NL Samenvatting Health Psychology Part 2: Biopsychosocial Interactions 2023 (SLIDES + EIGEN NOTITIES)
51 keer bekeken 2 keer verkocht
Vak
Health Psychology Part 2
Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Nederlandstalige samenvatting van Health Psychologie Part 2: Biopsychosocial Interactions. Volledig en uitgebreid. Soms kleine delen van de teksten toegevoegd voor verduidelijking
Health Psychology Part 2: Biopsychosocial Interactions
Boek is achtergrondinformatie -> teksten zijn niet nodig om te slagen. Handige info uit de tekst aangegeven met *
DEEL 1: PSYCHOPHYSIOLOGY OF STRESS
Les 1: Homeostatische regulatie
Tekst: Homeostatic Regulation (HF3)
Inleiding – Homeostatische regulatie
- Homeostatische regulatie: de mogelijkheid van een organisme om zijn interne omgeving stabiel te houden,
ondanks veranderingen in externe omgeving
▪ Bv: temperatuur, bloeddruk, zuurstofdruk, bloedglucose
- Centraal zenuwstelsel (CNS): interface voor interactie met externe omgeving
- Stress = bedreiging voor homeostase
▪ Stressor
. Fysiek (bv: koude)
Bottom up
. Psychologisch (bv: anticipatie van pijn, examen)
Top down
▪ Compositorische stressrespons
. Verschillende systemen proberen balans te behouden
Feedback controle
- Temperatuur
▪ Lichaamstemperatuur stijgt
. Bloedvaten uitzetten
. Zweetklieren actief
▪ Omgekeerde bij daling van lichaamstemperatuur
. Bloedvaten vernauwen
. Zweetklieren inactief
. Spieren samentrekken -> rilling
- Bloeddruk
▪ 1. Receptoren aan het hart dat veranderingen in BP opmerken (baroreceptoren)
↓ Glossopharyngeal nerve
▪ 2. Signaal naar breinstam medulla
↓ Vagus nerve
▪ 3. Hartslag aanpassen
- Bloed pH/PaCO2
▪ 1. Hyperventilatie: meer CO2 uit lichaam, pH stijgt
▪ 2. Signaal naar chemoreceptoren
▪ 3. Minder stimulatie van respiratoire centers
▪ 4. Minder ademhaling, minder CO2 uitademen, minder pH
Feedforward controle
- Perturbaties anticiperen & corrigeren VOOR ze komen
- Mechanisme: klassieke conditionering
- Bv: Inspanningsastma
▪ Meer ademhaling & hogere hartslag voor begin van inspanning
▪ Zelf voor begin van stijging in PaCO2
1
,Hiërarchie van homeostatische controle
- Laagste niveau: organen
- Midden: autonoom en endocrien systeem
- Hoogste: hypothalamus
▪ Interactie met hogere breinstructuren
▪ Invloed op breinstam
. Breinstam invloed op organen door autonome acties
. Zorgt voor reflex pathways
▪ Invloed op endocrien systeem
Orgaan-niveau: intrinsieke controle mechanismes
- Wat: orgaan past zijn functie zelf aan door trage, lokale veranderingen/reflexen
- Voorbeeld: Frank Starling Mechanisme
▪ Als terugkerend (veneus) bloedvolume stijgt -> atrium kamers meer vullen voor volgende hartslag
▪ Meer effectieve vulling van atria -> meer wand-elasticiteit & meer spiervezel spanning
▪ Meer vigoureuze contractie bij volgende slag
▪ Linker ventrikel meer volledig leeg
▪ Meer effectieve bloedstroming in aorta
=> som van hartrespons door flow demands door systemische circulatie
▪ Alleen mogelijk als condities relatief stabiel zijn
Autonoom zenuwstelsel (ANS)
- Signalen in ANS verzonden door neuronen naar lokale organen
- Viscera: hebben beperkt bewustzijn en beperkte vrijwillige controle ~ autonoom
- Negatieve feedback
- Pathways
▪ 1. Sensorische pathways (afferent, naar boven)
▪ 2. Motor pathways (efferent, naar onder)
▪ Reciproke regulatie van orgaanfunctie
. Bv: SNS maakt bloedvaten kleiner, PNS maakt bloedvaten groter
. Bv: SNS maakt pupillen wijder, PNS maakt pupillen smaller
▪ Elke onderverdeling heeft
. 1. Sensorische pathways: orgaan -> ganglia -> breinstam (afferent)
. 2. Responscomponenten (efferent)
2.1. Dalende autonome en pre-ganglion fibers
Hypothalamus/breinstam -> intermediolaterale cel-kolom van ruggengraat
2.2. Ganglion (collectie van cellichamen met interconnectie)
Relay station voor dalende/stijgende signalen
Deel van lokale regulatie systemen/reflexen
Primaire ntm = acetylcholine
2.3. Postganglion fibers
Boodschap meer geëlaboreerd dan in pre-ganglion fibers
2.4. Neuro-effector juncties
Postganglion fibers/receptoren op targetweefsel
Zenuwimpuls -> motoractie
2
,Sympathische onderverdeling ANS
- 1:10 pre vs post ganglion fibers
▪ Algemeen, brede invloed op viscera
▪ Wijd gelinkt over ganglia
▪ Dicht geïntegreerde acties over verschillende organen
- Neurotransmissie
▪ Acetylcholine (pre-ganglion)
▪ Norepinephrine (post-ganglion)
. Gladde spieren, hartspieren & pacemakers -> meer kracht
. Activerende functie
▪ Behalve !
. 1. Sympathische pre-ganglion zenuwen zetten acetylcholine vrij bij bijnier medulla
Zorgt voor vrijlating catecholanmines (nor/epinephrine) in bloed
Pre-ganglion direct op medulla, geen ganglion of post-ganglion
. 2. Sympathische zenuwen zetten acetylcholine vrij aan de zweetklieren (handen, voeten,..)
- Actief tijdens stress
▪ Fight/flight respons
Parasympatische (vagale) onderverdeling ANS
- 1:3 pre vs post ganglion zenuwen
▪ Meer specifiek
▪ Dichter bij target orgaan
- Bv: graded reciproke regulatie van een orgaan door sympathisch en parasympatische verdeling ANS
▪ (Para)sympathische uitvloei naar SA node
. Parasym: hartslag daalt (via vagus zenuw)
. Sym: hartslag stijgt
Electrocardiogram (ECG/EKG)
- Wat: registratie van de elektrische activiteit van het hart
- Wat zie je
▪ P-wave: atria activatie
▪ QRS complex: ventrikel activatie
▪ T-wave: herstel
- Heart Rate (HR)
▪ Beats per minute (bpm)
▪ Telt nummer van R-peaks per minuut
3
, - Heart Period (HP)
▪ Interbeat interval (IBI) in msec
▪ Tijd tussen R-peaks (R-R interval)
- Studie: door stress verhoogt hartslag
▪ Voor examen: 70 bpm
▪ Tijdens examen: 74 bpm
▪ Achter examen: 65 bpm
Hartslagvariabiliteit (HRV)
- Hartslag is niet altijd hetzelfde
- Vagale invloeden op SA-node hebben een respiratoir ritme
▪ Respiratory ‘gating’ van autonome uitvloei
▪ Alleen vagale invloeden kunnen zorgen voor snelle fluctuaties in hartslag
- Respiratory Sinus Arrhythmia (RSA): variaties in hartslag op een respiratoir ritme
▪ Inspiratie: minder vagale uitvloei, hartslag stijgt
▪ Expiratie: meer vagale uitvloei, hartslag daalt
- Tijd-domein maatstaf: Root Mean Square of Successive Differences (rMSSD)
▪ Toont kortetermijn variaties in hartritme
▪ rMSSD stijgt: vagale uitvloei stijgt
▪ rMSSD daalt: vagale uitvloei daalt
- Frequentie-domein maatstaven
▪ Ultra low frequency (ULF): < 0.00335 Hz
. Circadian rhythms, andere lange termijn veranderingen in hartritme
▪ Very low frequency (VLF): 0.00336-0.04 Hz
. Sympathetic + vagal effects, thermo regulation, vasomotoric, …
▪ Low frequency (LF): 0.041-0.15 Hz
. Tonic sympathetic + vagal effects, blood pressure regulation, …
▪ High frequency (HF): 0.151-0.40 Hz
. Vagal input; but not exclusively: also moderated by respiration
HRV EN STOORNISSEN
- Significantie van HRV: toont de individuele flexibiliteit van de hartactiviteit om aan endogene en exogene noden
te voldoen
▪ Grotere variabiliteit -> BETERE mentale en psychologische gezondheid
▪ Correleert met: stress, depressie, anxiety, cardiac mortality, emotionele regulatie, executieve functie
- Studie: HRV en mentale stoornissen
▪ Minder HRV in depressie (tijd en frequentie domein)
▪ Minder HRV in meest uitgesproken depressie + GAD
- Studie: HRV en hartziektes
▪ Resultaten 1
. Pp met hartziektes meer comorbide depressie
. Depressie geassocieerd met stijging in cardiac mortality (-> via HRV?)
▪ Resultaten 2
. Minder HRV in CAD pp met depressie
. Meer autonome dysfunctie is een plausibel mechanisme voor link depressie & stijging in
cardiac mortality
. Minder HRV medieert effect van depressie op overleving na acute MI
HRV EN BIOFEEDBACK TRAINING
- HRV is veranderbaar
- Veranderbaar door trage, diepe ademhaling (6x per minuut)
- Mechanisme niet duidelijk, maar waarschijnlijk…
▪ 1. Fase relatie tss HR oscillaties en ademen op specifieke frequentie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PsychologieStudent1303. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
