Samenvatting Principles of Economics (3rd edition)
Nyenrode Business Universiteit (Algemene Economie 1)
Hoofdstuk 3, 4, 5, 8, 11, 15, 16, 17, 18, 20, 22, 23 en 24
Inclusief verduidelijkende fi guren, grafi eken en belangrijke punten uit
voorgaande tentamens van Algemene Economie 1.
1
,Hoofdstuk 3 – Markten, aanbod, vraag en elasticiteit
Een markt (market) van een goed bestaat uit alle kopers en verkopers van het
betreffende goed.
Adam Smith en andere vroege economen (zoals Karl Marx) dachten dat de
marktprijs van een goed werd bepaald door uitsluitend de productiekosten van
dit goed. Latere economen dachten dat de prijs van een goed bepaald werd aan
de hand van de waarde die door de kopers eraan werden gehecht. Alfred
Marshall liet zien dat kosten én de waarde tezamen de marktprijs voor
een goed bepaald.
Een vraagcurve (demand curve) is een schema of grafiek die de hoeveelheid
goederen toont die kopers bij elke prijs willen kopen. Een fundamentele
eigenschap van de vraagcurve is dat deze naar beneden toe hellend is
met inachtneming van de prijs, indien de prijs voor een goed daalt, zal men
meer goederen kopen.
De vraagcurve
De vraagcurve kan om meerdere redenen afnemen, dit heeft met de
volgende effecten te maken:
Substitutie-effect (substitution effect): de verandering in de gevraagde
hoeveelheid van een goed dat het gevolg is, omdat kopers naar
substituten overschakelen wanneer de prijs van het ene goed verandert.
Inkomenseffect (income effect): bij een vraagcurve houdt dit in dat door de
prijsdaling de consument een reële inkomensverbetering ervaart, en dat
hierdoor de gevraagde hoeveelheid verandert.
Reserveringsprijs van de verkoper (buyer’s reservation price): het grootste
geldbedrag dat de koper zou willen betalen voor het goed.
De aanbodcurve
De aanbodcurve (supply curve) is een curve of schema dat de hoeveelheid
goederen toont die verkopers willen verkopen bij elke prijs. De reserveringsprijs
van de verkoper (seller’s reservation price) is het kleinste geldbedrag waarvoor
een verkoper bereidt zou zijn een extra eenheid van zijn goed te verkopen (in de
meeste gevallen is deze extra eenheid gelijk aan de marginale kosten).
Marktevenwicht
2
,Er is sprake van marktevenwicht (market equilibrium) wanneer er geen
aanleiding is om de markt te veranderen, er is sprake van een stabiele,
gebalanceerde of onveranderde situatie.
Marktevenwicht ontstaat indien alle kopers en verkopers tevreden zijn
met hun respectievelijke hoeveelheden op de marktprijs.
De evenwichtsprijs (equilibrium price) is de prijs waarbij de gevraagde
hoeveelheid en de aangeboden hoeveelheid gelijk aan elkaar zijn.
De evenwichtshoeveelheid (equilibrium
quantity) is de gevraagde en
aangeboden hoeveelheid die tot stand
komt bij de evenwichtsprijs.
Wanneer de prijs de evenwichtsprijs
overschrijdt, is er sprake van een overaanbod
van de vraag (overschot), namelijk het
verschil tussen de aangeboden hoeveelheid
en de gevraagde hoeveelheid. Wanneer de
prijs lager is dan de evenwichtsprijs, is er
sprake van een overmatige vraag (tekort).
In bepaalde branches, zoals telecom en
openbaar vervoer, worden tarieven aan
regels gebonden om te voorkomen dat een
klant te veel betaalt voor een bepaalde
dienst. Price caps kunnen worden ingesteld
door de overheid. Bij deze vorm van marktregulering worden bepaalde producten
of diensten gebonden aan een maximale prijs. Zo'n prijsplafond kan bijvoorbeeld
worden ingesteld om inflatie tegen te gaan.
Voorspellen en verklaren van veranderingen in prijzen en hoeveelheden
Een verandering in de gevraagde hoeveelheid (change in the quantity
demanded) is een beweging langs de vraagcurve die optreedt als reactie op een
prijsverandering. Een verandering in de vraag (change in demand) is een
verandering in de volledige vraagcurve.
Een verandering in het aanbod (change in supply) betekent een verandering in
de volledige aanbodcurve, terwijl een verandering in de aangeboden hoeveelheid
(change in the quantity supplied) een beweging langs de aanbodcurve inhoudt.
Complementaire goederen (complements) zijn goederen die elkaar in het gebruik
aanvullen. Je gebruikt de producten samen, dus wanneer er van het ene goed
meer verkocht wordt, zal er ook meer vraag naar het andere goed ontstaan.
Substitutiegoederen (substitutes) zijn goederen en diensten die onderling
vervangbaar zijn. De consument laat zich bij aankoop uitsluitend leiden door
prijsverschillen.
Factoren die een toename van de vraag (naar rechts of naar boven)
veroorzaken:
1. Een verlaging van de prijs van complementaire goederen.
2. Een verhoging van de prijs van substitutiegoederen.
3. Een verhoogd inkomen (bij een normaal goed).
4. Een verhoogde interesse in het goed.
5. Een verhoogd aantal kopers.
3
, 6. De verwachting dat de prijzen zullen stijgen in de toekomst.
Factoren die een toename van het aanbod (naar rechts of naar beneden)
veroorzaken:
1. Een verlaging van de materiaalkosten of andere kosten die samenhangen
met de productie.
2. Een verbeterde technologie, waardoor de kosten van het produceren van
goederen verlagen.
3. Een verbetering in het weer (bijvoorbeeld voor agrarische producten).
4. Een toename van het aantal verkopers.
5. De verwachting dat de prijzen zullen dalen in de toekomst.
4
