When I was in the White House,
I was confronted with the challenge of the Cold War.
Both the Soviet Union and I had 30,000 nuclear weapons that
could destroy the entire earth and I had to maintain the peace.
-Jimmy Carter
The Cold War isn't thawing;
it is burning with a deadly
heat. Communism isn't
sleeping;
it is, as always, plotting,
scheming, working, fighting.
-Richard M. Nixon
The lesson of the Cold War
is that against nuclear weapons,
only nuclear weapons can hold the peace.
-Chung Mong-joon
Even during the years of the Cold War,
the intense confrontation between the Soviet Union
and the United States,
we always avoided any direct clash between our civilians
and,
most certainly, between our military.
-Vladimir Putin
Without perestroika, the cold war
simply would not have ended. But the world could
not continue developing as it had, with the stark menace of nuclear
war ever present.
-Mikhail Gorbachev
The horrors of the Second World War, the chilling winds of the Cold War
and the crushing weight of the Iron Curtain are little more than fading
memories. Ideals that once commanded great loyalty are now taken for
granted.
-Jan Peter Balkenende
,Merel Raven A6 19-03-18
Praktische opdracht: De Koude Oorlog 1945-1991
De Koude Oorlog, een belangrijk onderwerp in onze geschiedenis, waar wij tot op vandaag de dag nog de
gevolgen van zien. De wereld werd verdeeld in twee ideologische blokken die lijnrecht tegenover elkaar
stonden. De Verenigde Staten (VS) verdedigde uit alle macht haar kapitalistische systeem, democratische
verkiezingen en vrijheid van meningsuiting. De Sovjet Unie (SU) verdedigde daarop haar planeconomie,
gelijkheid en een klasseloze maatschappij. Er brak een lange periode van internationale spanning aan. De
grootmachten bestreden elkaar op alle mogelijke manieren, behalve rechtstreeks.1 Door deze spanningen
ontstond een wapenwedloop en drang om de macht uit te breiden. Op 19 oktober 1945 werd de term
‘Koude Oorlog’ voor het eerst gebruikt door George Orwell in een essay dat hij schreef voor de Britse
krant: ‘Tribune’.
In deze Praktische Opdracht maken we een chronologisch verslag van de Koude Oorlog aan de hand van
dertien cartoons. De het verslag van de Koude Oorlog begint direct hieronder, de analyse van de
spotprenten kun u aan het einde van het verslag vinden.
1
https://www.nemokennislink.nl/publicaties/koude-oorlog/
2
, Merel Raven A6 19-03-18
Vaak begint het onderwerp de Koude Oorlog in een geschiedenisboek na de Tweede Wereldoorlog. Het
klopt dat in de Tweede Wereldoorlog de VS en de SU gezamenlijk tegen Duitsland vochten en hierna een
vijandelijke relatie ontstond. Maar vóór deze samenwerking was er ook een punt in de geschiedenis waar
de Amerikanen en Russen het niet met elkaar eens waren. Deze gebeurtenis beschouw ik als de basis van
de Koude Oorlog. Ik heb het over de Russische Burgeroorlog. In de Oktoberrevolutie van 1917 grepen de
bolsjewieken onder leider Vladimir Lenin de macht. De bolsjewieken, gesticht door Vladimir Lenin en
Aleksandr Bogdanov, waren in 1905 een massa-organisatie die zichzelf beschouwden als
de leiders van de revolutionaire arbeidersklasse van Rusland.2 Het voormalig tsaristische
leger begon het ‘Witte leger’ gesteund door de geallieerden. Ook de Amerikanen
steunden de witten, maar de communisten wonnen en stichtten de Sovjet-Unie. De
onderlinge verhouding stond daarmee meteen onder druk. De Sovjet-Unie werd door
Amerikaanse ogen gezien als links en communistisch gevaar. Communisme werd altijd
geassocieerd met sociale chaos en wanorde. Voor de bolsjewieken stond Amerika voor
alles wat fout was aan het kapitalisme.’3
zie spotprent 1
Het was geen geheim dat de Amerikanen moeite hadden met de nieuwe communistische
regering. In 1933 word de Sovjet-Unie door de Verenigde Staten erkent. Daarvoor werd volhardend
gezegd dat de regering van de Sovjet-Unie onrechtmatig was.
In 1939 sloot Stalin een niet-aanvalsverdrag met Hitler. Hij was namelijk bang dat de westerse landen
hoopten dat Duistland de SU aan zou vallen. Pas toen Hitler het niet-aanvalsverdrag aan zijn laars lapte,
werd Stalin gedwongen in 1941 ook mee te doen aan de Tweede Wereldoorlog. In dit jaar begon Amerika
ook te vechten tegen Duitsland na een aanval van Japan op Pearl-Harbor.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten dus bondgenoten.
Samen met ‘Uncle Joe’ zou Amerika Europa bevrijden. De Amerikanen wilden niet klagen over het
contrast tussen de twee landen en spraken zelfs van de ‘grote, goedmoedige beer’. Dit klinkt heel positief
en de vijandigheid sloeg compleet om. Of toch niet? Op den duur begon de VS weer argwaan te
koesteren. Men hoorde hoe de Russen zich gedroegen in de bevrijdde Oost-Europese landen. De
verhalen over massale verkrachtingen en het treiteren van de bevolking. Dit leidde tot spanningen en
deze spanningen werden door meerdere gebeurtenissen gevoed.
Op de confederatie van Jalta haalde president Roosevelt, Stalin over om de samenwerking na de oorlog
voor te zetten. Stalin stemde in met een nieuwe wereldorganisatie, de VN. Ook mocht Stalin alle landen
die hij met zijn ‘Rode leger’ tijdens de Tweede Wereldoorlog had verovert toevoegen aan zijn
invloedssfeer. Deze invloedssfeer was voor de Sovjet-Unie van groot belang. Tijdens de Tweede
Wereldoorlog hadden ze grote verliezen geleden. Daarom wilde Jozef Stalin een buffer van staten voor
zijn grenzen. Om de scheidslijn tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten aan te
geven, werd door de Britse premier Churchill de term ‘IJzeren Gordijn’ gebruikt. De fictieve lijn tussen
Oost en West werd concreet gemaakt door prikkeldraadhekken, wachtposten en mijnenvelden.Het was
voor de inwoners van het Warschaupact onmogelijk om vanuit het Oosten naar het Westen te vluchten.
2
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bolsjewiek
3
https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/32491/interview-jacco-pekelder-geeft-lezing-over-koude-
oorlog.html
3
