tijdspunten)
- H1: Verwachte dat SUD, psychotische en Cluster B patiënten minder afname op risico
factoren zouden vertonen en minder toename in beschermende factoren dan mensen zonder
deze stoornissen
- H2: Dat psychotische en cluster B patiënten met comorbide SUD slechtere
behandeluitkomsten zouden hebben dan die zonder SUD
Methode:
- 722 mannelijke forensische patiënten
Resultaten:
- H1: meeste verandering in risico (afname) en beschermende (toename) factoren vond plaats
in 1e fase van behandeling moment van onbegeleid verlof (T3) was turning point waarnaar
er minder verandering plaatsvond in 2e fase (doordat ze niet meer zo veel hoeven te
veranderen tijdens behandeling) (zie fig.1)
o SUD en psychotische veranderde het meest in 1 e fase, en cluster B in 2e fase
- H2: verworpen comorbide SUD beïnvloedde niet de verandering in risico en
beschermende factoren bij psychotische en cluster B patiënten
Verandering van delict factoren over tijd (Uit bovenstaand artikel van Jankovic):
Figuur 1 toont een meting op 5 tijdspunten (binnenkomst kliniek, onbegeleid verlof, transmuraal
verlof, voorwaardelijk ontslag, onvoorwaardelijk ontslag)
- Beschermende factoren (geel, grijs) nemen toe
o Knik in grijze lijn bij T3 (turning point): forensische patiënten kunnen bepaalde
vaardigheden aanleren, maar hogere orde factoren (verantwoordelijkheid
nemen, empathie, inzicht) is voor hun lastiger om aan te leren
- Risico factoren (blauw, oranje) nemen af
Artikel Bogaerts: Longitudinal Network structure and changes of risk and protective factors
