Waarnemen
Herinneren
Waarderen (van informatie of bewijs)
Detecteren (opsporen van informatie/leugenachtig gedrag)
Beslissen (van rechters/politie/OM)
Het nut van rechtspsychologie is het laten zien met regelmaat dat met door juristen gebruikte
middelen de beoogde toestand (het veroordelen/straffen van schuldigen en het vrijspreken van
onschuldigen) niet of gedeeltelijk wordt bereikt. Het levert aanwijzingen voor verbetering van
procedures, identificatie van valkuilen in juridisch denken en beslissen.
Rechterlijke dwaling is het onterecht bestraffen van schuldigen. Er zijn twee hoofdtypes van
rechterlijke dwaling:
1. De verkeerde persoon wordt veroordeeld.
2. Er heeft geen misdaad plaatsgevonden.
Bewijs hoeft niet meteen overtuigend te zijn; zelfs als er bewijs is, hoeft het nog niet te gelden. Wettig
bewijs is dus niet hetzelfde als overtuigend bewijs.
In het dossier worden gedachten ondersteund van schuldigheid van de verdachte, met gevolg van
asymmetrie en een tunnelvisie binnen het strafproces.
Posthoc informatie is latere informatie die invloed heeft op het geheugen van de ondervraagde. Zo
kan de wijze van ondervraging invloed hebben op het geheugen van getuigen, suggesties tijdens het
verhoor of getuigen helpen te herinneren (onderzocht door Lotus).
Geconfronteerde groepspersonen gaan vaak mee met de meerderheid, zo blijkt uit onderzoek van
Asch. Groepsconformiteit heeft invloed op het denken en beslissen van personen binnen groepen en
over tunnelvisies.
Uit het ALT-toets experiment bleek dat mensen na uitvoeren van druk zullen bekennen, ook als ze
onschuldig zijn.
De bewijsbeslissing is vastgelegd is artikelen 348 en 350 Sv, zie hiervoor de samenvatting van het
beslissingsmodel van 348/350 Sv. De bewijsbeslissing is op basis van de overtuiging van de rechter.
De ene rechter is eerder overtuigd dan de andere rechter, waardoor de bewijsbeslissing een subjectief
karakter heeft.
Een rechter kan twee soorten incorrecte beslissingen maken: foutpositief en
foutnegatief. Foutpositief houdt in dat een onschuldig persoon veroordeeld wordt, wat betekent dat de
echte dader dus nog rondloopt. Foutnegatief houdt in dat een schuldig persoon wordt vrijgesproken,
wat ook betekent dat de echte dader nog rondloopt. Bij foutpositief is er sprake van rechterlijke
dwaling, bij foutnegatief niet. Over het algemeen hebben we liever een foutnegatieve beslissing dan
een foutpositieve, omdat er dan in ieder geval geen onschuldige vastzit. Bij hogere eisen aan het
besliscriterium van de rechter, zullen meer schuldigen vrijgesproken worden en minder onschuldigen
worden veroordeeld (minder rechterlijke dwaling). Bij lagere eisen aan het besliscriterium is het
precies andersom. Het ene bewijsmiddel draagt sterker bij aan de overtuiging van de rechter dan het
andere = de diagnostische waarde van het bewijs verschilt. De diagnostische waarde van bewijs is de
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simonestuvia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.