Een verbintenis is een vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen 2 of meer personen op grond
waarvan de ene een recht heeft op een prestatie waartoe de ander verplicht is die te verrichten.
Verbintenissen kunnen allen ontstaan als dit uit de wet voortvloeit (6:1) of als ze in het stelsel van de
wet passen HR Quint/Te Poel.
Een rechtshandeling is gericht op een rechtsgevolg (3:33). Er bestaan meerzijdige rechtshandelingen
waarbij meerdere personen zijn betrokken, eenzijdige rechtshandelingen waarbij één persoon is
betrokken. Eenzijdig gerichte handelingen is tot één specifiek persoon gericht zoals het opzeggen van
een contract. Eenzijdig ongerichte handelingen is tot niemand specifiek gericht zoals een testament.
Overeenkomsten zijn meerzijdige rechtshandelingen waarbij 1 of meer partijen jegens elkaar een
verbintenis aangaan (6:213 lid 1). De belangrijkste beginselen van overeenkomsten zijn de
contractsvrijheid, vormvrijheid (3:37 lid 1) en de pacta sunt servanda (verbindende kracht: 6:248 lid
1).
De totstandkoming van een overeenkomst gaat via
- aanbod en aanvaarding (6:217 lid 1)
- wilsovereenstemming (3:33)
- gerechtvaardigd vertrouwen (3:35)
Aanbod
Alle informatie moet in het aanbod staan, het moet bepaalbaar zijn volgens het
bepaalbaarheidsvereiste (6:227). Een onherroepelijk aanbod ontstaat er wanneer er een termijn
wordt benoemd, een herroepelijk aanbod ontstaat er geen termijn is benoemd (6:219). Het aanbod
vervalt indien er niet onmiddellijk is aanvaard of als het aanbod verworpen wordt (6:221).
Aanvaarding
Een vormvrije wilsverklaring van de wederpartij. Bij een te late aanvaarding kan er alsnog tijdig
worden aanvaard als dit onverwijld wordt medegedeeld aan de wederpartij (6:223).
,Wilsovereenstemming
Een partij moet de wil hebben geopenbaard op het moment van de rechtshandeling (3:33). Deze
openbaring is vormvrij en heeft pas werking als het is ontvangen door de wederpartij, het kan dus
worden ingetrokken wanneer deze nog niet is ontvangen (ontvangsttheorie, 3:37). Een wil en een
verklaring kunnen niet overeenstemmen, dan is er sprake van een oneigenlijke dwaling zoals een
verspreking of misverstand HR Bunde/Erckens.
Gerechtvaardigd vertrouwen
Er kan alsnog een rechtshandeling plaatsvinden ondanks dat er de wil en verklaring niet
overeenstemmen, dan is er sprake van gerechtvaardigd vertrouwen. Alleen de redelijkheid en
billijkheid kan dit tegen houden. Vereist voor gerechtvaardigd vertrouwen is dat de wederpartij de
verklaring redelijkerwijs in de gegeven omstandigheden zo mocht opvatten indien ze te goeder trouw
(3:11) zijn geweest HR Eelman/Hin.
De uitleg van overeenkomsten gaat via de Haviltex formule HR Haviltex. Er moet altijd gekeken
worden naar de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de
bepalingen mochten toekennen en verwachten. De overgang tussen de Haviltex formule en de cao-
norm kent een onderscheid in de subjectieve en objectieve uitleg. De subjectieve uitleg gaat om de
partijbedoelingen, de objectieve uitleg gaat over de woorden en structuur van een overeenkomst
HR Pensioenfonds DSM/Fox, HR FNV/Condor. Bestaansgrond voor de cao-norm is de
derdenbescherming en de noodzaak van een eenvormige uitleg voor partijen.
Hoe partijen zich gedragen tijdens de precontractuele fase kan relevant zijn voor de uitleg van de
overeenkomst. Er wordt rekening gehouden met de eisen van redelijkheid en billijkheid (6:248) en de
gerechtvaardigde belangen van de wederpartij HR Baris/Riezenkamp. Er ontstaat pas een
rompovereenkomst als er een overeenstemming is bereikt over de kernpunten van de overeenkomst
en als partijen elkaars gedragingen op zo’n manier opvatten dat zij aan het resultaat gebonden zijn.
Als de onderhandelingen worden afgebroken en er geen rompovereenkomst is, wordt de redelijkheid
en billijkheid gebruikt HR Plas/Valburg. Dit is de 3-fasenleer, afhankelijk van de situatie zit je in een
fase.
Contractsvrijheid: afbreken van onderhandelingen toegestaan.
Negatief contractsbelang: de onderhandelingen afbreken maar moet je wel de schade
vergoeding alsof de kosten nooit zijn gemaakt.
Positief contractsbelang: de onderhandelingen afbreken is in strijd met de redelijkheid en
billijkheid, de schade moet vergoed worden inclusief de gederfde winst. De nieuwste regel is
dat partijen vrij zijn de onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van
gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij onaanvaardbaar zou zijn HR CBB/JPO.
Er wordt een dooronderhandelingsplicht aangenomen indien er een jarenlange bestendige
samenwerking bestaat, er onderliggende schriftelijke afspraken zijn, de afspraken ook gaan over het
onderhandelingsproces, als de onderhandelingen exclusief zijn, het belang van derden en er een
afhankelijkheidsrelatie bestaat. Maar de contractsvrijheid mag nooit vergeten worden, partijen
hebben autonomie.
Algemene voorwaarden zijn bedingen die een gebruiker opstelt en een wederpartij aanvaardt
(6:231). Ook hiervoor is een aanbod een aanvaarding vereist om het tot stand te laten komen. De
gebruiker moet via een eenvoudige terhandstelling aangeven wat de algemene voorwaarden zijn. De
wederpartij geeft vaak onbewust een aanvaarding op dit aanbod, dan zijn ze alsnog gebonden aan die
voorwaarden ook als ze niet begrepen wat de inhoud was, er is een snelle gebondenheid (6:232). De
uitleg van algemene voorwaarden gaat ook via de Haviltex formule. Bij twijfel van de uitleg ervan
wordt het voordeel aan de wederpartij gegeven (uitleg contra proferentem 6:238 lid 2).
, Algemene voorwaarden kunnen op 2 manieren worden vernietigd (6:233):
- onredelijk bezwarende bedingen (sub a) (inhoudstoets/materieel)
- schending informatieplicht (sub b) (informatieplicht/formeel)
Onredelijk bezwarende bedingen
Er wordt gekeken naar de aard en inhoud van de overeenkomst en de manier waarop de
voorwaarden tot stand zijn gekomen. Ook naar de wederzijdse kenbare belangen en de overige
omstandigheden. Er bestaan lijsten voor consumenten die de open norm uit sub a verder invullen. Op
de zwarte lijst staan bedingen die al door de wet onredelijk bezwarend zijn aangemerkt, op de grijze
lijst staan bedingen waarvan wordt vermoed dat ze onredelijk bezwarend zijn, hierbij is tegenbewijs
nog mogelijk (6:236/6:237). De relatie tot een beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid
is een keuze, geen cumulatie HR Bramer/Hofman en Colpro.
Schending informatieplicht
Een beding is vernietigbaar als de gebruiker aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft
geboden om kennis te nemen van de algemene voorwaarden, de gebruiker heeft namelijk een
informatieplicht. Deze informatieplicht wordt voldaan als er een redelijke mogelijkheid tot
kennisneming is geboden middels een terhandstelling (6:234). Een terhandstelling kan soms niet
mogelijk zijn, dan is er een tweeledige mededelingsplicht vereist. Als partijen vaker met elkaar zaken
doen en de algemene voorwaarden al ter hand zijn gesteld bij een eerdere overeenkomst is een
terhandstelling niet nodig HR Geurtzen/Kampstaal. Er kan ook elektronisch worden
terhandgesteld, maar het initiatief moet bij het bedrijf liggen en het moet makkelijker worden voor
de consument HR First Data BV/KPN Hotspots Schiphol BV. Bekendheid van de wederpartij over de
algemene voorwaarden zonder dat de gebruiker iets heeft vermeldt, geldt ook als een juiste
kennisgeving van de algemene voorwaarden HR De Eendracht/X. Een dienstverrichter kan ook
informatie verstrekken (6:230b/c).
Uitzonderingen voor de wederpartij en de gebruiker staan artikel 6:235.
Na de vernietiging van de algemene voorwaarden gelden deze met terugwerkende kracht als nietig.
Dit heeft als gevolg partiële nietigheid (3:41). De overeenkomst zal voor een deel in stand blijven.
Europese richtlijnen stellen ook regels over wanneer een beding onredelijk bezwarend is. De
nationale rechter moet op eigen initiatief een beding ambtshalve toetsen, het gaat niet lukken als
consumenten zelf een beroep doen op de bescherming HvJEU Océano, HvJEU Asturcom,
Rodriguez, De nationale rechter moet ambtshalve oneerlijke bedingen toetsen, indien de rechter zegt
dat het oneerlijk is moet hij dat beding vernietigen HR Heesakkers/Voets. Het kan zijn dat een
beding deels vernietigd wordt omdat er maar een deel onredelijk bezwarend is (partiële nietigheid
3:41). Er mag dan geen conversie plaatsvinden, de gebruiker mag de algemene voorwaarden niet snel
stiekem aanpassen. Als een beding onredelijk bezwarend is bevonden door nationale rechter en
wordt vernietigd, kan er geen aanspraak meer worden gedaan op de schadevergoeding die zonder
dat beding wel van toepassing was HvJEU Dexia Nederland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper trijntjebogers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.