Hoorcollege 10 | Medezeggenschap
_______________________________________________________________________________________
1 | Medezeggenschap
De de nitie van medezeggenschap is behoorlijk breed en kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk
van de context en het doel ervan. Over het algemeen verwijst medezeggenschap naar de inspraak en
invloed van werknemers op het beleid en de gang van zaken binnen de organisatie waar ze werken.
De functies van medezeggenschap:
1. Collectieve belangenbehartiging: (i) belang van de onderneming en (ii) belang van werknemers
2. Individuele ontwikkeling
3. Belang onderneming
4. Soepele besluitvorming/legitimatie
5. Grote diversiteit in praktijk
1.1 | Ontwikkelingen in de rechtspraak
Enkele belangrijke ontwikkelingen geweest in de rechtspraak met betrekking tot de juridische positie van
een ondernemingsraad bij de verkoop van een onderneming door aandelenoverdracht:
6. Adviesplichtigheid van een besluit tot aandelenoverdracht
De Ondernemingskamer heeft geoordeeld dat een besluit tot aandelenoverdracht adviesplichtig is,
omdat hiermee niet alleen de zeggenschap over de vennootschap maar ook over de onderneming zelf
wordt overgedragen (art. 25 lid 1 sub a WOR).
7. Medeondernemerschap/toerekening
De begrippen toerekening en medeondernemerschap zijn ontwikkeld om ervoor te zorgen dat
ondernemingsraden op de juiste momenten worden betrokken, zelfs als het besluit op een hoger niveau
wordt genomen. In sommige gevallen wordt de verplichting om advies te vragen toegerekend aan de
ondernemer waarvan de aandelen worden overgedragen. Dit kan afhangen van wie het initiatief tot de
overdracht heeft genomen.
8. Inschakelen van een deskundige
De Ondernemingskamer heeft geoordeeld dat het besluit om een externe deskundige in te schakelen
voorafgaand aan de ondernemingsraad ter advisering moet worden voorgelegd. Dit geldt als de
adviesopdracht betrekking heeft op een adviesplichtig besluit volgens artikel 25 lid 1 sub n WOR.
9. Procesafspraken
Het maken van procesafspraken over de manier waarop de ondernemingsraad wordt betrokken bij het
verkooptraject is van groot belang. Dit vloeit voort uit de overlegverplichting in artikel 24 lid 1 WOR. De
Ondernemingskamer hecht veel waarde aan deze overlegverplichting en benadrukt dat het maken van
afspraken over de betrokkenheid van de ondernemingsraad cruciaal is.
10. Tijdstip vragen van advies
Advies moet worden gevraagd op een moment dat het nog van wezenlijke invloed kan zijn op het te
nemen besluit. Het aangaan van contractuele verplichtingen met een derde partij voordat de
ondernemingsraad om advies wordt gevraagd, kan de wezenlijke invloed beperken en problemen
opleveren.
11. Informatierecht ten aanzien van conceptovereenkomst
De ondernemingsraad heeft in beginsel het recht om kennis te nemen van de inhoud van een concept-
koopovereenkomst. Dit recht kan alleen in uitzonderlijke gevallen worden beperkt, mits de ondernemer
overtuigende redenen geeft en dit goed motiveert.
fi
,1.2 | WOR: medezeggenschap
De communicatie tussen ondernemers en ondernemingsraden is een cruciaal aspect van
medezeggenschap in Nederland, zoals geregeld in de WOR. Deze wet legt vast dat ondernemers bepaalde
informatie moeten verstrekken aan de ondernemingsraad en in sommige gevallen advies of instemming van
de ondernemingsraad moeten verkrijgen bij besluitvorming. De verplichting tot zorgvuldige communicatie
rust vooral op de ondernemer. Het is van groot belang dat de ondernemer adequaat en tijdig communiceert
met de ondernemingsraad.
Voorfase
1. Informeren ondernemingsraad
• Artikel 31a-f WOR
2. Overlegvergaderingen
• Artikel 23 e.v. WOR
3. Verschillen in aanpak
• Co-creatie (conceptadviesaanvragen, conceptadviezen en conceptbesluiten worden besproken in een
overlegtraject waarbij de de nitieve stukken als formaliteit worden afgehandeld)
• Louter procedurele informatie
• Overleg op moment van feitelijke besluitvorming
Aanvraagfase
De ondernemer is verplicht om schriftelijk de advies- of instemmingsaanvraag bij de ondernemingsraad in
te dienen. Hoewel dit schriftelijkheidsvereiste niet expliciet in de wettekst staat, blijkt dit uit de rechtspraak.
Het schriftelijk indienen van dergelijke aanvragen is van essentieel belang, vooral voor besluiten die niet
alledaags zijn en een impact hebben op de werknemers in de onderneming. Het is noodzakelijk dat de
ondernemer zijn voorgenomen besluit zorgvuldig en duidelijk kenbaar maakt, zodat de ondernemingsraad
begrijpt waarop hij moet reageren. Onder bepaalde omstandigheden kunnen anderen, zoals werknemers in
de onderneming of een vakbond, eisen dat zij een kopie van de adviesaanvraag ontvangen, omdat deze
informatie van belang kan zijn voor bijvoorbeeld ontslagprocedures.
De WOR bevat een limitatieve opsomming van aangelegenheden die onder het advies- of instemmingsrecht
vallen. Voor het adviesrecht geldt dat alleen belangrijke voorgenomen besluiten ter advies moeten worden
voorgelegd, maar het begrip 'belangrijk' kan variëren afhankelijk van de omstandigheden. De
Ondernemingskamer kijkt naar verschillende factoren, zoals de personele gevolgen, nanciële impact en
veranderingen in bevoegdheden. Niet alle besluiten zijn vanzelfsprekend als belangrijk aan te merken,
bijvoorbeeld een besluit om met één lid minder cabinepersoneel te vliegen wordt niet als belangrijk
beschouwd. Echter, besluiten met gedwongen ontslagen worden vaak wel als belangrijk beschouwd.
fi fi
, 2 | Adviesrecht
2.1 | Voorschriften adviesprocedure
• Artikel 25 lid 1 WOR: advies vragen door ondernemer
• Artikel 25 lid 2 WOR: wezenlijke invloed
• Artikel 25 lid 3 WOR: inhoud adviesaanvraag
• Artikel 25 lid 5 WOR: gemotiveerd besluit dat afwijkt van advies uitvoeringsadviesaanvraag
• Artikel 25 lid 6 WOR: opschortingstermijn
• Artikel 26 lid 1 WOR: beroepstermijn
2.2 | Adviesrecht van artikel 25/26 WOR
De WOR geeft de OR het adviesrecht bij 'voorgenomen besluiten' van de ondernemer. Het begrip
'voorgenomen besluit' heeft een speci eke betekenis binnen de WOR en betreft besluiten om iets te doen,
niet om iets na te laten. De interpretatie van 'besluit' is gerelateerd aan de onderneming en de toerekening
van beslissingen aan de ondernemer hangt af van de context van de WOR, niet alleen van de
besluitvorming binnen de rechtspersoon volgens het Burgerlijk Wetboek.
Het concept van toerekening en medeondernemerschap is van belang bij de interpretatie van wie als
ondernemer kan worden beschouwd volgens de WOR.
Artikel 25 lid 1 WOR: limitatieve opsomming
Het gaat voornamelijk om bedrijfseconomische/bedrijfsorganisatorische besluiten.
1. Overdracht van zeggenschap over de onderneming of een onderdeel daarvan: Dit kan gebeuren via
fusies, splitsingen, aandelenfusies of verkoop van activa. Recentelijke jurisprudentie bevestigt de
adviesplicht bij aandelenoverdracht en benadrukt de rol van de curator bij faillissementen.
2. Het vestigen, overnemen, afstoten van zeggenschap over een andere onderneming, wijzigingen in
samenwerking met andere ondernemingen, of nanciële deelnemingen voor die ondernemingen: Dit
omvat belangrijke wijzigingen in zakelijke relaties, waarbij de gevolgen bepalen of advies nodig is.
3. Beëindiging van werkzaamheden van de onderneming of een belangrijk onderdeel daarvan: Ook als
deze werkzaamheden elders voortgezet worden, bijvoorbeeld via uitbesteding, kan dit onder het
adviesrecht vallen. Bij surseance van betaling blijft het adviesrecht van de OR behouden.
4. Belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden van de onderneming: Hier
draait het om signi cantie; niet elke verandering valt hieronder.
5. Belangrijke wijziging in de organisatie van de onderneming of in de verdeling van bevoegdheden binnen
de onderneming: Zelfs statutenwijzigingen die de bevoegdheidsverdeling binnen de onderneming
veranderen, kunnen onder dit adviesrecht vallen.
OK OR Thomas Cook
Casus | De ondernemingsraad van TCN heeft de Ondernemingskamer gevraagd om het besluit van TCN te herzien
betreffende de invoering van het verzwakte structuurregime. De ondernemingsraad lijkt bezwaar te maken tegen de
benoeming van commissarissen die allemaal werknemers zijn van TC Group, wat volgens hen in strijd is met de
wettelijke vereisten voor onafhankelijkheid van de raad van commissarissen.
Rechtsvraag | Is het besluit van TCN om voor benoeming als commissaris slechts personen in dienst van TC Group in
aanmerking te laten komen, in overeenstemming met de wettelijke en statutaire bepalingen met betrekking tot het
(verzwakte) structuurregime en het adviesrecht van de ondernemingsraad?
Essentie | Het besluit van TCN, met name de keuze om alleen werknemers van TC Group als commissarissen te
benoemen, onvoldoende is gemotiveerd en dat deze keuze de reikwijdte van het adviesrecht van de
ondernemingsraad beïnvloedt. De ondernemingsraad heeft kennelijk niet ingestemd met het besluit en heeft
bezwaar gemaakt tegen de beperkingen die zijn opgelegd aan de onafhankelijkheid van de commissarissen
Het.besluit tot toepassing van een verzwakt structuurregime is adviesplichtig
fi fi fi
