2.3.4 Psychische en/of emotionele gevolgen ...................................................................................................................... 79
2.3.5 Sociale gevolgen .......................................................................................................................................................... 79
3. Rol van de hulpverlener ............................................................................................................................................................ 80
3.1 Inleiding................................................................................................................................................................................... 80
3.2.1 Fasen in verwerkingsproces: situering partners slachtofferzorg ................................................................................ 80
3.3 Achterliggende principes ................................................................................................................................................. 80
3.3.1 Omgaan met trauma-energie ..................................................................................................................................... 81
3.3.2 Psychologische basisbehoeften .................................................................................................................................. 83
3.3.3 ONVEE principe ........................................................................................................................................................... 84
3.3.4 Kinderen en trauma .................................................................................................................................................... 84
3.4 Slechtnieuwsmelding....................................................................................................................................................... 86
3.4.1 Voorbereiding ............................................................................................................................................................. 86
3.4.2 Valkuilen ...................................................................................................................................................................... 86
3.4.3 ONVEE principe ........................................................................................................................................................... 87
3.4.4 Na de melding ............................................................................................................................................................. 87
4. Zelfzorg en zelfrefelctie............................................................................................................................................................. 88
4.1 Zelfzorg ................................................................................................................................................................................... 88
4.1.1 Belang van zelfzorg .......................................................................................................................................................... 88
4.1.2 Gevolgen van te weinig zelfzorg ...................................................................................................................................... 89
4.1.3 Zelfzorg technieken .......................................................................................................................................................... 91
4.2 Zelfreflectie ............................................................................................................................................................................. 94
4.2.1 Veerkracht ........................................................................................................................................................................ 95
4.2.2 Draagkracht ...................................................................................................................................................................... 95
4.2.3 Draaglast .......................................................................................................................................................................... 95
5. Weg van het PV ......................................................................................................................................................................... 96
5.1 Fasen van het hulpverwerkingsproces .................................................................................................................................... 96
3
, Forensische psychologie bestaat uit 2 luiken:
DADERHULP daderluik en slachtofferluik
1. FORENSISCHE PSYCHOLOGIE
1.1 FORENSISCHE PSYCHOLOGIE: WAT?
1.1.1 FORENSISCH?
= “de rechtspraak ten dienst staand”
- Disciplines en activiteiten, berechting & op alle echelons van de strafrechtsbedeling (opsporing, vervolging
strafuitvoering)
- Begint met politie – rechtbank doet uitspraak – straf (verschillende stappen)
1.1.2 FORENSISCHE PSYCHOLOGIE
= Een discipline binnen de psychologie die zich bezighoudt met normoverschrijdend gedrag – haar oorzaken, kenmerken, haar
gevolgen – en de wijze waarop dit gedrag door diverse actoren wordt ervaren en gehanteerd.
1.2 SOORTEN DELICTEN
- Overtreding
o Een boete (bv door rood licht geren
o Ernst van misdrijf bepaald naar welke rechtbank je gaat
o Politierechtbank (geldboete, werkstraf,…)
- Wanbedrijf
o Diefstal, aanranding, ,oplichting slagen en verwondingen,…
o Correctionele rechtbank (gevangenisstraf: 9 dagen – 5jaar
o
- Misdaad
o Moord, brandstichting, verkrachting,… (dodelijke slachtoffers of indien geen dodelijke slachtoffer zeer extreme
feiten)
o Zwaardere feiten
o Altijd naar hof van assisen, maar niet alles gaat naar hof van assisen (soms ook correctionele rechtbank)
o Straf meer dan 5 jaar en hoge geldboetes
1.3 STRAFRECHTSBEDELING
1.3.1 STRAFRECHTSBEDELING OF STRAFRECHTSPIRAMIDE?
= Het traject dat een verdachte aflegt vanaf het vaststellen van het misdrijf tot en met het uitvoeren van de sanctie.
- Als je een feit begaat moet je een traject volgen
- Dit traject kan worden opgedeeld in vier niveaus:
o Politie
o Parket
o Straftoemeting door rechter (uitspraak over strafmaat)
o Strafuitvoering (al dan niet naar de gevangenis gaan)
4
,TRECHTER VAN DE STRAFRECHTSKETEN
PV= proces verbaal (politie)
Seponeert: geen bewijzen (niet meer nodig) (parket)
Minnelijke schikking: dader gaat slachtoffer vergoeden. Komt niet meer
voor de rechtbank
GERECHTELIJKE ORGANISATIE
Als je niet akkoord gaat met je straf kun je in beroep
Hof van Cassatie kijkt of er procedurefouten gebeurd zijn, maakt zelf geen uitspraak
ACTOREN (HERSTELDRIEKHOEK)
- In een misdrijf heb je dader – slachtoffer. Als maatschappij ben je hier ook
bij betrokken
- Zaak dutroux heeft voor een kanteling gezorgd in de justitie. Belang van
slachtoffers is belangrijker geworden, kregen meer inspraak
- Parket vertegenwoordigd de maatschappij.
1.4 FOD JUSTITIE – PSD
= federale overheidsdienst justitie
- 1 dienst voor Waalse en Vlaamse gemeenschappen
1.4.1 MISSIE DG EPI (DIRECTORAAT -GENERAAL PENITENTIAIRE INRICHTINGEN (EPI)
= DG: directoraat, Epi: frans en Nederlands
- DG EPI waarborgt een rechtsconforme, veilige, humane en geïndividualiseerde uitvoering van vrijheidsberovende
straffen en maatregelen met oog op een optimale terugkeer in de maatschappij.
o Rechtsconforme= ze werken volgens wettelijk kader
o Kijken per individue (wat heeft hij/zij nodig om hun leven terug in handen te krijgen?
- Innovatief penitentiair beleid, waarin gedetineerde centraal staat, vanuit goede praktijken op het terrein en vanuit
professionalisme, ervaring en expertise.
o Innovatief: er word gekeken binnen de provincies
- Detentiemodel steunt op evenwicht, dynamische en passieve veiligheid waarbij rechten en plichten van gedetineerden
en personeel en de integriteit van alle medewerkers richtinggevend zijn
o Passieve veiligheid: de grote muren, prikkeldraad = zorgt dat de mensen niet buiten geraken
o Dynamische: de sfeer, zorgen dat het personeel en gedetineerden zich goed voelen (agressie tov personeel en
geditineerden)
5
,1.4.2 SOORTEN GEVANGENISSEN
- Arresthuizen
o Mensen die nog niet veroordeeld zijn zitten hier
o Ze zitten hier vast tot ze hun veroordeling krijgen en naar een andere gevangenis gaan
o Vaak zit dit samen met gewone gevangenissen
o Bv Antwerpen
- Strafhuizen
o Gewone gevangenis
o Hier wordt je gestuurd na je straf
- Open gevangenissen
o Gevangenis zonder hek
o Gevangene mag buiten de gevangenis naar het werk of school
o Er gelden minder strenge veiligheidsmaatregelingen
- Transitiehuizen
o Voor mensen die op het einde van hun straf zitten. Mensen die het leven binnenkort weer kunnen opnemen
o Mensen met een kleine straf tot 3 jaar
o Kleinschalig (15 man)
- Detentiehuizen
o Een kleinschalige inrichting waar kortgestrafte veroordeelden hun straf uitzitten.
o Bewoners leven er in kleine groepen (van 20 tot 60) en worden er intensief en op maat begeleid.
o Elke dag actief werken aan re-integratie en zelfstandig zijn staan centraal.
o kortgestraften (gevangenisstraf van max. 3 jaar)
o focus op het behouden van de band met de samenleving en voor de tweede groep op het terug opbouwen van
die band
1.4.3 PENITENTIAIR COMPLEX BRUGGE (GEVANGENIS BRUGGE)
- Mannen I: veroordeelden met een straftotaal > 5 jaar
- (populatie van +- 350)
o Medisch Centrum : beddenhuis voor zieke gedetineerden (capaciteit 50 bedden)
o Zieke mensen van andere gevangenissen
o Drugsvrije afdeling : DVA afdeling
o Hoge Veiligheid → ‘WOW’-afdeling (Waardig Ouder Worden)
o Mensen die ouder zijn, maar goed te been zijn zitten apart
o Afdeling Beperkte Detentie
o Mensen die tijdens de dag werken, maar in de gevangenis moeten slapen
o Zorgsectie gedetineerden
o Gedetineerden met psychiatrische problemen
- Mannen II: beklaagden en veroordeelden met een totaalstraf < 5 jaar en geïnterneerden (tijdelijk verblijf)
- (populatie van +- 335)
- Vanaf dat ze geïnterneerd zijn, worden ze overgeplaatst naar Gent
- Vrouwenafdeling: beklaagden, veroordeelden en geïnterneerden
- (populatie van +- 125)
o Moeder- en kindafdeling
o Zorgsectie geïnterneerden en zorgbehoevende gedetineerden
“Wet betreffende de externe rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer toegekende
rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten van 17 mei 2006”
Met andere woorden: Op welke manier je de gevangenis kan verlaten en onder welke procedure/ voorwaarden?
1.5.1 VERSCHILLENDE SOORTEN
- Uitgangsvergunning (UV)
- Penitentiair Verlof (PV)
- Strafonderbreking (SO)
- Beperkte Detentie (BD)
- Elektronisch Toezicht (ET)
- Voorlopige invrijheidstelling (VLV) in andere pwp verkeerde weg gdn
- Voorlopige invrijheidstelling met het oog op verwijdering (VLV moo verwijdering)
- Voorwaardelijke Invrijheidstelling (VI)
Vb iemand is veroordeeld tot 15 jaar. Na 5 jaar kom
je in aanmerking voor voorwaardelijke vrijlaating. 2
Jaar voor die 5 jaar kun je UV vragen (ik wil 1 dag
naar buiten), na 4 jaar kun je PV vragen (ik wil 1
nacht bij mijn gsm slapen) na nog eens 6 maanden
kun je bd -/et kunt vragen
Mensen die een serieuze psychiatrische
problematiek hebben kunnen meteen naar VI/VLV
gestuurd worden om zo naar een instelling te gaan
- België heeft vijf strafuitvoeringsrechtbanken: Antwerpen, Brussel (een Nederlandstalige kamer en een Franstalige
kamer), Gent, Luik en Bergen.
- Het betreft een nieuwe afdeling van de rechtbank van eerste aanleg in de zetel van de hoven van beroep. De rechtbank
van eerste aanleg bestaat voortaan dus uit vier rechtbanken: de correctionele rechtbank, de jeugdrechtbank, de
burgerlijke rechtbank en de strafuitvoeringsrechtbank.
- De strafuitvoeringsrechtbank is samengesteld uit één rechter en twee assessoren in strafuitvoeringszaken,
gespecialiseerd in penitentiaire zaken en sociale reclassering.
- Bij de rechtbank wordt eveneens een lid van het parket, gespecialiseerd in strafuitvoeringszaken, en een griffier
gevoegd.
- De strafuitvoeringsrechtbank moet zetelen in de gevangenis wanneer het gedetineerde veroordeelden betreft. De
strafuitvoeringsrechtbank mag zetelen in de gevangenis of in de rechtbank wanneer het niet-gedetineerde
veroordeelden betreft.
7
,1.5.2 BEVOEGDE INSTANTIES
= Verschillende niveaus die verdere beslissingen maken
- Minister (~ Directie DetentieBeheer = DDB)
o Leest de dossiers
- Strafuitvoeringsrechter (voor straffen tussen 6m tem 3j)
o Een alleenzetelende rechter
- Strafuitvoeringsrechtbank (= SURB voor straffen >3j)
BEVOEGDHEDEN MINISTER (= DDB)
Plaatsing in een transitiehuis ~~ transfer
- = ondergaan van de vrijheidsstraf in een daartoe erkende inrichting op basis van een plaatsingsplan
- Wordt toegekend:
o Vanaf 18 maanden voor VI datum (1/3 van je straf) - Je kunt enkel in een transitiehuis overgaan vanaf 18
maanden voor vrijlating
▪ veroordeelden die in open gemeenschapsregime kunnen verblijven
▪ instemmen met plaatsingsplan, bijzondere voorwaarden en HR transitiehuis
- vb. Iemand doet een misdrijf in Blankenberge en zit in de gevangenis in Brugge, maar wilt verplaatst worden naar een
gevangenis die dichter bij gezin is. (enkel in België, niet naar buitenland)
Uitgangsvergunningen
- = max. 16h de gevangenis verlaten (afhankelijk van gevangenis tot gevangenis)
- Wordt toegekend op:
o elk ogenblik van de detentie (kan geweigerd worden, maar gebeurd dan via politie)
▪ sociale, morele, juridische, familiale, opleidings- of professionele belangen te behartigen die zijn
aanwezigheid buiten de gevangenis vereisen;
▪ Vb. overlijden ouder, …
o een medisch onderzoek of een medische behandeling buiten de gevangenis te ondergaan.
- 2 jaar voor tijdsvoorwaarde VI
o om sociale re-integratie voor te bereiden
Penitentiair verlof (kan ook tijdens de week, hoeft niet in het weekend te zijn)
- = het verlaten van de gevangenis voor max. 4x 36 uren per kwartaal (3 maanden)
- Wordt toegekend:
o Vanaf 1 jaar voor VI datum
o sociale re-integratie voor te bereiden
o familiale, affectieve of sociale contacten in stand te houden of bevorderen
8
, - => UV en PV worden toegekend als voldaan is aan:
- Tijdsvoorwaarde
- Geen tegenaanwijzingen aanwezig voor: (wat is de kans dat ze …)
o Onttrekken straf (weglopen)
o Plegen strafbaar feit
o Lastigvallen slachtoffer
Onderbreking van de strafuitvoering
- = verlaten van de gevangenis of onderbreken van de straf voor 3 maanden voor een onverwachte en ernstige
gebeurtenis bij familieleden of aanverwanten
- Wordt toegekend:
o Kan op elk tijdstip van de detentie
o ernstige en uitzonderlijke situaties van familiale aard
- Word zelden toegekent (vb. kindje heeft leukemie en kan ieder moment sterven)
- 3 maanden worden als je terug in gevangenis bent terug bijgerekend. De straf word enkel onderbroken.
Invrijheidsstelling met het oog op verwijdering of overbrenging naar een centrum van vreemdelingen
- Wordt toegekend:
o Vanaf 6 maanden voor einde straf kan invrijheidsstelling worden verleend door Minister of zijn gemachtigde
- Directeur vraagt instructies aan DVZ en stelt in vrijheid vanaf 6 maanden voor strafeinde indien DVZ beslist vreemdeling
te verwijderen of over te brengen naar een centrum
BEVOEGDHEDEN STRAFUITVOERINGSRECHTER (SUR) EN STRAFUITVOERINGSRECHTBANK (SURB)
- Beperkte detentie & Elektronisch toezicht
- Voorwaardelijke invrijheidstelling (VI)
- Voorlopige invrijheidstelling met het oog op overlevering of verwijderingvan het grondgebied (VLV-weg) – voor
mensen zonder recht op verblijf (vreemdelingen)
Beperkte detentie
- = strafuitvoeringsmodaliteit waarbij de veroordeelde de mogelijkheid krijgt om de strafinrichting te verlaten voor max
16h per dag
- Bij opleidingen die ze willen doen moeten ze gefinancierd (eigen geld, geld van familie) worden, dit is dus een
moeilijkere zaak
Elektronisch toezicht
- = strafuitvoeringsmodaliteit waarbij straf buiten gevangenis wordt ondergaan, volgens een bepaald uitvoeringsplan,
waarvan de naleving door elektronische middelen wordt gecontroleerd.
- Vb. enkelband
Voorwaardelijke invrijheidstelling (VI)
- = strafuitvoeringsmodaliteit waarbij straf buiten gevangenis wordt ondergaan, mits naleving voorwaarden.
- = is een wijze van uitvoering van de vrijheidstraf waardoor de veroordeelde, van wie op grond van het advies van DVZ
blijkt dat hij geen recht op verblijf heeft, zijn straf ondergaat buiten de gevangenis in een ander land dan België mits
naleving van de voorwaarden gedurende een proeftijd
- => ET, BD, VI en VI-weg worden toegekend als voldaan is aan:
- Tijdsvoorwaarde
o Minstens 1/3 van straf uitgezeten
9
, - Geen tegenaanwijzingen op vlak van:
o Afwezigheid reclassering
o Plegen strafbaar feit
o Risico lastigvallen van het slachtoffer
o Houding tav de slachtoffers
o Afbetaling burgerlijke partij
o Begeleiding of behandeling daders van seksuele misdrijven (Enkel bij VI)
▪ is er nood aan begeleiding of niet?
Bestaat uit
- 1 beroepsrechter
- 1 assessor gespecialiseerd in sociale re-integratie
- 1 assessor gespecialiseerd in penitentiaire zaken
AANWEZIGEN OP EEN ZITTING VAN DE SURB
Gevangenisdirecteur verteld advies van psd
Op zitting zelf zijn slachtoffers enkel aanwezig als ze hun verhaal
doen. Hierna verlaten ze de zaal direct. Ze zijn er niet bij als
dader zijn verhaal doet.
Bij gedetineerde moet er geen advocaat aanwezig zijn, enkel als
gedetineerde dit wenst.
1.5.3 HERROEPING, SCHORSING EN HERZIENING
- Nieuwe feiten
- Niet-naleving opgelegde bijzondere voorwaarden
- Geen gevolg geven aan oproepingen SURB, OM of justitieassistent
- Niet doorgeven van adreswijziging
- Niet-naleving programma van concrete invulling BD of ET
- Na toekenning vervroegde invrijheidstelling m.o.o. verwijdering/overlevering: werkt niet mee of keert terug
GEVOLGEN
- Herroeping
o onmiddellijke stopzetting modaliteit
- Schorsing
o herroeping modaliteit of opheffing schorsing + ev. herziening modaliteit
- Herziening
o verscherping voorwaarden, opleggen bijkomende voorwaarden of overschakelen naar meer aangepaste
modaliteit
1.6 WET BETREFFENDE DE INTERNERING
1.6.1 WAT IS HET?
- Wetten van 9 april 1930 en 1 juli 1964
- Wet van 21 april 2007
- Wet van 5 mei 2014, gewijzigd door de wet van 4 mei 2016 (“reparatiewet”)
- Laatste wijziging werd doorgevoerd door de wet van 6 juli 2017
- Beschermingsmaatregel van onbepaalde duur
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bobartholomeus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.