, Inhoud
Les 1 – Introductie ...................................................................................................... 4
Inleiding en toepassingen van biotechnologie ......................................................... 4
Overwegingen bij keuze van expressiesystemen .................................................... 6
Les 2 – Isolatie en mutatie van een G.O.I................................................................... 8
Isolatie van een g.o.i. .............................................................................................. 8
Mutagenase en protein engineering ...................................................................... 13
Fusie eiwitten en in frame klonering ...................................................................... 17
Les 3 – Expressie door bacteriën ............................................................................. 20
Inleiding E.coli als expressiesysteem .................................................................... 20
Transformatie en selectie ...................................................................................... 21
Integratie G.O.I. in het gastheergenoom ............................................................... 22
Induceerbare expressie in E.coli ........................................................................... 23
E.coli expressieproblemen en oplossingen ........................................................... 25
Les 4 – Expressie door gist ...................................................................................... 28
Inleiding gist .......................................................................................................... 28
Gist vectoren en eiwitproductie ............................................................................. 29
Andere schimmels ................................................................................................. 34
Les 5 – Expressie met behulp van baculovirus ......................................................... 35
Natuurlijke cyclus baculovirus ............................................................................... 35
Baculovirus als expressievector ............................................................................ 36
Les 6 – Expressie door animale cellen ..................................................................... 40
Inleiding animale cellen ......................................................................................... 40
Animale vectoren (plasmiden) ............................................................................... 41
Transfectie, selectie en integratie .......................................................................... 43
Induceerbare expressie met tet-on/tet-off.............................................................. 46
Animale vectoren (virussen) .................................................................................. 47
Aangepaste cellen voor verhoogde productie ....................................................... 49
Voorbeelden medische toepassingen ................................................................... 51
1
,Les 7 – Expressie door transgene planten ............................................................... 53
Introductie genetisch gemodificeerde planten ....................................................... 53
Het maken van genetisch gemodificeerde planten ................................................ 53
Planten als productiesysteem................................................................................ 56
Les 8 – Genetisch gemodificeerde dieren ................................................................ 58
Toepassingen van genetisch gemodificeerde dieren ............................................ 58
Maken van een transgene muis ............................................................................ 59
Maken van een knock-out muis ............................................................................. 62
Induceerbare knock-outs met het Cre-loxP recombinatie systeem ....................... 65
Gene editing met het CRISP-Cas systeem ........................................................... 66
Les 9 – Gentherapie ................................................................................................. 67
Inleiding ................................................................................................................. 67
Strategieën ............................................................................................................ 67
Virale DNA delivery ............................................................................................... 69
Veiligheid virale vectoren ...................................................................................... 71
Niet-virale DNA delivery ........................................................................................ 72
Les 10 – Proceskunde voor de biotechnologie ......................................................... 73
Bioreactoren .......................................................................................................... 73
Downstream processing ........................................................................................ 77
2
,3
,Les 1 – Introductie
Inleiding en toepassingen van biotechnologie
Dit hele vak kan worden
samengevat door de afbeelding
hiernaast weer gegeven.
‘De genetische code is universeel’
Overzicht vectoren
Plasmide Bacterieel
2 µm circle
Shuttle plasmide
Virus Faag λ
Baculo
Retro
Vaccinia
Adeno
Plasmide – virus tussenvormen Cosmide (plasmide met faag λ cos sites)
Fosmide (plasmide met faag λ cos sites)
Phagemide (co-infectie plasmide met
M13 faag)
Artificieel chromosoom BAC
YAC
HAC
4
, Waarom DNA transfer?
Expressiesysteem
Expressievector met gekloneerd g.o.i. + Geschikte gastheercel → Hoe breng je deze
samen?
Begrippen m.b.t. DNA transfer (worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt)
Transfectie: Opname vreemd DNA (tijdelijk), meestal animale cel bedoeld.
Transformatie: Opname vreemd DNA (integratie in gastheer genoom, blijvend
veranderd), zowel animaal als prokaryoot.
Transductie: DNA overdracht tussen prokaryoten d.m.v. een faag.
Infectie: DNA transfer d.m.v. virale vector.
Methodes om DNA te transferen zijn
Overzicht DNA transfer methoden
E.coli CaCl2 + heatshock
Electroporatie
Animale cellen CaPO4 precipitatie
Lipofectie
Electroporatie
Retrovirussen
Gist Protoplast fusie
Electroporatie
Planten cellen Agrobacterium tumefaciens
Particle bombardment
Gene gun
DNA whisker (koolstof naaldjes)
Plantenvirussen
Er zijn 4 domeinen in de biotechnolgie:
Wit – Industriele toepassingen Waspoeder (biotex) met enzymen als proteases en
lipases.
Groen – Landbouw (voeding) toepassingen Resistentie tegen schimmels, insecten
en droogte van landbouwgewassen. Glutenvrij graan of rijst met extra vitamine-A
(tegen rivierblindheid)
Rood – Medische (farmaceutische) toepassingen Correctie van LPL deficiëntie3
door gentherapie. Hierbij wordt een virus ingespoten met een gen dat wel functioneert.
Hierdoor gaat het lichaam alsnog het deficiënte enzym aanmaken.
Blauw – Milieu / aquatische / mariene toepassingen Biologisch opschonen van
industrieel afval. Opruimen olie/gif lekkage m.b.v. bacteriën.
Overige toepassingen van biotechnologie in Wetenschappelijk onderzoek, Biologische
wapens en ‘’Bio-art’’.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RenukaV. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.