100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Volledige en uitgebreide samenvatting van het vak Gedragstherapie €5,19   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Vrije Universiteit Brussel (VUB)
  4.  
  5. Psychologie
  6.  
  7. Gedragstherapie

Samenvatting

Volledige en uitgebreide samenvatting van het vak Gedragstherapie

2 beoordelingen
 201 keer bekeken  19 keer verkocht
  • Vak
  • Gedragstherapie
  • Instelling
  • Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Dit een volledige en uitgebreide samenvatting van het vak gedragstherapie. gemaakt aan de hand van de slides en notities. waar nodig ook met extra informatie uit teksten of van online.

Voorbeeld 10 van de 167  pagina's

Document informatie

  • 18 december 2023
  • 167
  • 2023/2024
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • gedragstherapie

Geschreven voor

  • Vrije Universiteit Brussel (VUB)
  • Psychologie
  • Gedragstherapie
Alle documenten voor dit vak (23)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: lieslkunnen • 1 week geleden

review-writer-avatar

Door: aminaxoxo • 5 maanden geleden

Leerde heel vlot, duidelijk geschreven

Verkoper

avatar-seller
aurlieweverbergh

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB


Gedragstherapie
1 Introductie gedragstherapie .............................................................................................. 10
1.1 Historisch perspectief ............................................................................................... 10
1.1.1 1st wave CBT ..................................................................................................... 10
1.1.2 2nd wave CBT .................................................................................................... 10
1.1.3 3rd wave CBT .................................................................................................... 10
1.1.4 4th wave CBT..................................................................................................... 10
1.2 Wat is gedragstherapie? ........................................................................................... 11
1.2.1 Nood aan handvaten ........................................................................................... 11
1.3 Kenmerken van de gedragstherapie ......................................................................... 12
1.3.1 Gedrag is het centrale aangrijpingspunt voor behandeling ................................ 12
1.3.2 Gedragstherapeuten zijn directief ....................................................................... 12
1.3.3 Kortdurende behandeltrajecten .......................................................................... 12
1.3.4 Gebaseerd op de leertheorie en wetenschap ....................................................... 13
1.3.4.1 Scientist practitioner ................................................................................... 13
1.4 Gedragstherapie en psychopathologie ...................................................................... 13
1.4.1 Leermodel ........................................................................................................... 13
1.5 De gedragstherapeutische casusconceptualisatie ..................................................... 13
1.5.1 Het belang van casusconceptualisatie ................................................................ 13
1.5.2 Essentiële modellen ............................................................................................ 14
1.5.3 Het dynamische diagnostische procesmodel (Vanden Bogaerde et al.,2022) .... 15
1.5.3.1 Uitgangspunten & kernprincipes ................................................................ 15
1.6 Samenwerking en therapeutische relatie .................................................................. 15
1.6.1 De therapeutische relatie binnen het CBT kader ................................................ 15
1.6.2 Belang van de therapeutische relatie .................................................................. 16
1.6.3 Wetenschappelijk onderbouwde elementen voor een goede TR........................ 17
1.6.4 Interpersoonlijke dynamieken ............................................................................ 17
1.6.5 Belang van een goede casusconceptualisatie ..................................................... 17
1.6.6 Begrijpen van de motivatie tot verandering ....................................................... 18
1.6.7 Volgen en sturen ................................................................................................. 18
1.7 Weerstand en ambivalentie ...................................................................................... 19
1.8 Overdracht en tegenoverdracht ................................................................................ 19
1.9 Moeilijkheden in de therapeutische relatie? ............................................................. 20
2 Dynamisch diagnostisch procesmodel ............................................................................. 21
2.1 Exploratie ................................................................................................................. 21
2.1.1 Wat neem je mee naar het eerste gesprek? ......................................................... 21


1

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
2.1.2 De cliënt en zijn context ..................................................................................... 22
2.1.3 Inventarisatie van klachten en probleemgebieden.............................................. 24
2.1.4 De hulpvraag ...................................................................................................... 26
2.1.4.1 Valkuilen ..................................................................................................... 26
2.1.5 Acuut gevaar of dreiging .................................................................................... 26
2.1.6 Ontwikkelingsgeschiedenis van de cliënt .......................................................... 27
2.2 Taxatie ...................................................................................................................... 28
2.2.1 Werken in verschillende versnellingen .............................................................. 28
2.2.1.1 Essentiële factoren ...................................................................................... 29
2.2.2 Selectie van het eerste te behandelen probleem (probleemselectie) .................. 29
2.2.3 Globaal proces model ......................................................................................... 30
2.2.3.1 Persoonsgerichte visie ................................................................................. 30
2.2.3.2 Interactionele visie ...................................................................................... 30
2.2.3.3 Globaal proces model ................................................................................ 31
3 Analyse ............................................................................................................................. 33
3.1 Onderkennende diagnostiek ..................................................................................... 33
3.1.1 Inleiding ............................................................................................................. 33
3.1.2 Operationaliseren van onderzoeksvragen en hypothesen ................................... 33
3.1.2.1 Semigestructureerde interviews en vragenlijsten ........................................ 34
3.1.2.2 Gepersonaliseerde huiswerkopdrachten en observaties .............................. 34
3.1.2.3 Topografische analyse................................................................................. 37
3.1.2.4 Observatie ................................................................................................... 38
3.1.2.5 Blended mogelijkheden .............................................................................. 39
3.2 Verklarende diagnostiek ........................................................................................... 39
3.2.1 Klassieke conditionering en de betekenisanalyse .............................................. 40
3.2.1.1 Klassieke conditionering: theoretische basis .............................................. 41
3.2.1.1.1 Acquisitie ................................................................................................ 42
3.2.1.1.2 Aversieve conditionering ........................................................................ 43
3.2.1.1.3 Extinctie .................................................................................................. 45
3.2.1.1.4 Inhibitorische conditionering .................................................................. 45
3.2.2 Drie paden naar het aanleren van een verband ................................................... 46
3.2.2.1 Directe ervaring........................................................................................... 46
3.2.2.2 Modelling .................................................................................................... 46
3.2.2.3 Informatie .................................................................................................... 47
3.2.2.4 Klinisch: hypothesen formuleren over pad van acquisitie .......................... 47
3.2.3 Belangrijke begrippen ........................................................................................ 47
3.2.3.1 Summatie .................................................................................................... 47

2

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
3.2.3.2 Differentiatie ............................................................................................... 48
3.2.3.3 Generalisatie ............................................................................................... 48
3.2.3.4 Hogere orde conditionering ........................................................................ 49
3.2.3.5 Rol van context ........................................................................................... 50
3.2.3.6 Contiguïteit en contingentie ........................................................................ 50
3.2.4 Van experiment naar klinische casusconceptualisatie: de betekenisanalyse...... 51
3.2.4.1 Componenten van een betekenisanalyse ..................................................... 52
3.2.4.1.1 CS ........................................................................................................... 52
3.2.4.1.2 UCS/UCR ............................................................................................... 53
3.2.4.1.3 Leergeschiedenis .................................................................................... 55
3.2.4.1.4 Het verband tussen de CS en UCS/UCR ................................................ 56
3.2.4.1.5 CR ........................................................................................................... 57
3.2.4.1.6 Dieper liggende associaties .................................................................... 57
3.2.4.1.7 Casus karen ............................................................................................. 57
3.2.4.1.8 Extra voorbeeld: casus 2 ......................................................................... 58
3.3 Operante conditionering en de operante analyse ...................................................... 59
3.3.1 Theoretische basis .............................................................................................. 59
3.3.1.1 De zes procedures van operante conditionering ......................................... 60
3.3.1.2 Bekrachtiging .............................................................................................. 61
3.3.1.2.1 Positieve bekrachtiging +S+ ................................................................... 61
3.3.1.2.2 Negatieve bekrachtiging -S- ................................................................... 62
3.3.1.2.3 °SNEG of °S- ........................................................................................... 62
3.3.1.3 Bestraffing ................................................................................................... 63
3.3.1.3.1 Positieve straf +S- ................................................................................... 63
3.3.1.3.2 Negatieve straf -S+ ................................................................................ 63
3.3.1.3.3 °S+ .......................................................................................................... 64
3.3.1.4 Discriminatief leren .................................................................................... 64
3.3.1.5 Bijkomende principes van operante conditionering ................................... 64
3.3.1.5.1 Contiguïteit en contingentie.................................................................... 64
3.3.1.5.2 Primaire en secundaire bekrachtigers ..................................................... 64
3.3.1.5.3 Veralgemeende secundaire bekrachtigers............................................... 65
3.3.1.5.4 Sociale bekrachtigers .............................................................................. 65
3.3.1.5.5 Selecteren van bekrachtigers .................................................................. 66
3.3.1.5.6 Extrinsieke vs. intrinsieke bekrachtiging................................................ 66
3.3.1.5.7 Schema’s van bekrachtiging ................................................................... 67
3.3.2 De functie analyse: klinische toepassing operante conditionering ..................... 68
3.3.2.1 Selectie van operant coping gedrag ............................................................ 68

3

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
3.3.2.2 Persoonsgerichte analyse van relevante consequenties .............................. 69
3.3.2.3 Positieve verwachte gevolgen versus reële negatieve gevolgen ................. 70
3.3.2.4 Korte versus lange termijn gevolgen .......................................................... 71
3.3.2.4.1 Vicieuze cirkels ...................................................................................... 71
3.3.2.5 Leergeschiedenis en culturele/ maatschappelijke context van de cliënt ..... 72
3.3.2.6 Rekening houdend met het zelfbeeld van de cliënt .................................... 73
3.3.2.6.1 Zelfondermijnende vicieuze cirkels........................................................ 74
3.3.2.7 Casus karen ................................................................................................. 75
3.3.2.8 Voorbeeld casus 2 ....................................................................................... 76
3.3.2.9 Voorbeeld casus 3 ....................................................................................... 77
3.4 Het kernproces .......................................................................................................... 78
3.4.1 De integratie van de betekenisanalyse en de functieanalyse .............................. 78
3.4.2 Casus Karen ........................................................................................................ 79
3.4.3 Casus 2 ............................................................................................................... 79
3.4.4 Casus 3 ............................................................................................................... 79
3.4.5 Behandeling ........................................................................................................ 80
4 Behandelplan en eerste generatie gedragstherapeutische technieken .............................. 81
4.1 Opstellen behandelplan ............................................................................................ 81
4.1.1 Doelen opstellen ................................................................................................. 82
4.1.1.1 Behandeldoelen ........................................................................................... 82
4.1.1.2 SMART formuleren van doelen .................................................................. 82
4.1.2 Interventies koppelen aan doelen ....................................................................... 83
4.1.3 Implementatie van interventies .......................................................................... 84
4.1.3.1 Hoe interventies implementeren? ............................................................... 84
4.1.3.1.1 Psycho-educatie ...................................................................................... 84
4.1.3.1.2 Implementatie zelf .................................................................................. 84
4.1.3.1.3 Transfer naar de persoonlijke situatie van de cliënt ............................... 84
4.1.3.2 Blended mogelijkheden .............................................................................. 85
4.1.3.3 Structuur over de sessies heen .................................................................... 85
4.1.4 Overzicht (basis) interventies in de (cognitieve) gedragstherapie ..................... 86
4.2 Exposure ................................................................................................................... 87
4.2.1 Definitie .............................................................................................................. 87
4.2.2 Theoretische achtergrond ................................................................................... 87
4.2.2.1 Exposure= habituatie .................................................................................. 87
4.2.2.2 Exposure = verandering van betekenisverlening ........................................ 88
4.2.2.3 Geheugen .................................................................................................... 89
4.2.2.4 Exposure = habituatie? ................................................................................ 89

4

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
4.2.2.5 Exposure = extinctie ................................................................................... 89
4.2.2.6 Emotionele verwerking ............................................................................... 90
4.2.3 Inhibitoir leren .................................................................................................... 90
4.2.3.1 Disconfirmeren van verwachtingen ............................................................ 91
4.2.3.1.1 Implicaties .............................................................................................. 92
4.2.3.2 Deepened extinction .................................................................................... 94
4.2.3.3 Occasional reinforced exposure .................................................................. 94
4.2.3.4 Wegnemen van veiligheidssignalen/ gedragingen ...................................... 94
4.2.3.5 Variabiliteit ................................................................................................. 94
4.2.3.6 Retrieval cues .............................................................................................. 95
4.2.3.7 Multiple contexten ...................................................................................... 95
4.2.3.8 Affectlabeling ............................................................................................. 95
4.2.3.9 Uitdagingen inhibitorisch leermodel ........................................................... 95
4.2.4 Toepassingsvormen ............................................................................................ 96
4.2.4.1 In vivo vs. in vitro ....................................................................................... 96
4.2.4.2 In virtual reality ........................................................................................... 96
4.2.4.3 Responspreventie ........................................................................................ 96
4.2.4.4 Graduele exposure vs. flooding .................................................................. 96
4.2.4.5 Contraconditionering .................................................................................. 96
4.2.5 Exposure concreet .............................................................................................. 98
4.2.5.1 Oefenen ....................................................................................................... 98
4.2.5.2 Veiligheidsgedrag en exposure ................................................................... 98
4.2.5.3 Sequentieel/ referentieel .............................................................................. 99
4.2.5.4 Blootstelling aan alle elementen van de representatie .............................. 100
4.2.5.5 Tot slot ...................................................................................................... 100
5 Gedragstherapie op niveau R ......................................................................................... 101
5.1 Interventies op niveau R ......................................................................................... 101
5.1.1 Operante technieken ......................................................................................... 101
5.1.2 In functie van functieanalyse............................................................................ 101
5.1.3 Toename gewenst gedrag ................................................................................. 102
5.1.3.1 Interventies gericht op het versterken van gedrag & vaardigheden .......... 102
5.1.3.2 Toename gewenst operant gedrag: reinforcement .................................... 102
5.1.3.2.1 Soorten bekrachtigers ........................................................................... 102
5.1.3.2.2 Token economy .................................................................................... 103
5.1.3.2.3 Gebruik van bekrachtigers .................................................................... 103
5.1.3.2.4 Shaping vs. chaining ............................................................................. 103
5.1.4 Afname ongewenst gedrag ............................................................................... 104

5

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
5.1.4.1 Isolatie: time out ....................................................................................... 104
5.1.4.2 Response cost ............................................................................................ 104
5.1.4.3 Overcorrectie ............................................................................................. 104
5.1.4.4 Voor en nadelen bestraffing ...................................................................... 104
5.1.4.5 Wanneer bestraffing gebruiken? ............................................................... 105
5.1.4.6 Hoe goed straffen ...................................................................................... 105
5.1.4.7 Habit reversal ............................................................................................ 105
5.2 CBT interventies op niveau R ................................................................................ 105
5.2.1 Gedragsactivatie ............................................................................................... 105
5.2.1.1 Activatie .................................................................................................... 107
5.2.2 Vaardigheidstraining ........................................................................................ 107
5.2.2.1 Emotieregulatie vaardigheden: CR of R? ................................................. 108
5.2.2.1.1 Emotionele respons............................................................................... 108
5.2.2.1.2 Stresshantering...................................................................................... 108
5.2.2.1.3 Coping .................................................................................................. 109
5.2.2.1.4 Emotieregulatiestrategieën ................................................................... 109
5.2.2.1.5 Flexibiliteit............................................................................................ 110
5.2.2.1.6 Modaal model van emoties (Gross, 2007) ............................................ 110
5.2.2.1.7 Procesmodel van emotieregulatie (Gross & Thompson) ...................... 111
5.2.3 Zelfcontroletechnieken .................................................................................... 112
5.2.3.1 Primaire en secundaire bekrachtigers ....................................................... 112
5.2.3.2 Zelfcontrole bij verschillende soorten gedrag ........................................... 113
5.2.3.3 Onderdelen van zelfcontrole ..................................................................... 113
6 Interventies op niveau UCS/UCR, CR en CS : Cognitieve therapie .............................. 114
6.1 Aangrijpingspunt UCS/UCR .................................................................................. 114
6.1.1 Theoretische achtergrond ................................................................................. 114
6.1.1.1 Basisaanname ............................................................................................ 114
6.1.1.2 Relatie tussen cognitieve schema’s en psychopathologie ......................... 115
6.1.1.3 Cognitief schema ...................................................................................... 115
6.1.1.4 Cognitief model van Beck ........................................................................ 116
6.1.1.4.1 Negatieve zelfschema’s ........................................................................ 117
6.1.1.4.2 Kernschema’s ....................................................................................... 117
6.1.2 Cognitieve therapie: retrieval competition (Brewin)........................................ 118
6.1.2.1 Welk niveau van gedachten dient bewerkt te worden? (Padesky) ............ 118
6.1.2.1.1 Wanneer toch werken aan kerngedachten?........................................... 118
6.1.3 Uitdagingen van automatische gedachten, assumpties en kerngedachten ....... 119
6.1.3.1 Automatische gedachten ........................................................................... 119

6

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
6.1.3.1.1 Het opsporen van automatische gedachten ........................................... 119
6.1.3.2 Bijhouden van stemming .......................................................................... 120
6.1.3.3 Neerwaartse pijl techniek .......................................................................... 120
6.1.3.3.1 Als dat waar zou zijn… ........................................................................ 121
6.1.4 (Her)evalueren van automatische gedachten, assumpties en kernschema’s .... 121
6.1.4.1 Socratische dialoog ................................................................................... 122
6.1.4.2 Columbo techniek ..................................................................................... 122
6.1.4.3 Advocaat van de duivel ............................................................................. 122
6.1.4.4 Meten met twee maten .............................................................................. 123
6.1.4.5 Informatie opzoeken/navragen .................................................................. 123
6.1.4.6 Kansberekening ......................................................................................... 123
6.1.4.7 Taartpunttechniek...................................................................................... 124
6.1.4.8 Kosten-baten analyse ................................................................................ 125
6.1.4.9 Bewijzen voor en tegen ............................................................................. 126
6.1.4.9.1 Kwaliteit van bewijslast onderzoeken .................................................. 127
6.1.4.9.2 Rechtbanktechniek................................................................................ 127
6.1.4.10 Meerdimensionaal evalueren .................................................................... 128
7 Interventies op niveau UCS/UCR: Schematherapie ....................................................... 129
7.1 Schema’s als handvat voor UCS/UCR thema’s ..................................................... 129
7.1.1 Schemagerichte benadering Jeffrey Young ...................................................... 129
7.1.1.1 Vroege onaangepaste schema’s ................................................................ 130
7.1.1.1.1 Temperament X dysfunctionele ervaring ............................................. 130
7.1.1.1.2 Unmet basic needs ................................................................................ 131
7.2 5 schemadomeinen ................................................................................................. 132
7.2.1 Onverbondenheid en afwijzing ........................................................................ 133
7.2.1.1 Verlatings instabiliteit ............................................................................... 133
7.2.1.2 Wantrouwen/ misbruik .............................................................................. 133
7.2.1.3 Emotionele deprivatie ............................................................................... 134
7.2.1.4 Minderwaardigheid/ schaamte .................................................................. 134
7.2.1.5 Sociale isolatie/ vervreemding .................................................................. 135
7.2.2 Verzwakte autonomie en verzwakte prestaties ................................................ 135
7.2.2.1 Afhankelijkheid/ incompetentie ................................................................ 135
7.2.2.2 Kwetsbaarheid voor gevaar en ziekte ....................................................... 135
7.2.2.3 Kluwen/ verstrengeling ............................................................................. 136
7.2.2.4 Mislukking ................................................................................................ 136
7.2.3 Verzwakte grenzen ........................................................................................... 136
7.2.3.1 Zich rechten toe eigenen ........................................................................... 136

7

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
7.2.3.2 Gebrek aan zelfbeheersing/impulsiviteit ................................................... 137
7.2.4 Gerichtheid op ander ........................................................................................ 137
7.2.4.1 Onderwerping ........................................................................................... 137
7.2.4.2 Zelfopoffering ........................................................................................... 138
7.2.4.3 Goedkeuring en erkenning zoeken ............................................................ 138
7.2.5 Overmatige waakzaamheid en inhibitie ........................................................... 138
7.2.5.1 Emotionele remming/ inhibitie ................................................................. 138
7.2.5.2 Meedogenloze normen .............................................................................. 139
7.3 YSQ – 16 schema’s ................................................................................................ 139
7.3.1 Identificeren van schema’s ............................................................................... 140
7.3.2 De cliënt conceptualiseren in schema’s ........................................................... 140
7.4 Copingstijlen en schemamodi ................................................................................ 141
7.4.1 Copingstijlen .................................................................................................... 141
7.4.2 Het modusmodel .............................................................................................. 143
7.4.2.1 Schema modi inventory (SMI) .................................................................. 145
7.5 Behandeling ............................................................................................................ 145
7.5.1 Algemeen overzicht .......................................................................................... 145
7.5.2 Veranderen van schema’s................................................................................. 146
7.5.2.1 Cognitieve technieken ............................................................................... 146
7.5.2.2 Experiëntiële technieken ........................................................................... 146
7.5.2.3 Interpersoonlijke technieken ..................................................................... 147
7.5.2.4 Gedragstechnieken .................................................................................... 147
7.5.3 Protocol ‘lichtere’ persoonlijkheidsstoornissen ............................................... 147
7.5.4 Protocol voor BPS ............................................................................................ 147
8 Derde generatie CBT: ACT & Mindfulness .................................................................. 148
8.1 Mindfulness ............................................................................................................ 148
8.1.1 Formele en informele oefeningen .................................................................... 149
8.1.2 Ervaren is de essentie ....................................................................................... 149
8.1.3 MBSR/MBCT .................................................................................................. 149
8.2 Acceptance & commitment therapie ...................................................................... 150
8.2.1 Inleiding ........................................................................................................... 150
8.2.2 Theoretische achtergrond ................................................................................ 150
8.2.2.1 Functioneel contextualisme....................................................................... 150
8.2.2.1.1 Regelgeleid gedrag ............................................................................... 150
8.2.2.2 Relational frame theory (RFT) .................................................................. 151
8.2.2.2.1 Leren van verbanden ............................................................................ 151
8.2.2.2.2 Veranderingen van betekenis................................................................ 152

8

,Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB
8.2.2.2.3 Verschillende soorten relaties .............................................................. 153
8.2.3 Algemene aspecten van een ACT-behandeling................................................ 153
8.2.3.1 Acceptatie ................................................................................................. 154
8.2.3.2 Defusie ...................................................................................................... 155
8.2.3.3 Zelf ............................................................................................................ 155
8.2.3.4 Contact met het huidige moment .............................................................. 156
8.2.3.5 Waarden .................................................................................................... 156
8.2.3.6 Toegewijde actie ....................................................................................... 157
8.2.4 Interventies binnen ACT .................................................................................. 157
9 Evaluatie van interventie/ behandeling .......................................................................... 158
9.1 Evaluatie ................................................................................................................. 158
9.1.1 N =1 .................................................................................................................. 158
9.1.2 Metingen........................................................................................................... 158
9.1.2.1 Waarom therapeuten geen systematische metingen doen ......................... 158
9.1.3 Systematische evaluatie .................................................................................... 159
9.1.3.1 Rationale naar cliënten .............................................................................. 160
9.1.3.2 Wat evalueren? .......................................................................................... 160
9.1.3.3 Hoe vaak evalueren? ................................................................................. 160
9.2 Verandering omwille van interventie ..................................................................... 161
9.2.1 Klinisch significante verandering ..................................................................... 162
9.2.1.1 3 criteria voor klinisch significante verandering....................................... 162
9.2.1.2 Reliable change index ............................................................................... 163
9.2.2 Bespreken met de cliënt ................................................................................... 164
9.3 Evaluatie van de therapie ....................................................................................... 164
10 Samengevat .................................................................................................................... 165




9

, Aurélie Weverbergh 1 MA PSYCH 2023-2024
VUB

1 Introductie gedragstherapie
1.1 Historisch perspectief
❖ CBT komt als reactie op psychodynamische stroming die zeer populair was en kwam van
onderzoekers die wat wouden afstappen van de concepten zoals het onbewuste en introspectie.

1.1.1 1st wave CBT
❖ Watson wou afstand nemen van introspectie en het onbewust
❖ Gedrag als centraal aangrijpingspunt binnen therapie
o Het enige dat we echt kunnen observeren is gedrag. Voor gevoelens en gedachten
kunnen we eventueel non)verbale hints gebruiken om deze af te leiden maar er is geen
zekerheid, bij gedrag wel.
❖ Wijzigen emotionele responsen door exposure en systematische desensitisatie
o Ging bv. angstresponsen proberen aanpakken aan de hand van exposure en
desensitisatie
❖ Wijzigen gedrag door operante procedures (bekrachtiging / bestraffing)

1.1.2 2nd wave CBT
❖ Ellis / Beck > inclusie ‘internal experiences: thoughts, feelings, wishes, daydreams and
attitudes’
o Zeiden dus dat men de gedachten, gevoelens,… niet los kan zien van het gedrag en er
moet dus ook aandacht aan gegeven worden
❖ Cognitieve therapie = automatische gedachten, gevolgtrekkingen en assumpties
o Je kan gedrag niet los zien van context en bepaalde interpretaties van die persoon
o Gingen dus meer inzoomen op cognities, interpretaties
▪ Vb.: “waarom is deze persoon zo bang om te spreken in publiek” => publiek
is op zichzelf niet beangstigend maar de cognities of interpretaties die de
personen maken zorgen voor die angst vb.: “ik ga af gaan, ze gaan me
uitlachen”
▪ Gaat vaak om de geloofwaardigheid van eigen gedachten, interpretaties zelf
als die irrationeel zijn. (natuurlijk weet een persoon met spinnenangst dat die
spin hem niet gaat opeten en dat die banger is van hem)
❖ Integratie cognitieve therapie en gedragstherapie

1.1.3 3rd wave CBT
❖ Omgaan met gedachten / gevoelens i.p.v. wijzigen van
o We moeten gedachten en gevoelens niet gaan wijzigen maar je moet er mee leren
omgaan. Cliënten leren accepteren dat ze angstig zijn
❖ Segal, Williams, Teasdale, Kabat-Zinn: mindfulness en mindfullness-based cognitive therapy
❖ Hayes: Acceptance & commitment therapy
o Zoals hierboven aangegeven we gaan de gevoelens of gedachten niet wijzigen maar
accepteren.

1.1.4 4th wave CBT
❖ Focus op verstoorde cognitieve (informatieverwerkings-) processen
o Vb.: mensen met angsten hebben een verhoogde vigilantie voor die zaken waarvoor ze
bang zijn. iemand met een spinnenangst zal in een kamer ook direct naar plekjes
kijken waar er spinnen kunnen zitten en die dus ook snel opmerken



10

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aurlieweverbergh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 79650 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,19  19x  verkocht
  • (2)
  Kopen