Dit is een samenvatting van alle verplichte stof uit het boek. Alle belangrijke begrippen, wetteksten en arresten komen erin naar voren. Je hebt het boek eigenlijk niet meer nodig! Alles is overzichtelijk en uitgebreid samengevat, zodat je niets mist! Zie ook het inkijkexemplaar.
,Hoofdstuk 1
Ondernemingsvormen
Ondernemingsrecht heeft betrekking op de rechtsvormen waarmee ondernemingen gedreven worden.
De rechtsvormen zijn de juridische jas van ondernemingen. Rechtsvormen zijn namelijk het juridische
omhulsel van de onderneming. Het is een hulpmiddel om een onderneming in rechte te kunnen laten
functioneren. Rechtsvormen zijn in de eerste plaats facilitair.
Het ondernemingsrecht kent drie hoofdthema’s:
Juridische organisatie: hoe steekt de interne structuur van een onderneming in elkaar?
Vertegenwoordiging: wie mogen en kunnen voor de onderneming transacties afsluiten?
Aansprakelijkheid: hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de gang van
zaken in de onderneming uitgewerkt?
Bovenstaande onderwerpen verschillen per rechtsvorm, waardoor het ondernemingsrecht lastig is.
Ondernemingen zijn gericht op het behalen van economische voordelen. De wens tot winstgerichtheid
heeft voor de opzet en inrichting van het ondernemingsrecht een belangrijk gevolg. Het
ondernemingsrecht moet namelijk zo ingericht worden dat er ruimte is voor het maken van winst.
Wetgevers moet een evenwicht vinden tussen vrijheid van de ondernemer en regulering, een
evenwicht tussen faciliteit en het waarborgen van bepaalde belangen.
De besloten vennootschap
In art. 2:175 BW wordt een omschrijving gegeven van de besloten vennootschap. Kenmerkend is dat
een besloten vennootschap een in een of meer overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal heeft.
Deelnemen in een bv kan alleen via een aandeel in haar kapitaal. Een bv is behoort dan ook tot de
kapitaalassociaties, ook wel de kapitaalvennootschappen genoemd. Bij oprichting moet er in ieder
geval één aandeel worden uitgegeven. Het nominale bedrag van de aandelen en het daarop te storten
bedrag kan laag zijn. Als er meer dan één aandeel wordt uitgegeven mogen de aandelen in handen
zijn van één aandeelhouder. De eenpersoons-bv is namelijk in het Nederlands recht een legaal
verschijnsel.
Functies van aandelen
Aandelen hebben drie functies:
1. Middel om vermogen aan te trekken: de aandeelhouders brengt vermogen in de bv in en
verkrijgt als tegenprestatie aandelen. De inbrengverplichting houdt dus in dat de
aandeelhouder vermogen aan de bv ter beschikking moet stellen. In beginsel is dit ter grootte
van het nominale bedrag waarvoor hij aandelen neemt. Dit nominale bedrag wordt vermeld in
de statuten;
2. Zeggenschapsfunctie: volgens art. 2:228 BW is aan aandelen stemrecht in de
aandeelhoudersvergadering verbonden. Met een aandeel kan zeggenschap in de bv worden
uitgeoefend. In beginsel levert ieder aandeel één stem op. Voor het aantal in de
aandeelhoudersvergadering uit te brengen stemmen is in beginsel de omvang van het
aandelenbezit doorslaggevend. De bv heeft dus een plutocratisch karakter. Hoe meer
aandelen iemand heeft, des te machtiger is hij in de aandeelhoudersvergadering en dus in de
bv. In de statuten kan dit echter volgens art. 228 lid 4 BW anders geregeld worden;
3. Winstverdelingsfunctie: volgens art. 2:216 BW geeft ieder aandeel recht op een gedeelte van
de winst. De winst wordt over de aandelen verdeeld. De winstuitkering wordt ook wel dividend
genoemd. In beginsel geldt: hoe meer aandelen iemand bezit, des te groter is het winstrecht
van diegene. Afwijkingen zijn de vinden in art. 2:216 lid 6 en lid 7 BW.
Voor een aandeelhouder vervult het aandeel nog een belangrijke functie. Het is voor hem een
vermogensobject, omdat het voor overdracht vatbaar is. Met de handel in aandelen kan geld worden
verdiend. Een aandeel kan volgens art. 2:198 BW ook verpand worden en er kan volgens art. 474c-
474i Rv beslag op gelegd worden door een onbetaalde schuldeiser van de aandeelhouder.
,Kenmerken van de besloten vennootschap
Een bv is besloten. Dit betekent dat de uitgegeven aandelen op naam staan en overdracht in beginsel
niet vrij kan plaatsvinden. In beginsel moeten over te dragen aandelen eerst aan
medeaandeelhouders aangeboden worden. Dit staat in art. 2:195 lid 1 BW. De statuten mogen de
aandelenoverdracht echter vrijmaken. De blokkeringsregelingen uit art. 2:195 BW zorgen ervoor dat
aandelen in een bv niet vrij verhandelbaar zijn. De overdracht van aandelen kan in ieder geval alleen
bij notariële akte plaatsvinden. Alle houders van aandelen in een bv zijn opgenomen in een register
dat het bestuur bijhoudt. Dit aandeelhoudersregister wordt besproken in art. 2:194 BW.
Een bv heeft een beperkte aansprakelijkheid. In beginsel zijn aandeelhouders en bestuurders niet
aansprakelijk voor handelingen die in naam van de bv zijn verricht. Bovendien is een aandeelhouder
niet gehouden in de verliezen van de vennootschap bij te dragen boven het bedrag dat op zijn
aandelen behoort te worden gestort. Dit staat in art. 2:175 BW.
Bij oprichting worden de statuten vastgesteld volgens art. 2:177 BW. Deze liggen op het kantoor van
het handelsregister ter inzage volgens art. 2:180 lid 1 BW. De inrichting van een bv is dus openbaar.
In art. 2:177 BW staat wat de minimale inhoud van de statuten is.
De naamloze vennootschap
Een naamloze vennootschap wordt veelal gebruikt voor grote ondernemingen. Dit komt omdat er
diensten van de effectenbeurs nodig zijn. Het verhandelen van aandelen via de effectenbeurs is alleen
mogelijk als de nv een beursnotering heeft. Het minimumkapitaal van een nv is volgens art. 2:67 lid 2
BW €45000. Ook hierdoor is een nv minder aantrekkelijk voor kleinere ondernemingen.
Een nv heeft een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal volgens art. 2:64 BW. Daarmee wijkt
de nv af van de bv. Voor de bv is het maatschappelijk kapitaal namelijk facultatief (zie hoofdstuk 3) en
bij een bv kan er volstaan worden met de uitgifte van één aandeel. Net als de bv is de nv een
kapitaalassociatie. De functies van aandelen zijn bij de nv gelijk aan die bij de bv: vermogen
aantrekken (art. 2:80 BW), winst verdelen (art. 2:105 BW) en stemrecht (art. 2:118 BW).
Een nv mag ook aandelen aan toonder uitgeven die vrij overdraagbaar zijn. De namen van houders
van toonderaandelen staan niet in het aandeelhoudersregister. Een nv mag echter wel aandelen op
naam uitgeven volgens art. 2:82 BW. Als dit gebeurt, moet het bestuur een register bijhouden met de
namen van de aandeelhouders op naam volgens art. 2:85 BW.
De maatschap en de vennootschap onder firma
Een maatschap is een obligatoire, wederkerige overeenkomst tot samenwerking van twee of meer
personen. Het sluiten van een maatschapsovereenkomst is in beginsel vormvrij. Een maatschap is
gericht op het behalen van een vermogensrechtelijk voordeel dat aan de vennoten ten goede komt. Dit
wordt bereikt door samenwerking. De maatschap heeft dus net als de bv en nv een
winstverdelingsdoel. Maten willen samenwerken voor gemeenschappelijke rekening tot een
gemeenschappelijk doel. De opbrengsten worden volgens een verdeelsleutel die opgenomen is in de
maatschapsovereenkomst over de maten verdeeld. Maten moeten daarvoor iets inbrengen. Zij
moeten een waarde aan de maatschap ter beschikking stellen. Dit kan onder andere een gebouw of
arbeid zijn. De maatschap is geregeld in Titel 9 van Boek 7A BW.
Als een maatschap onder gemeenschappelijke naam een onderneming of bedrijf uitoefent, wordt er
gesproken van een vennootschap onder firma. Belangrijk is dat vennoten een hoofdelijke
verbondenheid kennen voor verbintenissen van de vof. Dit is opgenomen in art. 18 K. Bij een
maatschap is dit niet het geval. Maten zijn voor gelijke delen aansprakelijk voor de verbintenissen van
de maatschap. Dit is opgenomen in art. 7A:1680 BW.
Samenwerking of personenassociatie
Voor zowel de maatschap als de vof geldt het samenwerkingsvereiste. Dit houdt in dat de vennoten op
gelijke voet samen moeten werken. Eén vennoot kan niet ondergeschikt zijn aan de anderen. Dat zou
op het bestaan van een arbeidsovereenkomst kunnen wijzen.
, Er moet overleg plaatsvinden over de manier waarop de gezamenlijke activiteit wordt beoefend. Er
wordt ook wel gezegd dat een maatschap of vof intuitu personae (= omwille van de persoon) wordt
aangegaan. Een vennootschapsovereenkomst wordt niet afgesloten met een willekeurig iemand. Een
maatschap en vof worden dan ook wel personenassociaties of personenvennootschappen genoemd.
Het kapitaal is niet het scharnier, maar de persoon van de vennoot. Zowel voor het ontstaan als voor
het voortbestaan van de vennootschap is de persoon van beslissend belang.
Bij een nv en bv is er in veel mindere mate sprake van samenwerking. Wel moeten aandeelhouders
volgens art. 2:8 lid 1 BW met elkaars belangen rekening houden. Ze staan wel met elkaar in
betrekking. Een nv en bv zijn in de eerste plaats intuitu pecuniae (= omwille van het geld) aangegaan.
Als aandeelhouders een samenwerkingsovereenkomst aangaan waarbij een gezamenlijk beleid wordt
vastgesteld op het gebied van financiering en investeringen, wordt er ook wel gesproken van een joint
venture.
Er kan onderscheid gemaakt worden in:
Stille maatschap: er blijkt doorgaans naar buiten toe niets van gezamenlijke beroeps- of
bedrijfsuitoefening. Dit komt veel voor in de agrarische sector. Deze hoeft niet in het
handelsregister te worden ingeschreven als er geen onderneming in stand gehouden wordt;
Openbare maatschap: een beroep wordt voor derden op een duidelijk kenbare wijze onder
een gemeenschappelijke naam naar buiten uitgeoefend.
Beroeps- en bedrijfsuitoefening
Er moet onderscheid gemaakt worden tussen beroepsuitoefening en bedrijfsuitoefening. Voor de
gezamenlijke bedrijfsuitoefening onder gemeenschappelijke naam gelden namelijk strengere
aansprakelijkheidsregels dan voor de beroepsuitoefening. Beroepsuitoefening wijst op persoonlijke
dienstverrichting. De persoonlijke kwaliteiten van de dienstverrichter staan voorop. Een
beroepsbeoefenaar behartigt het welzijn van zijn cliënt. Er is een zekere mate van vertrouwelijkheid
tussen cliënt en dienstverlener. Er is ook sprake van het beroepsgeheim. Tot beroepen behoren
advocaten, medici, notarissen en accountants. Bedrijfsuitoefening wijst op het tegenovergestelde.
Bedrijfsbeoefenaren gaan vaker transacties aan met derden.
Maatschap en vof
De verschillen tussen de maatschap en de vof doen zich dus voor op twee punten:
1. Bij een vof heeft iedere vennoot vertegenwoordigingsbevoegdheid volgens art. 17 lid 1 K. In
de vennootschapsovereenkomst kan de vertegenwoordigingsbevoegdheid van een vennoot
echter wel beperkt worden. Bij een maatschap mag een maat alleen namens andere maten
optreden als deze hem daarvoor volmacht hebben gegeven volgens art. 7A:1679 BW;
2. Bij een vof zijn alle vennoten hoofdelijk verbonden voor schulden volgens art. 18 K. Bij een
maatschap zijn maten in beginsel slechts voor gelijke delen verbonden voor schulden volgens
art. 7A:1679 en 1680 BW.
Volgens art. 29 K. wordt de vof bij het achterwege laten van de inschrijving geacht te zijn aangegaan
voor alle zaken en voor onbepaalde tijd. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van de vennoten is dan
onbeperkt. Als een vennoot op naam van de vof handelt zijn de vof en zijn medevennoten voor alle
mogelijke transacties verbonden. Er is een verzachting. De gebondenheid van de vof en de vennoten
geldt namelijk niet wanneer de wederpartij van de vof van een beperking of uitsluiting van de
vertegenwoordigingsbevoegdheid niet onkundig kon zijn.
Verschillen tussen de nv en bv en de maatschap en vof
Er zijn een aantal verschillen tussen de nv en bv en de maatschap en vof:
Bij een nv en bv zijn de aandeelhouders niet aansprakelijk voor handelingen die in de naam
van de nv of bv zijn verricht. Voor maten en vennoten geldt strengere aansprakelijkheid;
Een nv en bv moeten een jaarrekening opmaken, vaststellen en openbaar maken. De
jaarrekening moet ook bij het handelsregister gedeponeerd worden. De financiële stand van
de nv en bv is dus zichtbaar voor iedereen. Dit is bij een maatschap en vof niet het geval;
Een aandeelhouder kan de kapitaalvennootschap niet opzeggen, maar een vennoot van een
personenvennootschap kan de vennootschap wel verlaten;
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rugbedrijfskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
