Samenvatting van het stratografie gedeelte van Sedimentaire Systemen (GEO2-4201). Naast deze samenvatting, is ook een samenvatting van de figuren beschikbaar. Combinatie van deze twee is de beste strategie om te leren.
Paragraaf 1 Definities
De stratigrafie is het bestuderen van gesteentelagen met als doel de geologische
geschiedenis te reconstrueren.
Het bestuderen van de samenstelling, het voorkomen, de afzetting en ouderdom
van de sedimentaire gesteenten.
Stratigrafie komt van het Latijnse “stratum” (=laag) en het Griekse “graphein”
(=beschrijven).
Reconstrueren van sedimentaire bekkens door de tijd heen en de hierbij
horende paleogeografische reconstructie, bijvoorbeeld Delaware Basin, USA
(perm) en North German bekken (perm) en hun locatie ten opzichte van elkaar
Reconstrueren van klimaatgeschiedenis Aarde en hierbij horende voorspellen
voor toekomstige opwarming Aarde
Paragraaf 2 Vroege ontwikkelingen
Tot 1960 stond de “Holy Trinity” centraal: de drie disciplines, litho-, bio- en
chronostratigrafie. Hierna toevoeging van andere subdisciplines: magneto-,
sequence en cyclostratigrafie.
!!! Event en chemostratigrafie zijn subdisciplines, maar vallen onder Holy Trinity
!!! “High Resolution Integrated Stratigraphy” is het verschillende
(sub)disciplines worden met elkaar gecombineerd om onderzoek met hogere
resolutie in tijd en ruimte uit te voeren
Na de Middeleeuwen twee benaderingen van de stratigrafie: de lithostratigrafische,
gebruik makend van gesteente, en de biostratigrafische, gebruik maken van
fossielen
Paragraaf 3 - Lithostratigrafische benadering
Niels Stensen/Nicolaus Steno (1638-1686) centraal in lithostratiegrafie: Wetten
van steno in het boek de Prodromus (1669)
Toepassing Wetten Steno door latere wetenschappers: Johann Lehmann (1719-
1767) en Giovanni Arduino (1714-1795)
Drievoudige en latere viervoudige onderverdeling gesteente opeenvolging:
“Primary, Secondary, Tertiary and Alluvium”
Abraham Werner (1749-1817) sluit compromis tussen natuurwetenschappelijke en
Bijbelse kijk op de geschiedenis van de aarde via de “Neptunist Theory”
Alle gesteenten zijn het resultaat van twee processen:
o “Universal or Primary rock series”: afzetting in de primitieve oceaan ontstaan
door de zondvloed
o “Partial or disintegrated rock series”: uitschuren en afzetting gedurende
terugtrekken van de oceaan.
Ontstaan van verschillende controverses:
o “Neptunist-Vulcanist Controversy” – oorsprong van granieten en basalten uit
ofwel oeroceaan ofwel vulkanisme
, o “Neptunist-Plunist Controversy” – aarde kent warmtebron diep in aarde, geen
chemische neerslag uit oceaan --> James Hutton
James Hutton (1726-1797) toont via “Theory of the Earth” aan dat de aarde niet
simpel en statisch, maar dynamisch is.
Interne krachten: cycli van opheffing + deformatie, verwering + erosie en daling +
afzetting. Vorming van hoekdiscordanies
Uniformitarianisme: “The present is the key to the past”
o Fysische, chemische en biologische processen die nu optreden hebben zich
ook voorgedaan in het geologische verleden.
o Niet noodzakelijkerwijs met dezelfde intensiteit
Charles Lyell (1797-1875) is de vader van de Moderne Geologie en was via
“Principles of Geology” een strikte uniformitarian.
Tegenhanger van Hutton: processen kennen gedurende de tijd dezelfde
intensiteit.
Paragraaf 3 - Biostratigrafische benadering
Tussen 1500 en 1600 waren er verschillende ideeën gangbaar over fossielen:
Klassieke Grieken: “Plastic Forces” (Aristoteles) en “Hidden Affinities” (Plato)
Bijbel: “relicts of Biblical Flood” fossielen zijn slachtoffers van de zonsvloed
Natuurlijke verklaring: “Remnants once Living Animals” fossielen zijn restanten
van vroeger levende planten en dieren
Niels Stensen/Nicolaus Steno (1638-1686) ook centraal in lithostratiegrafie: via
“tongstenen” toonde hij aan dat gespleten tong van slangen “Neoplatonisme” fossiele
haaientanden zijn.
William Smith (1769 tot 1839) maakte veel later gebruik van fossielinhoud voor
productie van Geologische kaart Verenigd Koninkrijk.
Ontdekt het fundamentele principe van de biostratigrafie: gesteenten van elke
geologische periode kunnen herkend worden aan hun fossielinhoud
Principe van de Fauna opeenvolging: fossielen zijn betere tijdsindicator voor
ouderdom dan lithologie.
Wederom ontstaan van controverses: tussen catastrophisme en
uniformitarianisme. De vraag of de ontwikkeling van het leven geleidelijk verloopt
(Lamarck als aanhanger van het uniformitaiarisme) of het gevolg van het catastrofes
(Curvier als semi aanhanger van het catastrophisme)
Georges Cuvier (1769-1832) was semi aanhanger van catastrofisme. Hij vond
immers wel dat fossielen gebeurtenissen registreren uit het verleden en geen
“grappen” zijn van de natuur.
o Echter veel fossielen vertegenwoordigen uitgestorven vormen veroorzaakt door
catastrofes (laatste de zondvloed): herhaaldelijk uitsterven, herscheppen van
leven
Jean-Baptiste Lamarck (1744-1829) was aanhanger van uniformitarianisme:
ontwikkelingen worden gestuurd door continuüm van processen en het
voorkomen en verdwijnen van geschikte habitats.
, o Foutieve evolutie ideeën: overerven van verkregen eigenschappen
Carl Albert Oppel (1831-1865) was Duits paleontoloog en introduceert het concept
van de biozones, gebaseerd op het voorkomen van soorten in een opeenvolging
Gebruikte FO en LO: eerste (First) en laatste (Last) voorkomen (Occurences)
Concept van Zone: methode om fossiel houdende lagen te verdelen in kleinere
eenheden. Gebruikte daarvoor de stratigrafische “ranges” van fossielen soorten.
Assemblages van fossielensoorten laten vaak een gedeeltelijke overlap zien.
Paragaaf 4 – Vorming geologische tijdschaal
Lithostratigrafische en biostratigrafische benaderingen leiden tot formele
onderverdeling in eenheden die tijd representeren en dus tot de vorming van de
geologische geschiedenis.
Namen kunnen verwijzen naar benadering: Carboon en Krijt via lithostratigrafie,
Eoceen en Pleistoceen via biostratigrafie.
!!! Onderverdeling via verschillende benamingen: fossielen via Paleozoic,
Mesozoic en Cenozoic, gesteenten via Primary, Secondary en
Tertiary/Quaternary
o !!! Uiteindelijk keuze voor fossielbenaming door zijn van betere tijdsindicator
Charles Lyell schreef op basis van fossiele opeenvolging en Wetten van Steno
“Principles of Geology” met eerste relatieve geologische tijdschaal
!!! Uiteindelijk werd duidelijk dat nog fossielen, nog het type gesteente hetzelfde is
als geologische tijd. Het werd noodzakelijk om een derde categorie in het leven te
roepen, de chronostratigrafie.
Paragraaf 5 – K-Pg Boundary
In de loop van de tijd oorzaken aangevoerd voor uitsterven op de Krijt-Paleogeen
grens. Twee meest gangbare oorzaken: (a) inslag van een asteroïde en (b) extreme
vulkanisme van de Deccan traps.
Inslagtheorie (Alvarez, Alvarez, Asaro en Michel, 1980): uitsterven op de K-Pg
grens wordt gekoppeld aan inslag van een asteroïde.
o Gebaseerd op toename hoeveelheid iridium en Chicxulub krater
Deccan traps (McLean, Smit en Keller): extreme vulkanisme zorgt voor
uitsterven. De Chicxulub impact heeft volgens hun 300.000 jaar voor de K-Pg
grens plaatsgevonden. Niet correct door Ar/Ar dateringen van Paul Renne
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liskimy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
