Rutten, S. (2020). Praktisch Ondernemingsrecht.
Hoofdstuk 1
Het ondernemingsrecht omvat alle rechtsvormen die in de Nederlandse of Europese wet
geregeld zijn, ook indien zij geen (winst gerichte) onderneming drijven.
Er worden twee categorieën onderscheiden:
1. Rechtspersonen
2. Niet-rechtspersonen
Een rechtssubject is een drager van rechten en plichten. Dat een natuurlijk persoon (artikel
1:1 lid 1 BW) of rechtspersoon (artikel 2:3 BW) drager van rechten is betekent dat hij zaken
in eigendom kan hebben, dat het recht erkent dat zaken van hem kunnen zijn en dat hij
schulden kan hebben.
Een rechtsobject is datgene waar een rechtssubject recht op kan hebben: bijvoorbeeld
goederen.
Rechtspersonen worden op grond van artikel 2:5 BW gelijkgesteld met natuurlijke personen
voor wat het vermogensrecht betreft. Rechtsbevoegdheid heeft betrekking op de
mogelijkheid om rechtshandelingen te verrichten, overeenkomsten te sluiten, goederen in
ontvangst te nemen, schulden aan te gaan, vorderingen te innen, onrechtmatige daden te
begaan etc.
Functionarissen binnen rechtsvormen:
- Bestuurders (bij rechtspersonen)
- Vennoten (bij personenvennootschappen)
- Maten (bij personenvennootschappen)
- Commissarissen (met name bij grote rechtspersonen)
- Procuratiehouder (bij rechtspersonen)
- Eigenaar (bij eenmanszaak)
Grote bedrijven bezitten brievenbusmaatschappijen vanuit Nederland. Ze werken niet
letterlijk vanuit Nederland, maar zijn hier wel gevestigd en ontlopen zo hogere winstbelasting
in hun eigen land.
Europese rechtsvormen:
- Europees Economisch Samenwerkingsverband (EESV)
Het EESV wordt opgericht door ten minste twee natuurlijke of rechtspersonen uit ten minste
twee verschillende lidstaten door middel van een overeenkomst en zonder kapitaalinbreng.
Het heeft rechtspersoonlijkheid, maar alle leden blijven naast de EESV hoofdelijk
aansprakelijk voor schulden. Doel van de EESV is om de economische werkzaamheid van
zijn leden te vergemakkelijken of te ontwikkelen, dan wel de resultaten ervan te verbeteren
of te vergroten. Winst maken mag geen doel zijn. Is er toch winst dan is dit winst van de
leden.
- Societas Europaea (SE)
De SE, ook wel Europese naamloze vennootschap genoemd, staat eveneens los van
nationale regelgeving en is gebaseerd op Verordening 2157/2001 van de Europese Unie. De
1
, Rutten, S. (2020). Praktisch Ondernemingsrecht.
SE is een rechtspersoon waarvan het kapitaal in aandelen is verdeeld. Ze mag wel winst
uitkeren aan de betrokken rechtspersonen; deze zijn niet hoofdelijk naast de SE
aansprakelijk. Oprichting kan plaatsvinden door alle rechtspersonen, maar deze moeten hun
oorsprong vinden in ten minste twee verschillende nationaliteiten en samen zorg dragen
voor een geplaatst aandelenkapitaal van minimaal €120.000.
- Societas Cooperativa Europaea (SCE)
De SCE, ook wel de Europese coöperatieve vennootschap genoemd, is een combinatie van
elementen van de nv en de coöperatie, en is daarmee een opzichzelfstaande rechtsvorm. Zij
lijkt op de SE, omdat zij net als de SE niet gebonden is aan een EU-lidstaat, zodat
grensoverschrijdende zetelverplaatsing mogelijk is. De SCE is gebaseerd op Verordening
1425/2003 van de Europese Unie. Zij is een vennootschap met een in aandelen verdeeld
kapitaal, maar met coöperatieve elementen. De SCE heeft als voornaamste doel het
voldoen aan de behoeften van haar leden of het ontwikkelen van hun economische en
sociale activiteiten. Oprichting kan door minstens twee rechtspersonen uit verschillende
lidstaten, maar ook door minimaal vijf natuurlijke personen of personenvennootschappen uit
minstens twee verschillende lidstaten. Het minimaal geplaatste kapitaal van de leden is
€30.000.
Niet wettelijke geregelde ondernemingsvorm:
- Eenmanszaak
De eenmanszaak is een niet wettelijk geregelde rechtsvorm, zonder formele
oprichtingsvereisten. Je dient je in te schrijven bij de KvK, zodat je geregistreerd staat in het
Handelsregister, waardoor iedereen kan zien dat je een serieuze onderneming drijft.
Inschrijving is verplicht.
Personenvennootschappen Boek 7A en Wetboek van Koophandel:
- Vennootschap onder firma (vof)
De vof is gebaseerd op de maatschap. Ze wordt op dezelfde wijze opgericht en dient
eveneens te worden ingeschreven bij de KvK. Een vof is echter een vennootschap voor
bedrijfsuitoefening, waarbij het bedrijf altijd onder gemeenschappelijke naam wordt
uitgeoefend. Alle vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze daarvan worden
uitgesloten, en alle vennoten zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen van de vof.
- Maatschap stil/openbaar
De maatschap is een vennootschapsverband waarin, al dan niet met gebruikmaking van een
gemeenschappelijke naam, een beroep of een bedrijf wordt uitgeoefend ofwel beroeps- of
bedrijfshandelingen worden verricht. De stille maatschap is bedoeld voor beroeps- of
bedrijfsuitoefening en de openbare voor beroepsuitoefening. De stille maatschap treedt niet
buiten onder één naam, de openbare maatschap wel. Het wordt opgericht op basis van een
overeenkomst waarbij iedereen iets inbrengt, zodat er een gemeenschap ontstaat en samen
voordeel kan worden behaald. Het moet worden ingeschreven in het Handelsregister. Het
grote verschil met de vof en de cv is dat de maatschap enkel vertegenwoordigd kan worden
als alle maten een volmacht geven aan degene die handelt namens de maatschap en dat
alle maten voor gelijke delen aansprakelijk zijn voor de verbintenissen van de maatschap.
2