Samenvatting: Assets for health
H1: Ecohealth 30/1/2023
Wat zijn omgevingsfactoren die gezondheid kunnen beïnvloeden:
- Hitte stress (veroorzaakt extreme warmte door verstening/weinig wind)
- Luchtkwaliteit (smok, rook, uitlaatgassen, varkensstallen)
- Wateroverlast (extreme regen, hagel, sneeuwbuien)
- Ziektes door dieren (andere exotische diersoorten, allergieën, infecties)
Wat zijn omgevingshulpbronnen die gezondheid kunnen beïnvloeden
- Groen in de stad en rondom de stad (natuur, bos, parken, weilanden)
- Actieve leefacties bevorderen (fietswegen, verkeersveiligheid, minder verkeersongevallen)
- Afbeeldingen van natuur kunnen al een positief effect hebben op je gemoedstoestand
- Licht bevorderd gezondheid, veel schaduw creëert koelte ruimtes (vooral in de ochtend)
(open ruimtes en dus afstand tussen gebouwen zorgt voor meer licht inval)
Actuele projecten over groene leefomgeving en de gezondheid
Groene Loper Maastricht (eerst snelweg dwars door de stad, nu onder de stad)
Omgevingswet ingang 1/1/2024
Programma Gezonde Groene Leefomgeving (Gemeente Utrecht)
2023: historische strafzaken
- Openbaar ministerie start strafrechtelijk onderzoek naar bedrijven zoals tata steel voor
gezondheidseffecten
- Zelfs kleine blootstellingen (lozingen kwik in Waddenzee) kunnen door lange tijd wel grote
effecten hebben
Examinering: wetenschappelijk adviesrapport voor een gezonde leefomgeving en presenteren aan
een opdrachtgever.
Definitie gezondheid:
Mentale fysieke leef toestand van de mens, afwezigheid van ziekte of gebrek.
Gezondheid is de afwezigheid van ziekte of gebrek’ (de verouderde definitie)
Een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn’
(WHO, 1946) WELLBEING/ KWALITEIT VAN LEVEN
A resource of everyday living that allows us to cope with, manage and even change our
environments’ (Ottawa Charter, 1986). OPPORTUNITY/KANSENGELIJKHEID
- An ability to adapt and self-manage in the face of social, physical and emotional challenges’
(Huber et al., 2011). RESILIENCE/GEDRAG/VAARDIGHEID
Health assets
De Hulpbronnen waarover individuen en communities beschikken, die hen beschermen tegen
negatieve gezondheidsuitkomsten en positieve gezondheidsuitkomsten bevorderen
- Voor bevordering gezondheid, kanteling
- Hoe kunnen we positieve maatregelen ontwikkelen
- Mensen informeren, trainingen geven, zelf iets te organiseren (capacitating, capaciteit en
resilience, veerkracht van mensen)
- Iedere factor die het vermogen van individuen, groepen, populaties, sociale systemen en of
instituties vergroot om hun gezondheid en welzijn te behouden of te verbeteren en bijdraagt
aan het verminderen van ongelijkheid in gezondheid (Morgan & Ziglio, 2007)
,Environment = verouderd begrip
Voorheen werd environment bedoeld als milieu en vervuiling van voornamelijk bodem,
water, lucht, geluid en licht
- Milieu: blootstelling aan ruimtelijke factoren (bodem, water, lucht, geluid, licht)
- Externe veiligheid: b.v. welke maatregelen moeten we nemen tegen ontploffingsgevaar
Nu: wordt er niet meer alleen naar ‘environment’ gekeken maar ook naar andere factoren
zoals veel meer over duurzaamheid, circulaire economie en klimaat niet alleen omgeving
en milieu
- Uitzoomen naar breder perspectief, onderlinge samenhang van factoren i.p.v. een enkele
factor
Ecosystem services
Ecosystem services
Benefits/omgevingsfactoren om omgeving te bevorderen
Omgeving biedt ons dus hulpmiddelen om onze gezondheid en environment te reinigen
Van een reductionistische onderzoeksbenadering integrale ecologische onderzoeksbenadering
Belang van ecosystem services
- Diensten die we halen uit het gebruik van onze omgeving.
- Biodiversiteit, bomen en struiken, gebruiken voor onze gezondheid
Ecosystem perspectief (Ecohealth)
- Afhankelijkheid van verschillende factoren, is veranderlijk door de tijd heen
- Wisselwerking tussen verschillende factoren in de omgeving (integraal samenhangend)
- Effect op gezondheid vindt vaak plaats in wisselwerking tussen sociale factoren
- Organiseren van sociale activiteiten (community) kan bevorderen van de
gezondheidsbronnen daadwerkelijk worden gebruikt
- Werkgelegenheid en inkomensniveau (economy) heeft
invloed in het daadwerkelijk gebruik worden met de
gezondheidsbronnen in de natuurlijke omgeving (natural
environment). (Betere baan met flexibele tijden, heeft
meer tijd om te wandelen in het bos bv)
- Als bv economie daalt of stijgt, heeft dat effect op alle
andere factoren in het systeem model. Interplay tussen
factoren
Wat is een ecosystems benadering:
- recognizes the complexity of an open system with living
and non-living elements, cyclic processes and
complicated networks of relationships (Lynch 1981) Figure 1: ecohealth model (Butlet & Friel,
2006) elementen hangen met elkaar samen
Ecosystem:
Alle elementen hangen met elkaar samen en zijn ook afhankelijk van elkaar het is een
samenspel (van materiele en niet materiële elementen) van ecologische elementen
- Fundamentele afhankelijkheid
- Veranderlijk (als een ding verandert, verandert het ander automatisch ook)
- Geen uniforme oplossing beschikbaar (wetenschap lost niet alles op, er blijven onzekerheden
en keerpunten)
Ecosystem approach
A transdisciplinary endeavor targeted at the sustainable development of human well-being in
the context of dynamic interactions between society, economies and ecosystems
, Voorbeeld van het ecohealth approach:
Dengue: is tropische ziekte van een mug. Is de samenhang van factoren die dengue
veroorzaakt. Technische en sociale factoren hangen samen.
Bv. Covid-19: deze samenhang cirkeldiagram is hier gruwelijk misgegaan dus. Devastating
pandemic. Waar het is misgegaan. Zorg is dus helemaal niet goed verbonden en niet op de
pijl waren zoals we verwachten. Wake-up call
Pandemic preparedness: in hoeverre is een organisatie voorbereid en bestand tegen een ramp.
Hoe kunnen zij zich beschermen
Wat kunnen voordelen zijn van het veranderen van de omgeving - in plaats van bijvoorbeeld het
inzetten van voorlichting - om gezondheidsgedrag te beïnvloeden? Noem vier veronderstelde
voordelen.
Voordelen ingrijpen omgeving t.b.v. preventie
Investering op de lange termijn
Kosteneffectiviteit: investeren in preventie kost minder geld dan achteraf kosten
Bereikt alle groepen in de samenleving: collectief preventiebeleid, zodat alle leeftijden en
groepen worden geholpen ipv alleen hogere klassen bv. (gelijkheid)
Not Blaming the victim: in het beleid nadruk te vaak op individuele verantwoordelijkheid
(b.v. obesitas die eet te veel) (te kort door de bocht) door preventieve informatie en
voorlichting kan dit worden voorkomen
Voorkomen van plotselinge ziektes
, Gezondheidsmodel: Barton (2005)
Ring omheen, steeds verder uitgezoomd naar de omgeving van de mens:
Begint met de leefstijl van de mens zelf
Daarna community en sociale netwerken van de mens, beroep doen op deze groep
(mantelzorg)
Local economy, inkomensniveau, investeringen in voorzieningen
Buitenste ring: dit vak: gebouwde omgeving in de stad, hoe groot zijn de verschillen,
vergelijking met krimpgebieden, effect van groen en natuur op de gezondheid
Frumkin, H. (2003). Healthy Places: Exploring the Evidence. American Journal of Public Health
“Sense of place” is a widely discussed concept in fields as diverse as geography, environmental
psychology, and art, but it has little traction in the field of public health. The health impact of place
includes physical, psychological, social, spiritual, and aesthetic outcomes.
In this article, the author introduces sense of place as a public health construct. While many
recommendations for “good places” are available, few are based on empirical evidence, and thus
they are incompatible with current public health practice. Evidence-based recommendations for
healthy place making could have important public health implications.
Four aspects of the built environment, at different spatial scales—nature contact, buildings, public
spaces, and urban form—are identified as offering promising opportunities for public health
research, and potential research agendas for each are discussed.
Barton H. A health map for urban planners. Towards a conceptual model for healthy,
sustainable settlements.
The environment in which we live is a significant determinant of health. Yet in some ways, we are
literally building unhealthy conditions into the fabric of our cities, and the profession charged with
planning the urban environment currently lacks a conceptual framework for integrating health into
spatial planning decision-making. Taking sustainable development as its starting point, this paper
examines the logic of adopting a human ecology perspective on settlements. It argues that the
human dimension of such theories (and related practice) is underplayed, and proposes a new
conceptual model of settlements that puts human health and well-being at its heart. The model
combines an ecosystem analysis, which expresses the relationship between people and their
environment with a public health approach, which identifies the relevant social/environmental
determinants of well-being. The paper shows how this ‘ecosystem health map’ can assist with the
theory and practice of urban planning.