Tijdvak 6 De tijd van regenten en vorsten
6.1 Een wereldeconomie
KA: wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
Handelscontacten = landen, mensen, steden waarmee je handelt
Handelskapitalisme = streven naar winst en je winst in de organisatie steken
Wereldeconomie = handel tussen continenten; economie waarbij goederen uit verschillende
delen van de wereld worden verhandeld; de landen zijn afhankelijk van elkaar
Opkomst handelskapitalisme
In de 16e en 17e komt het handelskapitalisme op in de Republiek
Nederlandse handelaren gaan steeds meer overzee handelen.
Amsterdam groeit uit tot de grootste stapelmarkt van Europa
Stapelmarkt = plaats waar aangekochte producten in pakhuizen worden opgeslagen tot er
iemand is die het wil kopen
Belangrijkste handel is die met het Oostzeegebied (vooral handel en hout).
De Republiek gaat deelnemen aan de wereldeconomie
VOC en WIC
VOC = Verenigde Oost-Indische Compagnie
WIC = West-Indische Compagnie
Oprichting:
- VOC in 1602
- WIC in 1621
Redenen voor oprichting: De Staten-Generaal wil concurrentie beperken waardoor er meer
winst valt te behalen
Monopolie op handel in bepaalde gebieden:
- VOC in Azië specerijen, zijde, porselein, etc.
- WIC in West-Afrika en Amerika zilver, slaven, plantageproducten (bv. suiker)
- Ze hebben het recht om soldaten mee te nemen en zelf aan te stellen
- Ze mogen oorlog voeren namens de Republiek
- Ze mogen een handelsovereenkomst sluiten namens de Republiek
- WIC: legaal piraterij
- De VOC en WIC verkrijgen kapitaal via aandelen
Opbloei van de handel zorgt voor opbloei van de gehele economie Gouden Eeuw
Andere landen proberen Nederlandse handel tegen te gaan d.m.v. mercantilisme
Mercantilisme = overheid versterkt de nationale economie door bevorderingen van
productie en export en afremming van import
, 6.2 De Gouden Eeuw in Nederland
KA: de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek
Staatkundig = hoe het bestuur in elkaar zit; politiek bestuur
Republiek = land zonder (erfelijk) staatshoofd
Het was bijzonder dat Nederland een republiek was, want andere landen in Europa waren
een monarchie. Het was ongebruikelijk, want er was nog nooit eerder een vorst afgezet.
Bestuursniveaus van de Republiek
Centraal bestuur: Staten-Generaal
afgevaardigden van de gewesten; vertegenwoordigers
Decentraal bestuur: Gewestelijke Staten
(particularisme) stadhouder, landsadvocaat
- Geen centraal bestuur, maar particularisme
- De macht in handen van de regenten
- Het bestuur in de Republiek had een burgerlijk karakter
Politiek
Staten-Generaal
Geeft advies aan ..
- Defensie
- Buitenlands beleid
- Bestuur van de
Raadspensionaris generaliteitslanden Stadhouder
- Secretaris van de S-G - Opperbevelhebber van
- Contacten met het Sturen vertegenwoordigers en leger en vloot
buitenland betalen belasting - Toezicht op rechtspraak
Gewestelijke Staten
Benoemt … - Eigen bestuur Benoemt …
- Eigen rechtspraak
Sturen vertegenwoordigers en
Graafschappen betalen belasting Vroedschappen
Adel op het platteland Regenten in de steden
Economie
Opbloei van de economie:
- Handel (overzee)
- Nijverheid
- Landbouw
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lverhulst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
