1) Nutriënten vanuit spijsverteringsstelsel naar de weefsels
2) Zuurstof vanuit longen naar de weefsel
3) Afvalstoffen van cel metabolisme naar uitscheidingsorganen (lever, longen, nier)
4) Hormonen vanuit productieplaats (endocriene klier) naar doelorganen
5) Warmte vanuit actieve spieren naar huis
6) Geneesmiddelen doorheen organisme
Bloedcellen, eiwitten… => specifieke functies
1.2 Samenstelling van het bloed
Bloed = waterige oplossing van cellen + moleculen
- Plasma = waterige component waaruit de cellen verwijderd zijn
o Kan bekomen w door bloed, na toediening anticoagulans, te centrifugeren
o + supernatans af te pipetteren
45 % cellen (overgrote deel z rode bloedcellen) op 55% plasma
o Hematocriet = procentueel volume vd uitgezakte (rode) bloedcellen
o 40 – 45% bij mannen
o 35 – 45% bij vrouwen
Bloedcellen
o Witte bloedcellen (leukocyten)
o 3500 – 10 000/µL
o Rode bloedcellen (erytrocyten)
o 99% vh totaal aantal bloedcellen
4.5 – 6 miljoen/µL
o Bloedplaatjes (trombocyten)
o 150 000 – 350 000/µL
1.3 De hematopoëse
= bloedvorming
o Hoofdzakelijk in het beenmerg MAAR ook in Lever, milt, thymus & lymfeklieren
o Aanmaak van stamcellen ENKEL in beenmerg
,Extramedullaire hematopoëse
= hematopoëse die is overgenomen door bv. milt en lever
o Wanneer bloedvorming in beenmerg sterk daalt
o VB: door verbindweefseling vh beenmerg (myelofibrose) na bestraling of
beenmergziekte
Beperkte levensduur bloedcellen => turnover & aanmaak van nieuwe is enorm
o Erytrocyten: 120 dagen
o Leukocyten: sommigen maar halve dag
o Trombocyten: 7 dagen
Door enorme turnover => is het noodzakelijk om grondstoffen van afgestorven cellen te recupereren
o Bij erytrocyten gebeurt dit in de milt
Stamcel heeft 2 eigenschappen:
1) Mogelijkheid van eeuwigdurende zelfreplicatie (kan zichzelf blijven verdubbelen)
2) Mogelijkheid tot differentiatie (kan uitgroeien tot verschillende soorten cellen)
Er zijn 2 voornaamste celreeksen:
1. Lymfoïde celreeks (waaruit de lymfocyten w aangemaakt)
2. Myeloïde celreeks (waaruit erytrocyten, trombocyten, granulocyten, & monocyten w
aangemaakt)
Aspecifieke immuunsysteem Specifieke immuunsysteem
o Cellen eten ‘afval’ op o Cellen reageren op specifieke prikkels
o VB: splinter in duim o VB: griepvirus
o Vallen ongericht indringers aan o Geheugensysteem
o Vooral bacteriën
2 Bloedplaatjes (trombocyten) en de hemostase
- Belangrijke rol bij stoppen vd bloeding (hemostase/bloedstelping)
o Na beschadiging v/e bloedvat
1) Primaire hemostase
o Lek ih bloedvat w voorlopig afgedicht met een hemostatische plug
Om bloeding te stoppen
o Bloedplaatjes = cruciale rol
2) Secundaire hemostase
o Hemostatische plug w verstevigd door fibrinenetwerk
Netwerk w gevormd via bloedstolling/coagulatie mechanisme
OPGELET: coagulatie is geen synoniem maar onderdeel van de hemostase
, 2.1 De primaire hemostase
2.1.1 Mechanismen
2 fasen: vasculaire en trombocytaire
2.1.1.1 Vasculaire fase
- Bloedvat vernauwt in omgeving letsel
o De doorbloeding + druk thv letsel (zodat bloeding vermindert) daalt
- Vaatvernauwing w uitgelokt door
o Mechanische prikkeling vd gladde spieren rond het bloedvat
o Serotonine dat vrijkomt uit de bloedplaatjes op de plaats vh letsle
- Vasoconstrictie vermindert bloeding MAAR bloeding stopt niet
o Verdwijnt na 20-40 min
Bloeding zou opnieuw beginnen zonder 2 e mechanisme
2.1.1.2 Trombocytaire fase
- Het lek ih bloedvat w afgedicht door een stop (plug)
o W gevormd door trombocyten die ih bloed circuleren + aan elkaar gaan kleven
- = fase in 3 stappen
A. Adhesie
- Bloedvat = beschadigd => bloed komt ook in contact met collageen id vaatwand
o = laag v eiwitvezels
- Trombocyten uit het bloed adhereren aan dit collageen & aan omliggend endotheel
o Dmv glycoproteïnereceptor Ib ih membraan
o Waarbij circulerend von Willebrandfactor (vWF) als ligand optreedt
- Door adhesie ah collageen neemt intracellulair Ca 2+ concentratie toe
o Trombocyten w geactiveerd
B. Activatie
- Bloedplaatjes vervormen => contactopp vergroot
- Glycoproteïne (GP) IIb-IIa complexen komen aan het opp
- Serotonine en adenosinedifosfaat (ADP) w vrijgesteld uit granulen
- Tromboxaan A2 w gesynthetiseerd
o Bevordert aggregatie
o W gemaakt vanuit arachidonzuur (maakt deel uit van de membraan v bloedplaatjes)
W via een enzymatische reacties (oa via cyclo-oxygenase-1) omgezet in
verschillende eicosanoïden
Zoals tromboxaan A2 & prostaglandines
C. Aggregatie
- Geactiveerde trombocyten kleven aan elkaar + vormen samen een stop
o = hemostatische plug
Dichten het bloedvat af + belet voorlopig bloeding
o Lijm = fibrinogeen = een in het bloed circulerende proteïne
Fibrinogeen = brug tss trombocyten
Bindt met de 2 uiteinden aan opp gekomen GPIIb-IIIa complexen v
geactiveerde trombocyten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vdsFien. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.